واکاوی پدیده‌ای نوظهور در اینستاگرام/ هرآنچه باید از حجاب استایل‌ها بدانید
زنگ خطر دقیقا اینجا به صدا در می‌آید که می‌بینیم تعریف جدیدی که حجاب استایل‌ها از حجاب در جامعه جا می‌اندازند، بیشتر یک تظاهر به حجاب برای کسب درآمد است.
دختران جوان اینستاگرامی، اینفلوئنسر‌های مذهبی و حجاب استایل‌هایی که در صفحات خود، مدل‌های مختلف لباس و روسری را برای مخاطبان به نمایش می‌گذارند. همچنین ویدیو‌هایی درباره مدل‌های جذاب بستن شال و روسری و پست‌هایی درباره نحوه ست کردن رنگ‌ها، کیف و کفش و ساعت و .. به اشتراک می‌گذراند. آن‌ها به نوبه‌ی خود دغدغه تبلیغ حجاب را دارند و مشغول کار فرهنگی هستند تا بانوان را به حجاب علاقه‌مند کرده و نشان دهند با حجاب زیبا هم می‌توان در جامعه حضور داشت.
یکی از حجاب استایل‌ها که برند شخصی خود را دارد، درباره فعالیتش می‌گوید: «انسان‌ها تمایل به زیبایی دارند و این نیازشان حتما باید پاسخ داده شود. بعضی‌ها به دلیل عقایدشان می‌خواهند حجاب داشته باشند و موهایشان پیدا نباشد از این حس که ناشی از زیبایی‌شناسی است صرف نظر می‌کنند، ولی ممکن است دچار حس بدی شوند. برای همین اگر یک پوشش مناسب و متناسب داشته باشند به حس خوبی می‌رسند.».
اما سوال اینجاست این تعریفی که آن‌ها از حجاب ارائه می‌دهند و این فرم جلوه‌گرانه در استایل‌های حجاب چقدر به اصل و فلسفه‌ی حجاب نزدیک است و چقدر با آن مغایرت دارد؟
فرشته روح افزا، عضو شورای عالی فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، درباره فلسفه‌ی حجاب می‌گوید: در پرتو امنیت اخلاقی و حقیقیِ حجاب، شخصیت زن و مرد مورد احترام واقع شده و تعرض و تحقیری نسبت به آن‌ها صورت نمی‌گیرد. ولی اگر حضور افراد در جامعه ظهور و بروز جنسیتی پیدا کند تعامل اندیشه و رشد عقلی از جامعه رفته و جامعه به سمت سطحی نگری می‌رود و مردم به دنبال انتخاب چیزی می‌روند که چشم نواز است... و اینکه زنان در پی جلب توجه باشند تمام استعداد هایشان در این موضوع جمع می‌شود که چگونه خود را نشان دهند تا نگاه تاییدی دیگران را جلب کنند.
حال سوال اینجاست با گرایش به زیبایی که در انسان نهفته است باید چکار کرد؟
وی اینطور اضافه می‌کند: «گرایش به زیبایی را خدا در وجود همه گذاشته است و باید به آن پاسخ داده شود. میل به دیده شدن اصلا چیز بدی نیست، ولی محل پرداختن به آن بستر ناامن جامعه نیست بلکه خانواده مکان امن‌تری برای بروز زیبایی است. اینکه افراد درگیر تایید ظاهری شوند باعث لطمه دیدن خودشان می‌شود و دوری از آن و به دنبال تایید باطنی رفتن، اندیشه را متبلور کرده و در قالب هنر، گفتار و نوشتار بروز می‌کند و به این صورت افراد در جامعه رشد می‌کنند و جامعه را هم متعالی می‌کنند.»
تبلور مدگرایی و ظاهرگرایی در حجاب استایل‌ها
نقدی که به این سبک پوشش وارد است رعایت نکردن اصل حجاب، یعنی جلب توجه نکردن است. ولی حجاب استایلیستی که در بخش قبلی به ارائه نظراتش پرداختیم در اینباره نیز می‌گوید که این حرف را منطقی نمی‌داند و خودنمایی زمانی مطرح است که بار منفی داشته باشد و باعث تحریک شود، اما ما می‌خواهیم بگوییم با حجاب زیبا هم می‌توان در جامعه حضور داشت و خانم‌ها را به حجاب علاقه‌مند کنیم. این جلب توجه می‌تواند مفید باشد.
