سرگذشت یک اخلاق‌گرا

شرق: «فابیان» یا «سرگذشت یک اخلاق‌گرا» نوشته اریش کِستنر، نویسنده و طنزپرداز آلمانی است که در ۱۹۳۱، درست دو سال پیش از به ‌قدرت ‌رسیدن هیتلر منتشر شد. لحن کنایی و هجوآلود کستنر و موقعیت خاص قهرمانش، یاکوب فابیان، به او این امکان را می‌دهد که با روایت سال‌های احتضار جمهوری وایمار، در بحبوحه رکود اقتصادی و بی‌کاری فراگیر، فشارهای روحی ناشی از بحران‌های اجتماعی و کشمکش‌ خصمانه احزاب سیاسی، تصویری بی‌واسطه و پیشگویانه از آلمان ملتهب آن سال‌ها ارائه دهد که گام‌به‌گام به‌ سوی افروختن جنگ بزرگ بعدی پیش می‌رود. نویسنده کتاب در مقدمه‌ای که برای چاپ جدید «فابیان» می‌نویسد، معتقد است بعد از بیست‌وپنج سال که از چاپ این اثر می‌گذرد و مورد قضاوت‌های متفاوت قرار گرفته است اما هنوز درک بهتری از این کتاب در روزگار ما وجود ندارد؛ چراکه از نظر کستنر «ملی‌شدن قضاوت‌های سلیقه‌ای، در قالب شعار درآمدن و تلقین میلیون‌ها بارۀ آنها در دوران رایش باعث انحراف و تباهی سلیقه و قضاوت قشر وسیعی از مردم تا دوران ما شده است. و امروزه هم پیش از آنکه مردم فرصتی برای اصلاح خود داشته باشند، قدرت‌های جدید یا به عبارت دیگر، قدرت‌های باستانی، متعصبانه درصدد تلقیح و ترویج نظرات معیارشده در بین توده‌ها هستند». کستنر می‌گوید در «فابیان» می‌خواسته درباره پرتگاهی هشدار دهد که آلمان و به‌ همراهش اروپا داشتند به آن نزدیک می‌شدند! این رمان «می‌خواست با وسیله‌ای درخور، که فقط در این مورد می‌توانست به معنای هر وسیله ممکن باشد، در آخرین لحظه همه را به توجه و تعقل وادارد» و از این‌ رو است که معتقد است برخلاف افکار رایج، این رمان نه‌تنها غیراخلاقی نیست، بلکه کتابی کاملا اخلاقی است.