تمام بازیگرانی که بعد از انقلاب، «ممنوعه» شدند
انقلاب در ایران برای برخی‌ها سرنوشت متفاوتی ساخت، بازیگرانی که در اوج بودند و ناگهان حسرت به دل ماندند تا دوباره جلوی دوربین بروند، آن‌هایی که در وطن ماندند و اما نشد که نشد.
فردین
محمدعلی فردین متولد ۱۵ بهمن ۱۳۰۹ در تهران، هنرپیشه سرشناس، کارگردان سینما و کشتی‌گیر ایرانی بود. او با دعوت اسماعیل کوشان و نقش آفرینی در فیلم چشمه آب حیات وارد دنیای بازیگری شد، و اولین حضور حرفه‌ای خود را در سینما آغاز کرد. وی قبل از عرصه سینما در ورزش کشتی فعالیت داشت و در قهرمانی جهان ۱۹۵۴ به مدال نقره دست یافت. از بازی‌های به یادماندنی فردین میتوان به باباشمل، میعادگاه خشم، همای سعادت، جوانمرد، برزخی‌ها، جهنم + من، غزل و چند فیلم دیگر اشاره کرد.
فردین از محبوبیت ویژه‌ای در میان توده کثیر مردم ایران برخوردار بود. او از معدود بازیگرانی بود که میتوان به او لقب سوپراستار داد. وی در میان طرفداران و اهالی سینما به سلطان قلب‌ها مشهور بود. به اعتقاد بسیاری، فردین ناجی سینمای ایران است. وی بعد از انقلاب به همراه سعید راد و ناصر ملک‌مطیعی در فیلم برزخی‌ها به کارگردانی ایرج قادری بازی کرد که سال ۱۳۶۱ روی پرده رفت. این فیلم آخرین حضور فردین در عرصه سینمای ایران بود و پس از آن اجازه‌ی کار به او داده نشد.
او سرانجام در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۷۹ درگذشت.
ناصر ملک‌مطیعی
ناصر ملک مطیعی کارگردان و بازیگر سینما و تلویزیون پیش از انقلاب در ایران است. سوپراستار سینمای سال‌های قبل از انقلاب که به گفته سعید راد تصویرش بر روی سر در سینما‌ها هیاهوی زیادی را به راه می‌انداخت و عموم مردم برای دیدن فیلم‌هایش مقابل گیشه سینما صف می‌کشیدند. کسی که بار‌ها و بار‌ها توانست رکورد گیشه و فروش فیلم‌ها را بشکند.
او متولد ۸ فروردین ۱۳۰۹ در تهران است. پس از انقلاب ادامه‌ی کار هنری‌اش، همچون همتایانش محمدعلی فردین و بهروز وثوقی، ممکن نشد و تنها در دو فیلم بازی کرد. ملک‌مطیعی پس از انقلاب و تا زمان مرگش در مشاغلی همچون شیرینی‌فروشی و مشاور املاک فعالیت داشت. غیر از فیلم‌های عامّه‌پسند ایرانی (اصطلاحاً فیلم فارسی)، در بعضی فیلم‌های فیلم‌سازان متفاوت‌تری، چون علی حاتمی و زکریا هاشمی و مسعود کیمیایی و رضا میرلوحی و هوشنگ کاووسی نیز بازی کرد.
سرانجام در ۴ خرداد ۱۳۹۷ در تهران درگذشت.
گوگوش
فائقه آتشین، با نام هنری گوگوش متولد ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹ خورشیدی در تهران، خواننده و هنرپیشه‌ی ایرانی است. در سال‌های دهه‌ی هفتاد میلادی و پیش از انقلاب ایران او را «شاه‌ماهی موسیقی ایران» می‌نامیدند.
با وجود آن‌که اکثر هنرمندان ایرانی، مهاجرت از ایران را انتخاب کردند؛ گوگوش که به‌هنگام وقوع انقلاب در ایالات متحده به‌سر می‌برد، به ایران بازگشت؛ و گوشه‌گیری در پیش گرفت.
گوگوش بعد از بیست‌و‌یک سال سکوت و گوشه‌گیری در ایران، در سال ۱۳۷۹ موفق به کسب گذرنامه شد و با خروج از ایران فعالیت هنری خود را با ارائه آلبوم زرتشت که بخشی از آن در ایران به صورت مخفیانه ضبط و در کانادا تکمیل و پخش شده بود، از سرگرفت و به انجام سری کنسرت‌های بازگشت پرداخت که با استقبال بی‌نظیر ایرانیان و فارسی‌زبانان خارج از ایران مواجه شد.