او در توضیح حرف‌های خود می‌گوید هر چیز جدیدی باعث جلب توجه می‌شود برای مثال سال‌های اولیه ورود چادر‌های آستین دار، آن‌ها هم جلب توجه می‌کردند، اما در جهت مثبت و خانم‌ها به آن رو آوردند. پس نمی‌توانیم بگوییم این جلب توجه با حجاب مغایرت دارد!
نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد این است که چادر‌های آستین دار در صورت جلب توجه باز هم از پوشیدگی برخوردار بودند، ولی ما در اکثر مدل‌ها و استایل‌های حجاب این را نمی‌بینیم.
روح افزا نیز ضمن تاکید بر این نکته که تنوع در پوشش زمانی که جلب توجه نداشته باشد مورد قبول است؛ درباره این مدل‌ها می‌گویند: «اکثر استایل‌هایی که می‌بینیم مدگرایی و ظاهرگرایی در آن‌ها هست. همچنین با مدل‌های غیر مرسوم بستن شال و روسری و کمی آرایش برای رنگ و لعاب دادن، نمی‌توانیم توجیه کنیم که حجاب را رعایت کرده‌ایم. این‌ها در جامعه جا نمی‌افتد و عادی نمی‌شود.»
حجاب استایل‌ها و سبک زندگی لاکچری!
از طرفی این حجاب استایل‌ها برش‌هایی از زندگی شاد و مرفه خود را در صفحه‌ی شخصی پر فالوور به اشتراک می‌گذارند و به سوال‌های مخاطبان درباره خرید‌های لاکچری کیف، کفش، ساعت و لوازم آرایش مورد استفاده‌شان در عکس‌ها پاسخ می‌دهند و به این ترتیب سبک زندگی خود را نیز تبلیغ و ترویج می‌کنند.
این در حالی‌ست که بسیاری از دنبال‌کننده‌های آن‌ها از سطح رفاهی پایین‌تری برخوردارند و فشار روانی زیادی را متحمل می‌شوند. ولی از آنجا که این استایل‌ها به نوعی الگو برای سنجش شیک پوشی و باکلاس بودن تبدیل شده است همه می‌کوشند با صرف هزینه بیشتر در امر پوشاک نشان دهند به این طبقه‌ی اجتماعی مرفه نزدیک اند و این خود رواج مصرف گرایی، تجمل‌گرایی و چشم و هم‌چشمی بین مردم جامعه است.
پای صحبت‌های تعدادی از مصرف کنندگان محصولات حجاب استایل نشستیم و دلیل استفاده و گرایش به این مد را جویا شدیم. تعدادی از آن‌ها اینطور بیان می‌کنند: «وجود این استایل‌ها خیلی خوب است و نشان می‌دهد محجبه‌ها افسرده و بی‌کلاس نیستند.»
یکی از آن‌ها در جواب اینکه آیا جلب توجه دیگران به پوشش و استایل خودمان برای گرفتن تایید آن ها، با اصل حجاب مغایرت ندارد؟ " می‌گوید: «خداوند زیباست و زیبایی هارا دوست دارد. یعنی خدا راضی است که ما آراسته نباشیم و تیپ نزنیم که جلب توجه نشود؟»
چند نفر از مصرف کنندگان نیز از گران بودن این لباس‌ها می‌گویند و یک نفر دلیل استفاده خود را چنین بازگو می‌کند: «این لباس‌ها گران هستند و عمدتا پوشیدگیِ مورد نظر را ندارند، ولی در بعضی مجالس از آن‌ها استفاده می‌کنم چرا که استفاده از آن باب شده است؛ شیک پوشی و سطح اجتماعی آدم را با آن می‌سنجند.»
زنگ خطر دقیقا اینجا به صدا در می‌آید که می‌بینیم تعریف جدیدی که حجاب استایل‌ها از حجاب در جامعه جا می‌اندازند و بیشتر یک تظاهر به حجاب برای کسب درآمد است؛ مانند مریضی در جامعه شیوع پیدا کرده است و قربانی اصلی آن افرادی هستند که واقعا به حجاب اعتقاد دارند و نه معتقد به استفاده از این استایل‌ها هستند و نه گریزی از آن دارند؛ و حالا ذهن درگیر کشمکش جدیدی می‌شود که واقعا حجاب استایل‌ها چه میزان به دنبال کسب درآمد هستند و چقدر دغدغه‌ی تبلیغ فرهنگ حجاب را دارند؟
روح افزا در اینباره چنین اظهار نظر می‌کند: «حجاب استایل‌ها نگاه تجاری به دین دارند. حد و حدود پوشش را رعایت می‌کنند، ولی محتوای آن را نه و به دنبال خریداری نگاه دیگران‌اند. در واقع از ضعف شخصیتی همه ما (که میل به زیبایی‌ست) پول در می‌آورند. چادر‌های گل کاری شده و مانتو‌های میلیونی را تبلیغ، و جیب خودشان را پر می‌کنند.»
