سرنوشت ابراهیم بن مالک اشتر؛ پس از شهادت مختار، او در کجا کشته و دفن شد؟

در اینکه ابراهیم بن مالک اشتر نخعی در پیروزی قیام مختار نقش بسیار پررنگی داشته شکی نیست اما باید پذیرفت که نقش او در شکست قیام و شهادت مختار نیز به پررنگی روزهای اول قیام بوده به طوری که بسیاری از مورخان علت لشکرکشی مصعب به کوفه را نبودن ابراهیم در کنار مختار می‌دانند‌. اما یکی از پرسش هایی که درباره این شخص وجود دارد این است که چرا ابراهیم بن مالک اشتری مختار را در نبرد با زبیریان یاری نکرد و بعدها به زبیریان پیوست؟

چرا ابراهیم بن مالک اشتر به کمک مختار نیامد؟

«ابن اعثم» ادامه می‌دهد پس از کشته شدن «مختار» به دست «مصعب»، وی خواهان به خدمت گرفتن «ابراهیم اشتر» شد و طی نامه ای او را به سوی خویش فراخواند. «مصعب» به «ابراهیم اشتر» نامه نوشت که «خداوند مختار و شیعیان او را که نزدیک کفر و ساحر بودند را از بین برد و تو را به بیعت با عبدالله بن زبیر فرا میخوانم اگر اجابت کردی مطمئنا در امان هستی و جزیره و هر چه فتح کردی حکومتش از آن تو باشد.»

علاوه بر «مصعب بن زبیر»، «عبدالملک بن مروان» هم خواهان جذب «ابراهیم اشتر» به سوی خود بود وی در نامه ای که برای «ابراهیم» ارسال کرد؛ «زبیریان» را مذمت کرده و در صورت همکاری «ابراهیم» حکومت «عراق» را به او پیشنهاد کرد.

«ابراهیم اشتر» در مشورت با برخی از یارانش با نظرات مختلف آنان مواجه شد. پس از اینکه شخصی از یاران «ابراهیم»، بیعت با «عبدالملک» را پیشنهاد میکند؛ وی در پاسخ میگوید: « وای بر شما در شام قبیله ای نیست که من کسی از آنها را در این جنگ (خازر) نکشته باشم و من بزرگان آنان را در جنگ کشتم و البته بر «عراق» شهر دیگری را بر نمی گزینم و قبیله ای را بر قبیله خود مقدم نمی دارم و در «عراق» بودن برای من محبوبتر است و به آن بر می گردم.»

«ابراهیم» پس از اینکه تصمیم گرفت به «مصعب» ملحق شود به همراه یاران خویش راه «کوفه» را در پیش گرفت در زمان ورود «ابراهیم اشتر»، «مصعب» او را تحویل گرفت و احترام نمود. «مصعب» او را در جای خود نشاند و برای برادرش «عبدالله بن زبیر» نامه ای نوشت و او را از این جریان با خبر نمود که مایه مسرت و خوشحالی «عبدالله بن زبیر» شد.

در یک سخن می توان عوامل جلب «ابراهیم اشتر» از جانب «مروانیان» و «زبیریان» را از دید «ابن اعثم کوفی» این گونه بیان کرد:

۱.موقعیت ویژه «ابراهیم اشتر» در بین قبایل مسلمان «عراق» خصوصا قبیله یمنی الاصل «نخعی»
۲.شخصیت شجاع، مدیرو با سیاست او
۳.قبیله بسیار مهم و تاثیر گذار در جریانات سیاسی قومی
۴.کناره گیری وی از «مختار» و عدم همراهی «مختار» در نبرد با «زبیریان»
۵.حکومت بر مناطق بزرگی چون «موصل»، «جزیره»، «ارمنستان» و «آذربایجان»

فرقی که بین دو نامه «مصعب» و «عبدالملک بن مروان» وجود دارد این است که نامه «مصعب» رنگ و بویی از تهدید و ارعاب دارد و حتی بقای «ابراهیم» بر حکومت «موصل» را منوط به همکاری با «زبیریان» بیان کرده است اما در نامه «عبدالملک» حرفی از تهدید نیست. وی در صورت پیوستن «ابراهیم» به «مروانیان» حکومت «عراق» را به او پیشنهاد می‌دهد.

مقبره ابراهیم مالک اشتر کجاست؟

ابراهیم بن مالک بن حارث اشتر نخعی‌ در سال ۷۱ هـ.ق در حالی که به همراه «مصعب بن زبیر» علیه «عبدالملک بن مروان» می‌جنگید کشته شد و قبر او نزدیک سامراست که قُبّه‌ای بر آن ساخته‌اند. او به «نَخَع» که قبیله‌ای در یمن که از طائفه مذحج بودند، منسوب است.

منبع: روزیاتو