او نیز در حال حاضر به فعالیت خوانندگی خود ادامه می‌دهد.
فروزان
پروین خیربخش، با نام هنری فروزان، زاده‌ی ۴ شهریور ۱۳۱۶ در بندر انزلی، بازیگر مشهور سینمای ایران و دوبلور اهل ایران بود.
فیلم دایره مینا (۱۳۵۷) به کارگردانی داریوش مهرجویی تنها فیلم فروزان در سینمای موسوم به موج نو است، اما او در فیلم‌های کارگردانان صاحب‌نامی مانند علی حاتمی، فریدون گله، شاپور قریب نیز حضور داشت. فیلم‌های گنج قارون، دالاهو، گوهر شب چراغ، خاطرخواه، دشنه، باباشمل و هاشم خان از فیلم‌های مشهور و پرفروش او بودند.
او برخلاف بسیاری از بازیگران و خوانندگان ایرانی پیش از انقلاب که مهاجرت کردند، در ایران ماند و پس از انقلاب ایران از کار هنری منع، و دیگر بر پرده سینما دیده نشد، وی به خواست خودش هیچگاه در جمع هنرمندان و دوستدارانش ظاهر نشد و حاضر به انجام مصاحبه با هیچ‌یک از کانال‌های تلویزیونی و انتشار تصویری جدید از خودش نشد. جایی در میانهٔ خاطراتش، از روز‌های سختی می‌گوید که در دهه شصت در ایران داشته و به قول خودش تحمل کرده، روز‌هایی که دیگر برایش هورا نمی‌کشیدند و در میوه فروشی محل به صورتش آب دهان می‌انداختند، فاصلهٔ آن هورا و این آب دهان فقط یک چند ماه بود.
او سرانجام در ۴ بهمن ۱۳۹۴ در سن ۷۸ سالگی، در تهران درگذشت.
پوری بنایی
صدیقه بنایی با نام هنری (پوری بنایی) متولد ۱۹ مهر ۱۳۱۹ در اراک، هنرپیشه تئاتر، سینما و تلویزیون است. وی فعالیت سینمایی‌اش را در سال ۱۳۴۳ با بازی در فیلم «عروس فرنگی» به کارگردانی نصرت‌الله وحدت آغاز کرد. از بازی‌های به یاد ماندنی و خاطره‌انگیز وی میتوان به نقش «اعظم» و «اقدس» در دو فیلم «قیصر» و «کوچه مردها» اشاره کرد. او پس از انقلاب موفق به بازی در هیچ فیلمی نشد.
در سال‌های بعد از انقلاب چند بار به خارج از کشور رفت و به رغم پیشنهاد‌هایی که برای بازیگری به او شد به ایران بازگشت و حاضر به اقامت در خارج از کشور نشد. آخرین کار سینمایی بنایی، بازی در فیلم «هزارمین» به کارگردانی سعید نادری است، البته در سال ۱۳۸۶ در فیلم «شیرین» به کارگردانی عباس کیارستمی به عنوان یکی از صد بازیگر زنی که در این فیلم در نقش تماشاگران در حال تماشای یک فیلم دیده شدند شرکت داشت.
آغاسی
نِعمت‌الله آزموده با نام هنری آغاسی متولد ۲۹ تیر ۱۳۱۸ در دزفول، از بازیگران و خوانندگان سرشناس موسیقی مردم‌پسند و کوچه بازاری معروف پیش از انقلاب اسلامی و از خوانندگان لاله‌زاری به‌شمار می‌آمد.
آغاسی به دعوت منوچهر نوذری به سینما راه یافت و در کارنامه سینمایی اش هشت فیلم را ثبت کرده است. وی بعد از انقلاب ممنوع‌الکار شد. او در اوایل دهه ۸۰ و دو سال قبل از مرگش مجوز یافت تا به تئاتر پارس در لاله زار، جایی که فعالیت هنری خود را آغاز کرده بود بازگردد و روی صحنه آواز بخواند. این برنامه چنان مورد استقبال قرار گرفت که مردم، لاله زار را بستند و همین استقبال سبب شد که دوباره مشکلاتی برای او پیش بیاید.