در راستای الگو شدن حجاب استایل ها، عده‌ای نیز با دیدن آن‌ها به حجاب علاقه‌مند شده‌اند و حتی چادر را انتخاب کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند «اگر می‌دانستیم با حجاب هم می‌توان شیک پوش بود زودتر محجبه می‌شدیم»، اما در جواب این عده دکتر فرشته روح افزا چنین می‌گویند: «الگوی زندگی خود حجاب‌استایل‌ها غلط است و به دنبال ظاهرگرایی اند و آن‌ها نباید الگوی دیگران قرار گیرند. چادرِ بدون محتوا سر کردن که به دنبال جلب توجه است، حجاب به حساب نمی‌آید. آراستگی با جلب توجه فرق دارد. می‌توان آراسته و شیک پوش بود، اما حریم شخصی و حریم عفت را رعایت کرد. ما به این دنیا نیامده‌ایم که توجه مردم را جلب کنیم و دنبال تایید آن‌ها باشیم.»
نهاد‌های متولی حجاب هیچ کاری نمی‌کنند
در پایان باید به این سوال پاسخ داد که آیا بدون حجاب استایل ها، قشر محجبه ما الگویی امروزی برای پوشش خود دارد؟ و نهاد‌های متولی حجاب چه نقشی در این الگوسازی دارند؟
روح افزا در پایان چنین پاسخ می‌دهد: «ما الگوی جایگزین کم نداریم، ولی آن‌ها برجسته نشده‌اند، خانم دکتر محجبه‌ای که یک چهارم عمل‌هایش را مجانی انجام می‌دهد، شاعره محجبه‌ای که به عمق مطالب مهم رخنه می‌کند و امثال این‌ها. ولی کسی به آن‌ها کاری ندارد! به جایش سلبریتی‌ها هستند که خودشان از نظر اخلاقی و ظاهری الگوی مناسبی نیستند. نهاد‌های متولی حجاب کم کاری که هیچ، صفر کاری دارند! اما اگر ما این الگو‌ها را ارائه دهیم حتی می‌توانیم نجات بخش سلبریتی‌ها هم باشیم!»
یکی از حجاب استایل‌ها که برند شخصی خود را دارد، درباره فعالیتش می‌گوید: «انسان‌ها تمایل به زیبایی دارند و این نیازشان حتما باید پاسخ داده شود. بعضی‌ها به دلیل عقایدشان می‌خواهند حجاب داشته باشند و موهایشان پیدا نباشد از این حس که ناشی از زیبایی‌شناسی است صرف نظر می‌کنند، ولی ممکن است دچار حس بدی شوند. برای همین اگر یک پوشش مناسب و متناسب داشته باشند به حس خوبی می‌رسند.».
اما سوال اینجاست این تعریفی که آن‌ها از حجاب ارائه می‌دهند و این فرم جلوه‌گرانه در استایل‌های حجاب چقدر به اصل و فلسفه‌ی حجاب نزدیک است و چقدر با آن مغایرت دارد؟
فرشته روح افزا، عضو شورای عالی فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، درباره فلسفه‌ی حجاب می‌گوید: در پرتو امنیت اخلاقی و حقیقیِ حجاب، شخصیت زن و مرد مورد احترام واقع شده و تعرض و تحقیری نسبت به آن‌ها صورت نمی‌گیرد. ولی اگر حضور افراد در جامعه ظهور و بروز جنسیتی پیدا کند تعامل اندیشه و رشد عقلی از جامعه رفته و جامعه به سمت سطحی نگری می‌رود و مردم به دنبال انتخاب چیزی می‌روند که چشم نواز است... و اینکه زنان در پی جلب توجه باشند تمام استعداد هایشان در این موضوع جمع می‌شود که چگونه خود را نشان دهند تا نگاه تاییدی دیگران را جلب کنند.
