انیمه هایی که به کمک آن‌ها می‌توانیم فلسفه یاد بگیریم
انیمه تنها یک منبع سرگرمی نیست، بلکه در قالب این مدیوم می‌توانید کاوشی عمیق به دنیای فلسفه داشته باشید. در برخی از بهترین آثار تاریخ انیمه، به مواردی مثل دوراهی‌ها، بحران وجودی و اخلاقیات پرداخته می‌شود. به این واسطه مخاطبان می‌توانند دیدگاه‌ها و گرایش‌های فلسفی پیچیده‌ای از جمله اگزیستانسیالیسم را به شکلی سرگرم‌کننده یاد بگیرند. در ادامه به جنبه‌هایی از فلسفه می‌پردازیم که به کمک انیمه‌ها می‌توانید با آن‌ها آشنا شوید. با ما همراه باشید.
۱. بحران هویت و خود ادراکی
هدف لوفی دستیابی به بزرگ‌ترین جنگ دنیا است که به هیچ قیمتی از آن دست بر‌نمی‌دارد
تم‌های اگزیستانسیالیستی یکی دیگر از عناصر اصلی انیمه‌ها هستند. اگزیستانسیالیسم به عنوان دیدگاه فلسفی شروع شده توسط ژان پل سارتر و آلبرت کامو، روی این ایده استوار است که زندگی در ذات خود فاقد معنا بوده و افراد باید هدف خود را در زندگی پیدا و آن را دنبال کنند. این دیدگاه فلسفی در انیمه‌هایی مثل Attack on Titan و Paranoia Agent دیده می‌شود. در انیمه اتک آن تایتان، شخصیت‌ها در دنیایی زندگی می‌کند که موجودات غول‌پیکری همواره آن‌ها را تهدید می‌کند.
در چنین شرایطی مرگ در کمین بوده و معنای زندگی به چالش کشیده می‌شود. کاراکتر‌های اصلی به خصوص ارن تلاش می‌کنند که هدف خود را در زندگی پیدا کنند؛ تلاشی که برای برخی به نتیجه رسیده و تعدادی دیگر در مسیر آن راه خود را گم می‌کنند. آزادی یکی از جنبه‌های مهم اگزیستانسیالیسم است که نقش مهمی در داستان و شخصیت‌پردازی ارن دارد.
علاوه بر حمله به تایتان، انیمه One Piece هم در قالب دنبال کردن اعضای دزدان دریایی کلاه حصیری که هر یک به دنبال پیدا کردن هدف زندگی و جایگاه خود هستند، مضامین اگزیستانسیالیستی را در خود جای داده است. انیمه وان پیس با شخصیت‌ها و وقایع خود به موضوعاتی مثل خودشناسی هم می‌پردازد. به این واسطه اثر مذکور بینندگان را تشویق می‌کند که هدف زندگی خود را پیدا کرده و با تمام توان در جهت رسیدن به آن تلاش کنند.
۳. رواقی‌گری
نیهیلیسم باور به این است که زندگی فاقد معنا، هدف یا ارزش‌های اخلاقی است. این دیدگاه فلسفی در انیمه‌های مختلف از طریق شخصیت‌ها یا جهان‌هایی که آرمان‌های سنتی را به چالش کشیده و شکنندگی معنا در برابر هرج و مرج، مورد استفاده قرار گرفته است. Berserk یکی از مانگاها و انیمه‌هایی است که نیهیلیسم در دنیای خشن آن جریان دارد. ماجرا‌های گاتش همواره این سوال را مطرح می‌کنند که با وجود از بین رفتن ارزش‌های انسانی، بی‌معنا بودن پیوند‌ها و سایه سنگین نا‌امیدی، آیا مبارزه و تلاش فایده‌ای دارد؟
انیمه Ergo Proxy یک اثر نیهیلیستی بوده که این دیدگاه در بطن داستان آن با اگزیستانسیالیسم و تم‌های پساآخر‌الزمانی در هم تنیده است. در این اثر، ریئل میار و وینسنت لا را در جامعه‌ای دستوپیایی دنبال می‌کنیم که در آن وجود و فردیت انسان زیر سوال رفته است. پراکسی‌ها که موجودات خدا‌گونه بوده و وظیفه تضمین بقای بشریت را بر‌عهده دارند، با این موضوع دست و پنجه نرم می‌کنند که هدف‌شان دیگر وجود ندارد. این اثر بازتابی از یاس و نا‌امیدی انسان‌ها از عدم وجود معنا در زندگی است. انیمه ارگو پراکسی بینندگان را به این فکر فرو می‌برد که آیا در دنیایی بدون باورها و ساختار‌های سنتی می‌توان به دنبال معنا و هدف بود؟
۵. اخلاقیات و پایبندی به آن در هر شرایطی
بزرگ‌ترین نجات‌دهنده انسان، عشق است
اومانیسم دیدگاهی فلسفی است که روی ارزش انسان تمرکز دارد. انیمه‌هایی که از اومانیسم پیروی می‌کنند، به جنبه‌های عاطفی و روان‌شناختی روابط انسانی پرداخته و در دل داستان خود از مضامینی مثل عشق، از دست دادن و هم‌دلی بهره می‌برند. در انیمه Your Lie in April، سفر شخصیت اصلی برای غلبه بر آسیب‌ها و تروما‌ها، انعکاسی از ایده‌آل‌های انسان‌گرایانه در رابطه با رشد شخصی، خودشناسی و قدرت شفابخش روابط انسانی هستند. همچنین در انیمه Anohana، شخصیت‌ها با چالش‌های مختلفی مواجه هستند که آن‌ها را از نظر عاطفی تحت تاثیر قرار داده‌اند و وقایع آن لزوم و اهمیت هم‌دلی، مهربانی و ضرورت روابط انسانی را گوشزد می‌کنند.
