( تصاویر) کشف تکنیک‌های معماری سنتی؛ میراثی در گل، سنگ و نی

تأمل در شیوه‌های معماری سنتی بینش‌های ارزشمندی را از هویت فرهنگی و اجتماعی جوامع ارائه می‌دهد و راهکارهای ظریفی را برای ساخت سازه‌های بادوام و منعطف در برابر شرایط محیطی آن جامعه در اختیار متخصصان این حوزه قرار می‌دهد.

تکنیک‌های ساخت‌وساز سنتی که طی قرن‌ها مشاهده و آزمون و خطا پالایش شده است، شناخت عمیقی از مصالح محلی و روش‌های مختلف معماری در محیط‌های مختلف را در اختیار کارشناسان معماری قرار می‌دهد.

تمدن‌های نخستین در دوران باستان برای ساخت‌وساز به سنگ و خاک متکی بودند و با گذشت زمان به خاکسترهای آتشفشانی، آهک و چوب روی آوردند که هرکدام ویژگی خود را در برآوردن الزامات محیطی دارد.

افراد با استفاده از ابزارهای ساده و در عین حال موثر، در ساختار مواد دستکاری می‌کردند تا به یک ترکیب پایدار و کاربردی دست پیدا کنند که به نیازهای اقلیمی و منظره، همچنین نیازهای فرهنگی و اجتماعی جامعه پاسخ دهد و در عین حال ارزش زیبایی‌شناختی و نمادین برای محیط داشته باشد. این تکنیک‌ها با وجود گذشت زمان و مواجهه با چالش‌های تاریخی همچون مهاجرت‌های گسترده و گرم شدن زمین، همچنان کارایی قابل‌قبولی دارد.

سوخالا: الگوهای فراکتال قبیله کاسنا

تکنیک‌های ساخت‌وساز سنتی در تایبل (Tiébélé) واقع در جنوب شرقی بورکینافاسو به قرن پانزدهم بازمی‌گردد و نشان‌دهنده ترکیب فرهنگ عامه محلی با سازگاری اقلیمی است. خانه‌های این روستا که به سوخالا (سوکالا) معروف هستند از مصالح محلی همچون خاک، چوب، کاه و فضولات گاو ساخته می‌شوند و دیوارهای ضخیم ۳۰ سانتی‌متری آن‌ها، عایق حرارتی و حفاظتی خانه را فراهم می‌کند.

روند ساخت‌وساز در این منطقه یک تلاش مشترک است؛ مردان خانه‌ها را می‌سازند و زنان پیش از فصل باران عناصر تزئینی را به آن اضافه می‌کنند. این تزئینات نه‌تنها دیوارهای گلی را از فرسایش محافظت می‌کند، بلکه آن‌ها را به بوم‌های تزئین‌شده با نمادها و الگوهای فراکتالی (ساختار هندسی با حجم نامحدودی از جزئیات دقیق) تبدیل می‌کند.

مضیف: نی خانه‌های منطقه هور عراق

مضیف‌ها، نی‌خانه‌های سنتی هستند که در باتلاق‌های جنوب عراق و با استفاده از نی‌های موجود در مرداب‌های محل زندگی آن‌ها ساخته می‌شوند؛ نمونه‌ای از میراث فرهنگی غنی و مهارت‌های سنتی که از طریق تمرین، فعالیت‌های فرهنگی و تاریخ شفاهی منتقل شده است. برای ساخت این خانه‌ها از مواد طبیعی همچون نی، کاه و گل استفاده می‌شود و اعضای جامعه در همه مراحل از جمع‌آوری و بافت نی‌ها گرفته تا ساخت و نگهداری خانه‌ها مشارکت می‌کنند.

روش ساخت ستون‌ها و طاق‌ها، امکان مونتاژ سریع سازه‌های بزرگ را که برخی از آنها بیش از ۳۰ متر طول دارند، تنها در عرض چند روز فراهم می‌کند. خانه‌های مضیف با وجود ظاهر ظریفشان، به‌طور شگفت‌آوری پایدار هستند و کارایی خود را در طول سال‌ها حفظ می‌کنند.

ژیر: خیمه خودنگهدارنده عشایر مغول

یورت مغولی که به نام ژیر (Ger) نیز شناخته می‌شود، یک سازه سنتی قابل‌ حمل است که از قرون وسطی به‌عنوان خانه‌ای برای شکارچیان و دامداران در دشت‌های آسیای مرکزی کاربرد داشته است و همچنان در مغولستان برپا می‌شود.

طراحی دایره‌ای و سقف مخروطی این خیمه‌ها با ساختار خودنگهدارنده آن، نیاز به ستون مرکزی را از بین برده است که نشان‌دهنده شناخت عمیق عشایر از تکنیک‌های ساخت‌وساز مناسب برای سبک زندگی عشایری است.

این سازه متشکل از تخته‌های چوبی به هم پیوسته است که با پشم یا چرم پوشانده شده است که جمع شدن و انتقال آن را آسان می‌کند و این امکان را به مغول‌ها می‌دهد تا با تغییر شرایط آب‌وهوایی و مهاجرت‌های فصلی به‌راحتی خانه خود را جابه‌جا کنند. تهیه مواد اولیه، ساخت و تزئین یورت نشانه‌ای از هویت فرهنگی و پیوند عمیق مردم با زمین و طبیعت است.

خانیل ناژ: خانه مایاها با منشأ معنوی

خانه سنتی مایاها که در زبان محلی به نام خانیل ناژ (Xa'anil Naj) شناخته می‌شود، برای مقاومت در برابر رطوبت بالا، گرما و باران‌های شدید از مواد محلی همچون نخل و چوب استفاده می‌کند. تکنیک ساخت این خانه‌ها تهویه طبیعی و مقاومت در برابر باد را افزایش می‌دهد و از نفوذ گرما به داخل خانه جلوگیری می‌کند. این سنت ساختمانی مظهر ارتباط عمیق مایاها با طبیعت و کیهان‌شناسی است که طراحی خانه را به خلقت الهی بشریت و رابطه آن با محیط‌ زیست مرتبط می‌کند.

منبع: ایمنا