کمبود تراشه‌های حافظه؛ دردسر جدید هوش مصنوعی

 در دنیای پرشتاب فناوری، تقاضا برای تراشه‌های حافظه به‌ویژه در زمینه هوش مصنوعی (AI) به‌شدت افزایش یافته است. با پیشرفت‌های سریع در این حوزه، تراشه‌های حافظه با پهنای باند بالا (HBM) به یکی از ارکان کلیدی برای ساخت مدل‌های AI قوی‌تر و کارآمدتر تبدیل شده‌اند. در این میان، بازار تراشه‌های دیگر که برای کاربردهای عمومی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند، با چالش‌ها و افت تقاضا مواجه شده است. «فن‌زی» در این گزارش، به بررسی وضعیت کنونی صنعت تراشه و تأثیرات آن بر توسعه هوش مصنوعی و سایر بخش‌ها پرداخته است.

 شرکت SK Hynix در حال حاضر بازار تراشه‌های حافظه را در دست دارد. سرمایه‌گذاران به نوسانات صنعت نیمه‌هادی عادت کرده‌اند، اما تغییرات اخیر بسیار پالش برانگیز بوده است. در ۱۵ اکتبر، شرکت ASML که تجهیزات ساخت تراشه تولید می‌کند، اعلام کرد سفارش‌ها در سه ماه گذشته تقریباً نصف مقداری بود که پیش‌بینی کرده بودند و انتظار داشتند. این خبر باعث کاهش شدید ارزش سهام ASML شد. دو روز بعد، TSMC، بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه در جهان، از سودهای بی‌سابقه‌اش خبر داد و پیش‌بینی فروشش برای سال را افزایش داد.

 این سیگنال‌های متضاد نشان‌دهنده وضعیت متفاوت تراشه‌هایی است که برای هوش مصنوعی (AI) مورد نیاز است. به گفته C.C. Wei، مدیر TSMC، تقاضای «دیوانه‌واری» برای این نوع تراشه وجود دارد و از طرفی تقاضا برای تراشه‌هایی که برای کاربردهای غیر از هوش مصنوعی (AI) مورد استفاده قرار می‌گیرند به شدت کاهش یافته است. این وضعیت در مورد تراشه‌های حافظه بسیار مشهود و پررنگ است و تقاضا برای آنها به‌شدت افزایش یافته است. در ۷ اکتبر، سامسونگ به‌خاطر عملکرد مالی ضعیفش عذرخواهی کرد. اما در ۲۴ اکتبر، SK Hynix که در بخش سریع‌الرشد تراشه‌های حافظه با پهنای باند بالا (HBM) پیشرفت کرده، از سود بی‌سابقه‌ای خبر داد.

 تراشه‌های HBM به یک جزء حیاتی برای ساخت مدل‌های هوش مصنوعی قوی‌تر و کارآمدتر تبدیل شده‌اند. اجرای این مدل‌ها نیاز به تراشه‌های منطقی دارد که بتوانند حجم زیادی از داده‌ها را پردازش کنند، اما همچنین به تراشه‌های حافظه‌ای که بتوانند داده‌ها را به‌سرعت ذخیره و آزاد کنند، نیاز است. طبق گفته SK Hynix، بیش از ۹۰ درصد زمان لازم برای پاسخ‌گویی مدل‌های هوش مصنوعی به سؤالات کاربران صرف جابه‌جایی داده‌ها بین تراشه‌های منطقی و حافظه می‌شود. تراشه‌های HBM برای تسریع این فرایند طراحی شده‌اند و با ترکیب تراشه‌های حافظه با تراشه‌های منطقی، سرعت را افزایش و مصرف انرژی را کاهش می‌دهند.

 شرکت Arete Research پیش‌بینی می‌کند که فروش HBM امسال به ۱۸ میلیارد دلار خواهد رسید که نسبت به ۴ میلیارد دلار سال گذشته افزایش دارد و تا سال ۲۰۲۶ به ۸۱ میلیارد دلار خواهد رسید. این تراشه‌ها همچنین سودآور هستند و حاشیه‌های عملیاتی آنها بیش از پنج برابر تراشه‌های حافظه استاندارد است.

  SK Hynix که قیمت سهامش در دو سال گذشته بیش از دوبرابر شده، بیش از ۶۰ درصد بازار را در اختیار دارد و بیش از ۹۰ درصد بازار HBM3، پیشرفته‌ترین نسخه، را کنترل می‌کند. نام کیم، تحلیل‌گر Arete، می‌گوید این شرکت زودتر از شروع انفجار هوش مصنوعی روی تراشه‌های HBM سرمایه‌گذاری کرده است. رهبری این شرکت به دلیل ارتباط نزدیکش با TSMC و انویدیا که واحدهای پردازش گرافیکی بیشتری را برای مدل‌های هوش مصنوعی مدرن ارائه می‌دهد، تقویت شده است.

 اکنون، تراشه‌های HBM به یکی دیگر از موانع توسعه این مدل‌ها تبدیل شده‌اند. هم SK Hynix و هم Micron، تولیدکننده آمریکایی، اکثر تولید HBM خود را برای سال آینده پیش‌فروش کرده‌اند. این دو شرکت در حال سرمایه‌گذاری میلیاردها دلار برای افزایش ظرفیت هستند، اما این فرایند زمان‌بر است. در همین حال، سامسونگ که ۳۵ درصد از تراشه‌های HBM جهان را تولید می‌کند، با مشکلات تولید مواجه بوده و به گفته منابع، برنامه دارد که تولید این تراشه‌ها را در سال آینده به میزان یک‌دهم کاهش دهد.

 با توجه به کمبود احتمالی تراشه‌های HBM، آمریکا در حال فشار به کره جنوبی، زادگاه سامسونگ و SK Hynix، برای محدود کردن صادرات این تراشه‌ها به چین است. شایعاتی وجود دارد که دور جدیدی از تحریم‌های تراشه‌ای آمریکا شامل برخی نسخه‌های پیشرفته HBM خواهد بود. با افزایش تقاضا، توجه دولت‌ها نیز به این موضوع جلب خواهد شد.