۷. فلسفه اجتماعی و سیاسی
استودیو جیبلی در بسیاری از آثار خود از فلسفه شرق بهره برده است
بسیاری از انیمه‌ها تحت تاثیر فلسفه شرق به ویژه بودیسم و شینتو هستند. به این واسطه شخصیت‌ها به سوی روشنگری، پذیرش و آرامش درونی هدایت می‌شوند. به عنوان مثال انیمه Naruto عناصری از تفکر بودایی را در داستان خود گنجانده است، جایی که ناروتو به عنوان شخصیت اصلی، در مورد روش‌های غلبه بر نفرت و پیدا کردن تعادل یاد می‌گیرد. درست است که Avatar: The Last Airbender یک انیمه محسوب نمی‌شود، اما به عنوان اثری غربی که تلاش کرده به تولیدات ژاپن نزدیک شود، حاوی مضامینی از بودیسم و تائوئیسم است. این امر به ویژه در سفر آنگ در مسیر خودشناسی، تعادل درونی و دوری از خشونت به چشم می‌آید.
انیمه‌های استودیو جیبلی از جمله Princess Mononoke و Spirited Away، روی پایه‌های فلسفه شرق استوار هستند. این آثار روی پیوستگی بین زندگی، طبیعت و انسانیت تاکید داشته و از بینندگان خود می‌خواهند که رابطه خود با محیط زیست را بهبود بخشیده و برای حفظ آن بین مدرنیته و سنت به تعادل برسد. تاثیر آیین بودا در قالب مواردی مثل پیوستگی، اهمیت دلسوزی و جدایی از دنیای فانی در اعماق داستان آثار ذکر شده، نهفته است.
۹. آنارشیسم
تجهیزات سایبرنتیک و انسانیت
دیدگاه فلسفی دترمنیسم بر این پایه استوار است که وقایع به صورت علت و معمول، از پیش تعیین شده‌اند و اراده انسان‌ها تاثیری در آن‌ها ندارد. انیمه Steins;Gate در قالب تلاش‌های اوکابه رینتارو برای تغییر گذشته و آینده، دترمنیسم را به تصویر می‌کشد. علی‌رغم تلاش‌های او، رویداد‌های خاص بدون تغییر باقی مانده و اراده او به اتفاقی تاثیر‌گذار منجر نمی‌شود. دترمنیسم همچنین یکی از جنبه‌های مهم داستان انیمه اتک آن تایتان است؛ جایی که سرنوشت ارن از پیش تعیین شده و او هیچ چاره‌ای جز تسلیم در برابر آن ندارد.
ترابشریت دیدگاه فلسفی آینده‌نگرانه است که روی استفاده از تکنولوژی برای کنار زدن محدودیت‌های انسانی و چالش‌های آن مثل رنگ باختن مفهوم انسانیت و اخلاقیات تمرکز دارد. یکی از انیمه‌هایی که به ترابشریت پرداخته، مجموعه Ghost in the Shell است. موتوکو کوساناگی به دلیل ویژگی‌های سایبرنتیک، در مورد هویت خود و جایگاهش در بین انسان‌ها دچار شک و تردید است.
جمع‌بندی
انیمه‌ها به لطف داستان‌های عمیق و درگیر‌کننده خود می‌توانند انواع دیدگاه‌های فلسفی را مورد استفاده قرار داده و شرایطی را فراهم کنند که بینندگان در عین سرگرم شدن و همراهی با شخصیت‌های محبوب، بیشتر با این علم آشنا شوند. از بحران هویت و پیدا کردن هدف در زندگی تا نقد اجتماعی و به چالش کشیدن اخلاقیات، انیمه‌ها دروازه تازه‌ای را برای کاوش در دنیای فلسفه باز می‌کنند. به این واسطه دنیای یک انیمه با پایان اپیزود به اتمام نرسیده و تا ماه‌ها و سال‌ها شما را همراهی خواهد کرد.
منبع: مجله بازار
منبع: faradeed-215077