آغاسی سرانجام در روز شنبه ۱۴ آبان ۱۳۸۴ بر اثر سکته مغزی در سن ۶۶ سالگی در کرج درگذشت.
محمدعلی فردین متولد ۱۵ بهمن ۱۳۰۹ در تهران، هنرپیشه سرشناس، کارگردان سینما و کشتی‌گیر ایرانی بود. او با دعوت اسماعیل کوشان و نقش آفرینی در فیلم چشمه آب حیات وارد دنیای بازیگری شد، و اولین حضور حرفه‌ای خود را در سینما آغاز کرد. وی قبل از عرصه سینما در ورزش کشتی فعالیت داشت و در قهرمانی جهان ۱۹۵۴ به مدال نقره دست یافت. از بازی‌های به یادماندنی فردین میتوان به باباشمل، میعادگاه خشم، همای سعادت، جوانمرد، برزخی‌ها، جهنم + من، غزل و چند فیلم دیگر اشاره کرد.
فردین از محبوبیت ویژه‌ای در میان توده کثیر مردم ایران برخوردار بود. او از معدود بازیگرانی بود که میتوان به او لقب سوپراستار داد. وی در میان طرفداران و اهالی سینما به سلطان قلب‌ها مشهور بود. به اعتقاد بسیاری، فردین ناجی سینمای ایران است. وی بعد از انقلاب به همراه سعید راد و ناصر ملک‌مطیعی در فیلم برزخی‌ها به کارگردانی ایرج قادری بازی کرد که سال ۱۳۶۱ روی پرده رفت. این فیلم آخرین حضور فردین در عرصه سینمای ایران بود و پس از آن اجازه‌ی کار به او داده نشد.
او سرانجام در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۷۹ درگذشت.
ناصر ملک‌مطیعی
ناصر ملک مطیعی کارگردان و بازیگر سینما و تلویزیون پیش از انقلاب در ایران است. سوپراستار سینمای سال‌های قبل از انقلاب که به گفته سعید راد تصویرش بر روی سر در سینما‌ها هیاهوی زیادی را به راه می‌انداخت و عموم مردم برای دیدن فیلم‌هایش مقابل گیشه سینما صف می‌کشیدند. کسی که بار‌ها و بار‌ها توانست رکورد گیشه و فروش فیلم‌ها را بشکند.
او متولد ۸ فروردین ۱۳۰۹ در تهران است. پس از انقلاب ادامه‌ی کار هنری‌اش، همچون همتایانش محمدعلی فردین و بهروز وثوقی، ممکن نشد و تنها در دو فیلم بازی کرد. ملک‌مطیعی پس از انقلاب و تا زمان مرگش در مشاغلی همچون شیرینی‌فروشی و مشاور املاک فعالیت داشت. غیر از فیلم‌های عامّه‌پسند ایرانی (اصطلاحاً فیلم فارسی)، در بعضی فیلم‌های فیلم‌سازان متفاوت‌تری، چون علی حاتمی و زکریا هاشمی و مسعود کیمیایی و رضا میرلوحی و هوشنگ کاووسی نیز بازی کرد.
سرانجام در ۴ خرداد ۱۳۹۷ در تهران درگذشت.
گوگوش
فائقه آتشین، با نام هنری گوگوش متولد ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹ خورشیدی در تهران، خواننده و هنرپیشه‌ی ایرانی است. در سال‌های دهه‌ی هفتاد میلادی و پیش از انقلاب ایران او را «شاه‌ماهی موسیقی ایران» می‌نامیدند.
با وجود آن‌که اکثر هنرمندان ایرانی، مهاجرت از ایران را انتخاب کردند؛ گوگوش که به‌هنگام وقوع انقلاب در ایالات متحده به‌سر می‌برد، به ایران بازگشت؛ و گوشه‌گیری در پیش گرفت.
گوگوش بعد از بیست‌و‌یک سال سکوت و گوشه‌گیری در ایران، در سال ۱۳۷۹ موفق به کسب گذرنامه شد و با خروج از ایران فعالیت هنری خود را با ارائه آلبوم زرتشت که بخشی از آن در ایران به صورت مخفیانه ضبط و در کانادا تکمیل و پخش شده بود، از سرگرفت و به انجام سری کنسرت‌های بازگشت پرداخت که با استقبال بی‌نظیر ایرانیان و فارسی‌زبانان خارج از ایران مواجه شد.
