کاهش اضطراب زندگی خوابگاهی

یک متخصص روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه زندگی در خوابگاه علاوه‌بر مزیت‌هایی که دارد، گاهی می‌تواند باعث اضطراب دانشجویان به‌ویژه نوورودی‌ها شود، گفت: این مسئله برای دانشجویانی که از شهر خود فاصله‌ زیادی دارند و تازه وارد دانشگاه شده‌اند، چالش‌برانگیزتر است. جمال شمس در گفت‌وگو با ایرنا، با بیان اینکه بروز اضطراب بین بسیاری از دانشجویانی که از خانواده و شهرشان فاصله می‌گیرند و وارد محیط جدیدی می‌شوند رایج است، اظهار کرد: این نوع اضطراب به‌ویژه در سال اول دانشگاه بیشتر است. اضطراب نوورودی‌ها معمولا طبیعی است ولی در‌عین‌حال راهکارهایی هم برای کاهش آن وجود دارد. اضطراب در دانشجویان خوابگاهی احساسی بیش از عصبی‌بودن یا نگرانی است. علامت‌هایی که معمولا در این مدت نمایان می‌شود، بدون مداخله‌های صحیح تأثیری طولانی‌مدت و منفی بر عملکرد آنان دارد. شمس با اشاره به اینکه عصبی‌بودن یا ناراحتی برای بازه‌های زمانی طولانی، زنگ خطری برای ضرورت انجام مداخله‌های درمانی است، عنوان کرد: ناتوانی در حفظ تمرکز، نگرانی غیر‌قابل‌ کنترل، اختلالات خواب یا بی‌خوابی، از دست دادن کلاس‌های درس یا انجام‌ندادن تکالیف، گوشه‌گیری و دوری از خانواده، دوستان و هم‌کلاسی‌ها، تغییر در عادات غذایی، چرخه‌ افکار منفی و اضطراب در مقابل مسائل عادی، از جمله موارد نیازمند مداخله توسط روان‌شناسان است.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه استرس بخشی از زندگی است و همه‌ افراد گاهی نگرانی و استرس را تجربه می‌کنند، گفت: با‌این‌حال، زمانی که واکنش‌ها به استرس، کم‌کم مانع عملکرد طبیعی شما می‌شود، یک استرس ساده می‌تواند به اضطراب دائم تبدیل شود. او توصیه کرد: اگر بتوانید دوستان جدیدی پیدا کنید که آنها هم شرایط مشابهی داشته باشند، احساس می‌کنید‌ یک حامی دارید که شما را درک می‌کند. البته این کار در ظاهر ساده است ولی ممکن است برای کسی که تازه وارد دانشگاه در یک شهر یا حتی کشور جدید شده، سخت باشد. اگر احساس دلتنگی می‌کنید حتما با خانه تماس بگیرید و اگر در ابتدا بیش‌ازحد معمول نیاز دارید با والدین خود در تماس باشید، نباید به خاطر آن شرمنده باشید. 

شمس توضیح داد: مرحله‌ تازه‌ای از زندگی که آن را تجربه می‌کنید، برای بسیاری از هم‌کلاسی‌های شما جدید است و به آن عادت ندارند. هر تجربه‌ جدیدی می‌تواند باعث ایجاد اضطراب شود؛ بنابراین برای اینکه اضطراب خود را کاهش دهید عضو گروه‌ها و باشگاه‌های دانشگاه شوید و در کارهای داوطلبانه مشارکت کنید. به گفته او، پیداکردن دوست جدید که با شما هم‌فکر باشد ممکن است طول بکشد، بنابراین ناامید نشوید و ادامه دهید. ضمن اینکه برای پیداکردن گروه‌های دوستی جدید تلاش می‌کنید، ارتباط خود را با خانواده و دوستان قدیمی حفظ کنید. براساس تحقیقات انجام‌شده، حفظ ارتباط‌های قدیمی برای کاهش استرس بسیار مهم است. شمس با اشاره به اینکه محققان دریافته‌اند با افزایش استرس روزانه دانشجویان، احساس تنهایی و افسردگی آنها نیز افزایش می‌یابد و کمتر احساس شادبودن می‌کنند، تأکید کرد: ارتباط با والدین عامل مهمی در بهبود شرایط روحی دانشجویان در طول گذار به دوران جدید زندگی است. اگر احساس دلتنگی می‌کنید حتما با خانه تماس بگیرید و اگر در ابتدا بیش‌از‌حد معمول نیاز دارید با والدین خود در تماس باشید، نباید به خاطر آن شرمنده باشید.

