نگاهی به گزارش راهنمای انتخاب رشته جاب‌ویژن

رابطه وسوسه‌انگیز حقوق دریافتی و رشته دانشگاهی

ارتباط میان حقوق دریافتی و رضایت از رشته دانشگاهی می‌تواند پیچیده و چندبعدی باشد و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در زیر چند مورد از این عوامل بررسی می‌شود:

۱. توقعات مالی: بسیاری از دانشجویان هنگام انتخاب رشته دانشگاهی، توقعات مالی خود از آینده شغلی‌شان را مد نظر قرار می‌دهند. اگر درآمد حاصل از شغلی که از آن رشته به دست می‌آید کمتر از انتظارات باشد، ممکن است رضایت کلی کاهش یابد.

۲. انگیزه‌های غیرمالی: بسیاری از افراد رشته‌هایی را انتخاب می‌کنند که به علایق شخصی‌شان مربوط می‌شود. در این موارد، حتی اگر حقوق دریافتی کمتر باشد، افراد ممکن است رضایت شغلی بیشتری داشته باشند. اما اگر رضایت شغلی صرفا به انگیزه مالی وابسته باشد، حقوق پایین می‌تواند نارضایتی به همراه داشته باشد.

۳. مقایسه با دیگران: افراد اغلب حقوق دریافتی خود را با همکاران یا افرادی که در رشته‌های دیگر تحصیل کرده‌اند مقایسه می‌کنند. اگر افراد احساس کنند که با وجود تلاش و تحصیلات مشابه، درآمد کمتری نسبت به دیگران دارند، ممکن است احساس نارضایتی کنند.

۴. تعادل میان زندگی و کار: حقوق بالا ممکن است با استرس زیاد، ساعات کار طولانی یا عدم تعادل بین کار و زندگی همراه باشد. در این شرایط، حتی اگر درآمد فرد بالاتر از حد متوسط باشد، رضایت کلی ممکن است کاهش یابد.

۵. آینده شغلی و امنیت کاری: اگر رشته‌ای چشم‌انداز شغلی خوب و امنیت شغلی بالایی داشته باشد، ممکن است افراد با وجود حقوق کمتر، از آن راضی باشند؛ چرا‌که اطمینان از ثبات کاری می‌تواند بر رضایت اثر مثبت بگذارد.

در واقع ارتباط بین حقوق و رضایت از رشته دانشگاهی یک رابطه خطی و یک‌طرفه نیست و تحت تأثیر عوامل روان‌شناختی، اجتماعی و اقتصادی متعددی قرار دارد.

حقوق بالای رشته با رضایت کم از شغل مرتبط است؟‌

در ربع بالا و سمت چپ نمودار رابطه حقوق دریافتی و رضایت کلی از رشته، رشته‌هایی را مشاهده می‌کنیم که اغلب مهندسی هستند و با وجود حقوق دریافتی بالایی که دارند، رضایت از آن رشته‌ها پایین است!

با بررسی عمیق‌تر ماهیت این رشته‌ها، چندین عامل را می‌توان دلیل این امر دانست که در زیر به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود:

۱.‌ استرس و فشار کاری زیاد: مشاغلی با درآمد بالا معمولا با سطوح بالایی از استرس و فشار کاری همراه هستند. وظایف سنگین، مسئولیت‌های بزرگ و نیاز به انجام کار در بازه‌های زمانی محدود می‌تواند منجر به خستگی شغلی یا فرسودگی شغلی شود. این استرس مداوم ممکن است رضایت کلی از کار را کاهش دهد، حتی اگر حقوق بالایی دریافت شود.

۲.‌ عدم تعادل کار و زندگی: مشاغل با درآمد بالا معمولا نیازمند ساعت‌های کاری طولانی هستند. این مسئله ممکن است باعث ایجاد عدم تعادل بین کار و زندگی شخصی شود. نداشتن زمان کافی برای استراحت، خانواده و سرگرمی‌ها می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد و در نتیجه رضایت شغلی را پایین بیاورد.

۳. کمبود معنا و هدف در کار: بعضی افراد به دنبال شغلی هستند که برایشان معنا داشته باشد و بتوانند حس کنند‌ در‌ حال انجام کاری مهم و ارزشمند هستند. اگرچه یک شغل ممکن است از لحاظ مالی پاداش خوبی داشته باشد، اگر فرد احساس کند که کار او بی‌معنا‌ست یا ارتباطی با علایق و ارزش‌های شخصی‌اش ندارد، ممکن است از شغل خود ناراضی باشد.

۴. روابط کاری ضعیف: حتی در مشاغل پردرآمد، روابط ضعیف بین همکاران یا مدیران می‌تواند به‌شدت بر رضایت شغلی تأثیر منفی بگذارد. محیط کاری منفی، عدم حمایت از طرف مدیران، رقابت ناسالم یا عدم همکاری می‌تواند باعث ناراحتی و استرس شود.

۵. امنیت شغلی پایین: در برخی مشاغل پردرآمد، امنیت شغلی ممکن است کم باشد؛ به‌ویژه در صنایعی که رقابت شدید است یا موقعیت‌های شغلی به عملکرد فرد وابسته است. این عدم اطمینان می‌تواند منجر به استرس و نگرانی مداوم شود.

۶. عدم رشد حرفه‌ای و توسعه شخصی: اگر فرد احساس کند‌ شغلش چالش‌های جدیدی ندارد یا فرصت‌های رشد حرفه‌ای و توسعه شخصی در آن محدود است، حتی حقوق بالا هم نمی‌تواند باعث ایجاد رضایت شود. افراد اغلب به دنبال پیشرفت و یادگیری در کار خود هستند و اگر این نیاز برآورده نشود، رضایت آنها کاهش می‌یابد.

۷. فشارهای اخلاقی: برخی مشاغل پردرآمد ممکن است فرد را در موقعیت‌هایی قرار دهند که باید تصمیمات دشوار یا حتی غیراخلاقی بگیرد. این نوع فشارهای اخلاقی می‌تواند باعث نارضایتی درونی و کاهش رضایت شغلی شود.

۸. کارهای تکراری و یکنواخت: حتی در مشاغل با درآمد بالا، اگر وظایف شغلی تکراری و یکنواخت باشد، افراد ممکن است به مرور زمان دچار خستگی و بی‌حوصلگی شوند. نبود تنوع در کار و عدم احساس چالش می‌تواند رضایت شغلی را کاهش دهد.

سخن پایانی

اگرچه حقوق بالا می‌تواند برخی از جنبه‌های رضایت شغلی را افزایش دهد، اما بسیاری از عوامل غیرفیزیکی مانند تعادل بین کار و زندگی، احساس معنا در کار، امنیت شغلی‌ و محیط کاری مناسب، تأثیر بیشتری بر رضایت کلی از شغل دارند. وقتی این نیازها برآورده نشود، حقوق بالا به‌تنهایی نمی‌تواند به رضایت کامل فرد از شغل منجر شود.

همچنین در برخی از رشته‌های تحصیلی، به‌ویژه رشته‌های علوم پایه، نارضایتی فارغ‌التحصیلان در ایران ناشی از ترکیبی از عوامل شامل کمبود فرصت‌های شغلی، حقوق پایین، بی‌ثباتی شغلی‌ و عدم ارتباط مؤثر بین دانشگاه و صنعت است. بهبود این وضعیت نیازمند اصلاحات عمیق در سیستم آموزشی، سیاست‌های استخدامی‌ و توسعه صنعت و تحقیق در کشور است.