حال سوال اینجاست با گرایش به زیبایی که در انسان نهفته است باید چکار کرد؟
وی اینطور اضافه می‌کند: «گرایش به زیبایی را خدا در وجود همه گذاشته است و باید به آن پاسخ داده شود. میل به دیده شدن اصلا چیز بدی نیست، ولی محل پرداختن به آن بستر ناامن جامعه نیست بلکه خانواده مکان امن‌تری برای بروز زیبایی است. اینکه افراد درگیر تایید ظاهری شوند باعث لطمه دیدن خودشان می‌شود و دوری از آن و به دنبال تایید باطنی رفتن، اندیشه را متبلور کرده و در قالب هنر، گفتار و نوشتار بروز می‌کند و به این صورت افراد در جامعه رشد می‌کنند و جامعه را هم متعالی می‌کنند.»
تبلور مدگرایی و ظاهرگرایی در حجاب استایل‌ها
نقدی که به این سبک پوشش وارد است رعایت نکردن اصل حجاب، یعنی جلب توجه نکردن است. ولی حجاب استایلیستی که در بخش قبلی به ارائه نظراتش پرداختیم در اینباره نیز می‌گوید که این حرف را منطقی نمی‌داند و خودنمایی زمانی مطرح است که بار منفی داشته باشد و باعث تحریک شود، اما ما می‌خواهیم بگوییم با حجاب زیبا هم می‌توان در جامعه حضور داشت و خانم‌ها را به حجاب علاقه‌مند کنیم. این جلب توجه می‌تواند مفید باشد.
او در توضیح حرف‌های خود می‌گوید هر چیز جدیدی باعث جلب توجه می‌شود برای مثال سال‌های اولیه ورود چادر‌های آستین دار، آن‌ها هم جلب توجه می‌کردند، اما در جهت مثبت و خانم‌ها به آن رو آوردند. پس نمی‌توانیم بگوییم این جلب توجه با حجاب مغایرت دارد!
نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد این است که چادر‌های آستین دار در صورت جلب توجه باز هم از پوشیدگی برخوردار بودند، ولی ما در اکثر مدل‌ها و استایل‌های حجاب این را نمی‌بینیم.
روح افزا نیز ضمن تاکید بر این نکته که تنوع در پوشش زمانی که جلب توجه نداشته باشد مورد قبول است؛ درباره این مدل‌ها می‌گویند: «اکثر استایل‌هایی که می‌بینیم مدگرایی و ظاهرگرایی در آن‌ها هست. همچنین با مدل‌های غیر مرسوم بستن شال و روسری و کمی آرایش برای رنگ و لعاب دادن، نمی‌توانیم توجیه کنیم که حجاب را رعایت کرده‌ایم. این‌ها در جامعه جا نمی‌افتد و عادی نمی‌شود.»
حجاب استایل‌ها و سبک زندگی لاکچری!
از طرفی این حجاب استایل‌ها برش‌هایی از زندگی شاد و مرفه خود را در صفحه‌ی شخصی پر فالوور به اشتراک می‌گذارند و به سوال‌های مخاطبان درباره خرید‌های لاکچری کیف، کفش، ساعت و لوازم آرایش مورد استفاده‌شان در عکس‌ها پاسخ می‌دهند و به این ترتیب سبک زندگی خود را نیز تبلیغ و ترویج می‌کنند.
این در حالی‌ست که بسیاری از دنبال‌کننده‌های آن‌ها از سطح رفاهی پایین‌تری برخوردارند و فشار روانی زیادی را متحمل می‌شوند. ولی از آنجا که این استایل‌ها به نوعی الگو برای سنجش شیک پوشی و باکلاس بودن تبدیل شده است همه می‌کوشند با صرف هزینه بیشتر در امر پوشاک نشان دهند به این طبقه‌ی اجتماعی مرفه نزدیک اند و این خود رواج مصرف گرایی، تجمل‌گرایی و چشم و هم‌چشمی بین مردم جامعه است.
پای صحبت‌های تعدادی از مصرف کنندگان محصولات حجاب استایل نشستیم و دلیل استفاده و گرایش به این مد را جویا شدیم. تعدادی از آن‌ها اینطور بیان می‌کنند: «وجود این استایل‌ها خیلی خوب است و نشان می‌دهد محجبه‌ها افسرده و بی‌کلاس نیستند.»
