نگاهی به همکاری‌های بهروز وثوقی و ناصر ملک‌مطیعی؛ دو پادشاه در یک اقلیم

ناصر ملک‌مطیعی 10 سال از بهروز وثوقی بزرگتر است و به همین نسبت یک دهه زودتر از او وارد سینما شد. هیچ‌کدام از آنها تحصیلات آکادمیک در زمینه بازیگری نگذراندند و به صورت تجربی بازیگری را یادگرفتند. ملک‌مطیعی تقریبا چندسالی پس از ورودش به سینما و با فیلم «چهارراه حوادث» ساخته ساموئل خاچیکیان در سال 1333 به شهرت زیادی رسید.

نکته قابل توجه این است که بهروز وثوقی هم پس از 5 سال بازی در آثار مختلف، با فیلمی از ساموئل خاچیکیان به نام «خداحافظ تهران» به چهره مشهور تبدیل شد و نظر بسیاری از کارگردان‌ها را به خود جلب کرد. ملک‌مطیعی و وثوقی در دهه‌ها فعالیت سینمایی خود، در چندین اثر در مقابل هم قرار گرفتند. چهار فیلم «هاشم‌خان»، «قیصر»، «طوقی» و «بت» از آثار برجسته همکاری این دو نفر است که از میان آنها بازی در «قیصر»، با وجود اینکه نقش ملک‌مطیعی در آن کوتاه بود، از ماندگارترین آثار مشترک این دو بازیگر است. 

هاشم خان | زنده یاد محمد زرین‌دست | 1345

بهروز وثوقی و ناصر ملک مطیعی در فیلم «قیصر» سکانس مشترکی ندارند.

قیصر | مسعود کیمیایی | 1348

«قیصر» از نظر بسیاری از منتقدان و مورخان سینما، آغازگر موج‌نو در سینمای ایران است. این فیلم در اوج ساخت آثار موسوم به فیلمفارسی روایت متفاوتی از دل جامعه ایرانی در سال‌هایی میانی دهه 40 داشت. روایتی که تنها نشان‌گر اوضاع اجتماع نبود بلکه آن را نقد می‌کرد. پیش از «قیصر» هم به مسله تعرض به زنان پرداخته شده بود، اما در این فیلم تبعات آن را از منظری دیگر نشان می‌داد. زمانی که دو برادر برای انتقام خواهر خود دست به کار بزرگی می‌زنند و در این میان برادر بزرگتر فدا می‌شود.

فاطی خواهر کوچک قیصر و فرمان، برای درس خواندن به خانه دوستش می‌رود اما در آنجا مورد تعدی منصور آب‌منگل قرار می‌گیرد و خودکشی می‌کند. فرمان برادر بزرگتر برای انتقام وارد میدان می‌شود اما برادران آب‌منگل او را می‌کشند. حالا قیصر از راه می‌رسد تا انتقام خود خواهر و برادر خود را بگیرد. «قیصر» دومین فیلم مسعود کیمیایی پس از «بیگانه بیا» بود.

او خرق عادت کرده بود و به جای رقص و آواز از مرگ و سیاهی فیلم حرف می‌زد. کیمیایی برای نقش فرمان که برادر بزرگتر بود ناصر ملک مطیعی را انتخاب کرده بود که در آن زمان دیگر وارد نقش‌های اصطلاحا کلاه مخملی شده بود و تصویر کاملی از یک برادر لوطی و با غیرت در طبقه پایین جامعه بود. اما برای نقش قیصر احتیاج به یک جوان عاصی داشت.

بهروز وثوقی دیگر چهره‌ای شناخته شده داشت و قرعه به نام او افتاد. این نقش بر پیشانی وثوقی تا به امروز مانده است و جتی لقب قیصر سینمای ایران را به او داده‌اند. «قیصر» مشهورترین همکاری مشترک ملک مطیعی و وثوقی است اما آنها بازی مشترک زیادی در این فیلم با هم نداشتند. البته که دیالوگ ماندگار فرمان که می‌گفت:«قیصر کجایی که داداش فرمونت را کشتند» نشان از وابستگی این دو کاراکتر به همدیگر داشت.

«بت» چهارمین و آخرین همکاری مشترک بهروز و ناصر است.

بت | زنده‌یاد ایرج قادری | 1355

ایرج قادری و سعید مطلبی که از اواخر دهه 40 تبدیل به زوج سینمایی پولسازی شده بودند، در سال 1355 با داستانی که درون‌مایه انتقام داشت، فیلمی را ساختند به نام «بت». علی عباسی تهیه‌کننده فیلم برای فروش هرچه بیشتر فیلمش از بهروز وثوقی و ناصر ملک‌مطیعی دعوت کرد تا در این فیلم بازی کنند.

«بت» درباره حمل یک محموله قاچاق است که در میانه راه با مسایل مختلفی روبرو می‌شود دو دوست به نام‌های نعیم و صادق در گیر و دار این کار غیرقانونی وارد یک مسله ناموسی می‌شوند. صادق به حبس محکوم می‌شود و پس از یازده سال که آزاد می‌شود قصد انتقام دارد. «بت» آخرین همکاری مشترک ناصر ملک مطیعی و بهروز وثوقی است.

تقابل ملک‌مطیعی و وثوقی در این فیلم بسیار متفاوت از آثار مشترک دیگر آنها است. نقش صادق که یک شکست‌خورده دنبال انتقام است به بهروز وثوقی داده شد و ملک مطیعی که دیگر دی دهه 50 در تلاش بود از قالب نقش‌های کلاه مخملی خارج شود در این فیلم در قامت یک گروهبان قرار گرفت. صادق برای اثبات حقانیت خودش و انتقام پس از آزادی به کمک گروهبان احتیاج داد و او هم در این راه به صادق کمک می‌کند. فیلم «بت» به دلیل بازی مشترک این دو ستاره و بازی بسیار قابل توجه بهروز وثوقی یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های سال 1355 بود.

منبع: فیلم نیوز