او با توصیه نسبت به تغییر محیط خوابگاه برای احساس راحتی بیشتر، افزود: اگر بتوانید فضای اتاق خود در خوابگاه را طوری بچینید که احساس کنید در خانه هستید، تا حد زیادی استرس‌تان را کاهش می‌دهید، فضای اتاق اگر گرم و دنج باشد و احساس آرامش خانه را داشته باشد، کمک می‌کند بهتر بخوابید و کمتر احساس دلتنگی کنید. شمس توصیه کرد: به طور مثال، عکس‌هایی که شما را به یاد خانه و روزهای شادتان می‌اندازد در معرض دید بگذارید. مطمئن شوید تخت راحتی برای خوابیدن دارید. تا جایی که می‌توانید اتاق را مرتب کنید و از به‌هم‌ریختگی آن جلوگیری کنید و خوراکی‌هایی که دوست دارید میل کنید. تمرین خودمراقبتی از دیگر مواردی بود که این عضو هیئت‌علمی دانشگاه به آن اشاره کرد و ادامه داد: خودمراقبتی برای افراد مختلف، معنای متفاوتی دارد. خودمراقبتی مجموعه‌ای از کارهایی است که باعث می‌شود شما از نظر جسمی و روحی، احساس بهتری داشته باشید تا با عوامل استرس‌زا بهتر کنار بیایید. به عنوان نمونه، می‌توانید ورزش کنید. ورزش کمک می‌کند‌ استرس‌تان را مدیریت کنید، خواب بهتری داشته باشید و بهره‌وری و اعتمادبه‌‌نفس خود را افزایش دهید. حتی یک پیاده‌روی کوتاه هم می‌تواند مفید باشد.

 او با بیان اینکه داشتن خواب آرام و باکیفیت می‌تواند از افزایش استرس و اضطراب پیشگیری کند، افزود: بی‌خوابی روی تمرکز شما در دانشگاه و درس‌خواندن اثر منفی دارد، بنابراین در اتاقتان در خوابگاه، فضایی راحت و آرام برای خوابیدن ایجاد کنید و اگر سروصدا و نور مانع خوابیدن راحت می‌شود، از گوش‌گیر و چشم‌بند خواب استفاده کنید. او با توصیه به تماشای فیلم‌های مورد علاقه برای کاهش اضطراب به دانشجویان، ادامه داد: در خوابگاه سرگرمی‌های همیشگی خود را فراموش نکنید. گاهی همراه با دوستان خود یک فیلم کمدی ببینید. تحقیقات نشان داده خندیدن می‌تواند استرس شما را تا حد زیادی کاهش دهد و فیلم کمدی بهترین روش برای خندیدن و گذراندن وقت با دوستان است. به گفته این عضو هیئت‌علمی دانشگاه، اگر استرس و اضطراب شما ناشی از شلوغ‌بودن برنامه‌ کاری نباشد، یک روش عالی برای کاهش استرس، سرگرم نگه‌داشتن خودتان است. معمولا وقتی احساس غم و افسردگی دارید اولین کاری که می‌کنید منزوی‌شدن است، درحالی‌که انزوا بدترین کار در این شرایط است.

او افزود: برای سرگرم‌کردن خودتان می‌توانید در فعالیت‌های دانشگاهی و خوابگاهی شرکت کنید؛ برای مثل عضو یکی از تیم‌های ورزشی شوید. شمس با اشاره به اینکه دانشجویان پیش از ورود به دوره دانشجویی باید واقع‌بین باشند، ادامه داد: باید این مسئله را بدانید که درس‌های دانشگاه با درس‌های دوران مدرسه بسیار متفاوت است. بسیاری از مباحث درسی را باید خودتان دنبال کنید و مطالعه‌ بیشتری در مورد آن داشته باشید. هیچ اشکالی ندارد اگر بخواهید در دانشگاه بلندپروازی کنید، ولی در مورد برنامه درسی و حجم کاری که دارید، واقع‌بین باشید. او با اشاره به اینکه دانشجویان موقع انتخاب واحد به‌ویژه برای ترم‌های اول نباید زیاده‌روی کنند، ادامه داد: وقتی برنامه‌ تحصیلی شلوغی داشته باشید، چه در طول ترم چه در موقع امتحانات، به‌شدت احساس خستگی می‌کنید و اضطراب شما افزایش پیدا می‌کند. یکی از دلایل اضطراب در دانشجویان خوابگاهی همین برنامه‌ درسی شلوغ و به‌هم‌ریختن تعادل بین درس و زندگی شخصی است. موقع انتخاب واحد به امتحانات، حجم درس‌ها، تعداد روزهایی که باید سر کلاس حاضر شوید و حجم کارهای عملی دقت کنید و یک برنامه‌ واقع‌بینانه بریزید و حتما زمانی را برای استراحت‌دادن به خودتان در نظر بگیرید. او با تأکید بر اینکه گاهی اوقات شدت اضطراب در دانشجویان نوورودی به قدری زیاد می‌شود که به تنهایی و با تغییر عادت‌ها، از پس آن برنمی‌آیند، خاطرنشان کرد: در این شرایط باید از کمک مشاور استفاده کنید. در بیشتر دانشگاه‌ها مراکز مشاوره وجود دارد که با کمال میل آماده‌ کمک به دانشجویان هستند. توصیه اکید این است که اگر فکر می‌کنید راهکارهای بالا برایتان کافی نیست، حتما با مشاور صحبت کنید.