انسان‌ها «150 هزار سال قبل» در این دره در تاجیکستان زندگی کرده‌اند
فرادید| گروهی از باستان‌شناسان در حال قدم زدن در دره‌رودی در آسیای مرکزی بودند و چشم‌انداز پرصخره‌ای را بررسی می‌کردند تا بلکه چیزی پیدا کنند که حتی «کمی» به دست انسان تغییر داده شده باشد. یک برآمدگی سنگی توجه آن‌ها را به خود جلب کرد و دلیل خوبی هم داشت چون معلوم شد یک محوطه‌ی «نادر» از دوره ماقبل تاریخ با صدها دست‌سازه است.
به گزارش فرادید، یوسی زیدنر و شروف قربانوف سال ۲۰۲۲ «دره زرافشان» تاجیکستان را با یک هدف بررسی کردند: یافتن هرگونه اثر از زندگی انسان‌ها در دوره پارینه‌سنگی!
دوران پارینه‌سنگی صدها هزار سال را در بر می‌گرفت، اما محققان به دنبال یافته‌هایی از دوره‌های میانی و پسین آن بودند که تقریباً ۲۵۰۰۰۰ سال پیش آغاز شد و حدود ۱۰۰۰۰ سال پیش به پایان رسید.
محققان در طول این بررسی، متوجه یک پناهگاه سنگی شدند که در ارتفاع حدود ۴۰ متری بالای رودخانه در صخره‌ها حکاکی شده بود و هنوز مقداری دست‌سازه‌های سنگی در نزدیکی آن وجود داشت. آن‌ها که کنجکاوی‌شان برانگیخته شده بود، تصمیم گرفتند دقیق‌تر بررسی کنند.
سنگر حفرشده در پناهگاه صخره‌ای سوئی هاوْزاک، عکس از زیدنر و کوربانوف (۲۰۲۴)
باستان‌شناسان در سوئی هاوْزاک، بیش از ۵۰۰ دست‌سازه که بیشتر آن‌ها اقلام سنگی بودند پیدا کردند، مثلاً تراشه‌ها و زبانه‌های سنگی.
برخی از استخوان‌های یافت‌شده در سوئی هاوْزاک. عکس از زیدنر و کوربانوف (۲۰۲۴)
سنگ چخماق‌های سوخته‌ی ماقبل‌تاریخ، زغال چوب و خاکستر از یافته‌های دیگر در این کاوش و گواه استفاده از آتش در پناهگاه هستند.
یک دست‌سازه‌ی سنگی ماقبل تاریخ که در سوئی هاوْزاک یافت شده است. عکس از زیدنر و کوربانوف (۲۰۲۴)
پناهگاه صخره‌ای سوئی هاوْزاک (Soii Havzak) در چند مایلی شمال پنج‌کند، شهری در غرب تاجیکستان و نزدیک مرز با ازبکستان است. تاجیکستان محصور در خشکی با افغانستان، قرقیزستان و چین هم‌مرز است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
منبع: faradeed-214599