یکی از آن‌ها در جواب اینکه آیا جلب توجه دیگران به پوشش و استایل خودمان برای گرفتن تایید آن ها، با اصل حجاب مغایرت ندارد؟ " می‌گوید: «خداوند زیباست و زیبایی هارا دوست دارد. یعنی خدا راضی است که ما آراسته نباشیم و تیپ نزنیم که جلب توجه نشود؟»
چند نفر از مصرف کنندگان نیز از گران بودن این لباس‌ها می‌گویند و یک نفر دلیل استفاده خود را چنین بازگو می‌کند: «این لباس‌ها گران هستند و عمدتا پوشیدگیِ مورد نظر را ندارند، ولی در بعضی مجالس از آن‌ها استفاده می‌کنم چرا که استفاده از آن باب شده است؛ شیک پوشی و سطح اجتماعی آدم را با آن می‌سنجند.»
زنگ خطر دقیقا اینجا به صدا در می‌آید که می‌بینیم تعریف جدیدی که حجاب استایل‌ها از حجاب در جامعه جا می‌اندازند و بیشتر یک تظاهر به حجاب برای کسب درآمد است؛ مانند مریضی در جامعه شیوع پیدا کرده است و قربانی اصلی آن افرادی هستند که واقعا به حجاب اعتقاد دارند و نه معتقد به استفاده از این استایل‌ها هستند و نه گریزی از آن دارند؛ و حالا ذهن درگیر کشمکش جدیدی می‌شود که واقعا حجاب استایل‌ها چه میزان به دنبال کسب درآمد هستند و چقدر دغدغه‌ی تبلیغ فرهنگ حجاب را دارند؟
روح افزا در اینباره چنین اظهار نظر می‌کند: «حجاب استایل‌ها نگاه تجاری به دین دارند. حد و حدود پوشش را رعایت می‌کنند، ولی محتوای آن را نه و به دنبال خریداری نگاه دیگران‌اند. در واقع از ضعف شخصیتی همه ما (که میل به زیبایی‌ست) پول در می‌آورند. چادر‌های گل کاری شده و مانتو‌های میلیونی را تبلیغ، و جیب خودشان را پر می‌کنند.»
در راستای الگو شدن حجاب استایل ها، عده‌ای نیز با دیدن آن‌ها به حجاب علاقه‌مند شده‌اند و حتی چادر را انتخاب کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند «اگر می‌دانستیم با حجاب هم می‌توان شیک پوش بود زودتر محجبه می‌شدیم»، اما در جواب این عده دکتر فرشته روح افزا چنین می‌گویند: «الگوی زندگی خود حجاب‌استایل‌ها غلط است و به دنبال ظاهرگرایی اند و آن‌ها نباید الگوی دیگران قرار گیرند. چادرِ بدون محتوا سر کردن که به دنبال جلب توجه است، حجاب به حساب نمی‌آید. آراستگی با جلب توجه فرق دارد. می‌توان آراسته و شیک پوش بود، اما حریم شخصی و حریم عفت را رعایت کرد. ما به این دنیا نیامده‌ایم که توجه مردم را جلب کنیم و دنبال تایید آن‌ها باشیم.»
نهاد‌های متولی حجاب هیچ کاری نمی‌کنند
در پایان باید به این سوال پاسخ داد که آیا بدون حجاب استایل ها، قشر محجبه ما الگویی امروزی برای پوشش خود دارد؟ و نهاد‌های متولی حجاب چه نقشی در این الگوسازی دارند؟
روح افزا در پایان چنین پاسخ می‌دهد: «ما الگوی جایگزین کم نداریم، ولی آن‌ها برجسته نشده‌اند، خانم دکتر محجبه‌ای که یک چهارم عمل‌هایش را مجانی انجام می‌دهد، شاعره محجبه‌ای که به عمق مطالب مهم رخنه می‌کند و امثال این‌ها. ولی کسی به آن‌ها کاری ندارد! به جایش سلبریتی‌ها هستند که خودشان از نظر اخلاقی و ظاهری الگوی مناسبی نیستند. نهاد‌های متولی حجاب کم کاری که هیچ، صفر کاری دارند! اما اگر ما این الگو‌ها را ارائه دهیم حتی می‌توانیم نجات بخش سلبریتی‌ها هم باشیم!»