او نیز در حال حاضر به فعالیت خوانندگی خود ادامه می‌دهد.
فروزان
پروین خیربخش، با نام هنری فروزان، زاده‌ی ۴ شهریور ۱۳۱۶ در بندر انزلی، بازیگر مشهور سینمای ایران و دوبلور اهل ایران بود.
فیلم دایره مینا (۱۳۵۷) به کارگردانی داریوش مهرجویی تنها فیلم فروزان در سینمای موسوم به موج نو است، اما او در فیلم‌های کارگردانان صاحب‌نامی مانند علی حاتمی، فریدون گله، شاپور قریب نیز حضور داشت. فیلم‌های گنج قارون، دالاهو، گوهر شب چراغ، خاطرخواه، دشنه، باباشمل و هاشم خان از فیلم‌های مشهور و پرفروش او بودند.
او برخلاف بسیاری از بازیگران و خوانندگان ایرانی پیش از انقلاب که مهاجرت کردند، در ایران ماند و پس از انقلاب ایران از کار هنری منع، و دیگر بر پرده سینما دیده نشد، وی به خواست خودش هیچگاه در جمع هنرمندان و دوستدارانش ظاهر نشد و حاضر به انجام مصاحبه با هیچ‌یک از کانال‌های تلویزیونی و انتشار تصویری جدید از خودش نشد. جایی در میانهٔ خاطراتش، از روز‌های سختی می‌گوید که در دهه شصت در ایران داشته و به قول خودش تحمل کرده، روز‌هایی که دیگر برایش هورا نمی‌کشیدند و در میوه فروشی محل به صورتش آب دهان می‌انداختند، فاصلهٔ آن هورا و این آب دهان فقط یک چند ماه بود.
او سرانجام در ۴ بهمن ۱۳۹۴ در سن ۷۸ سالگی، در تهران درگذشت.
پوری بنایی
صدیقه بنایی با نام هنری (پوری بنایی) متولد ۱۹ مهر ۱۳۱۹ در اراک، هنرپیشه تئاتر، سینما و تلویزیون است. وی فعالیت سینمایی‌اش را در سال ۱۳۴۳ با بازی در فیلم «عروس فرنگی» به کارگردانی نصرت‌الله وحدت آغاز کرد. از بازی‌های به یاد ماندنی و خاطره‌انگیز وی میتوان به نقش «اعظم» و «اقدس» در دو فیلم «قیصر» و «کوچه مردها» اشاره کرد. او پس از انقلاب موفق به بازی در هیچ فیلمی نشد.
در سال‌های بعد از انقلاب چند بار به خارج از کشور رفت و به رغم پیشنهاد‌هایی که برای بازیگری به او شد به ایران بازگشت و حاضر به اقامت در خارج از کشور نشد. آخرین کار سینمایی بنایی، بازی در فیلم «هزارمین» به کارگردانی سعید نادری است، البته در سال ۱۳۸۶ در فیلم «شیرین» به کارگردانی عباس کیارستمی به عنوان یکی از صد بازیگر زنی که در این فیلم در نقش تماشاگران در حال تماشای یک فیلم دیده شدند شرکت داشت.
آغاسی
نِعمت‌الله آزموده با نام هنری آغاسی متولد ۲۹ تیر ۱۳۱۸ در دزفول، از بازیگران و خوانندگان سرشناس موسیقی مردم‌پسند و کوچه بازاری معروف پیش از انقلاب اسلامی و از خوانندگان لاله‌زاری به‌شمار می‌آمد.
آغاسی به دعوت منوچهر نوذری به سینما راه یافت و در کارنامه سینمایی اش هشت فیلم را ثبت کرده است. وی بعد از انقلاب ممنوع‌الکار شد. او در اوایل دهه ۸۰ و دو سال قبل از مرگش مجوز یافت تا به تئاتر پارس در لاله زار، جایی که فعالیت هنری خود را آغاز کرده بود بازگردد و روی صحنه آواز بخواند. این برنامه چنان مورد استقبال قرار گرفت که مردم، لاله زار را بستند و همین استقبال سبب شد که دوباره مشکلاتی برای او پیش بیاید.
آغاسی سرانجام در روز شنبه ۱۴ آبان ۱۳۸۴ بر اثر سکته مغزی در سن ۶۶ سالگی در کرج درگذشت.