بحران کمبود معلم در پایه ابتدایی

سیستم آموزشی کشور در چند سال گذشته با بحران کمبود معلم درگیر است، این بحران هر ساله با آغاز سال تحصیلی بیشتر خودش را نشان میدهد. به گفته یک کارشناس تعلیم و تربیت چالش کمبود معلم از دهه ۹۰ شروع شده و تاکنون نیز ادامه دارد و بیشتر از همه دانش آموزان پایه ابتدایی درگیر این مشکل هستند. آنطور که موسوی می‌گوید:« فقط در استانهای مرزی با این بحران مواجه نیستیم بلکه در تهران هم آمار بالایی از مدارسی وجود دارد که چندین ماه از سال تحصیلی را معلم ندارند.»

 

شهرستانهای استان تهران در صدر آمار کمبود معلم

این کارشناس آموزشی از شهریار، اسلامشهر و چهاردنگه را به عنوان مناطقی نام میبرد که کمبود معلم در آن شدیدتر از سایر مناطق است. موسوی می گوید:«شهرستانهای استان تهران با کمبود معلم شدیدی روبهرو هستند به طوری که در سال تحصیلی گذشته مناطق اسلامشهر، شهریار و چهاردونگه عملا حدود دو ماه معلم نداشتند و نیروهای آنها کفاف دانش آموزان را نمیداد.»

 

 

سال گذشته کلاسهایی ابتدایی مدارس اطراف تهران عملا خالی بود

منصور موسوی درباره آسیب چندبرابری دانش آموزان پایه ابتدایی از کمبود معلم میگوید:« در پایه متوسطه چون معلمها گردشی هستند در صورت کمبود معلم، دانش آموزان فقط یک زنگ معلم نداشتند اما در ابتدایی معلمان تک پایه هستند و به همین علت به خاطر کمبود معلم دانش آموزان ابتدایی هر سه زنگ معلم نداشت. به همین دلیل هم کمبود نیرو در پایه ابتدایی مشهودتر است و بیشتر به چشم می آید چون به خاطر کمبود معلم کلاس دانش آموز ابتدایی در شهرستانهای اطراف تهران در طول هفته عملا خالی بود.»

 

بیش از پنج هزار معلم حقوق میگیرند و کار نمیکنند

منصور موسوی، کارشناس و تحلیلگر آموزشی با بیان این موضوع که در عین کمبود معلم مازاد نیرو هم داریم، میگوید:« در کنار اینکه ما به صورت کلی دچار کمبود معلم هستیم، همزمان در برخی از استانها مانند استانهای چهارمحال بختیاری و لرستان و برخی استانهای غربی کشور ما با مازاد نیرو هم مواجهیم. در واقع در بعضی از شهرها معلمانی هستند که برای تدریس سر کلاسها نمی‌روند اما حقوق میگیرند چون مازاد نیرو محسوب میشوند.»

 

آمارهای کمبود معلم را تعدیل میکنند

منصور موسوی، کارشناس آموزشی در خصوص تعداد کمبود معلم میگوید:« این یک واقعیت موجود است که ما با بحران کمبود معلم روبه رو هستیم و مسئولان هم طی سالهای گذشته نتوانستند این بحران را به درستی پیش‌بینی کنند و راه حلی برای آن پیدا کنند. آمارهای مختلفی در رابطه با کمبود معلم در سراسر کشور وجود دارد اما متاسفانه برخی مسئولان با هدف اینکه نشان دهند بحران کمبود معلم را پوشش داده اند، آمارهای مربوطه را تعدیل میکنند.متاسفانه طی سالیان دراز برنامه‌ریزی دقیقی از طرف آموزش وپرورش برای جبران کمبود معلم صورت نگرفته است تا حداقل این آمار به رقمی مانند هزار یا حداقل ۱۰ هزار برسد. واقعا عدد پنج رقمی برای کمبود معلم نگران کننده است.»

 

کمبود معلم از دهه ۹۰ شروع شد

این کارشناس آموزشی، سالهای آغازین دهه ۹۰ را سالهای شروع بحران کمبود معلم عنوان میکند و میگوید:«کمبود معلم از سالهای ابتدایی دهه ۹۰ شروع شد. یعنی از زمانی که دوره بازنشستگی نیروهایی فرا رسید که در دهه ۶۰ استخدام شده بودند. تعداد این نیروها خیلی زیاد بود و بازنشستگی آنها بار سنگینی روی دوش آموزش و پرورش گذاشت.خوشبختانه هر سال که پیش میرویم، آمار مربوط به بازنشستگی کمتر میشود و افراد کمتری بازنشست میشود.»

 

اکثر معلمان زیر خط فقر هستند

این کارشناس آموزشی مشکلات معیشتی را یکی از بزرگترین دلایل ایجاد بحران کمبود معلم بیان میکند و در ادامه میگوید: «میانگین حقوق یک معلم بین ۱۵ تا ۱۶ میلیون تومان است. این رقم از میانگین درآمدی جامعه پایین‌تر است. با توجه به اینکه خط فقر در تهران برای یک خانواده چهار نفره حدود ۳۰ میلیون تومان است، اکثر معلمان زیر خط فقر هستند. همچنین دیدگاههای بسته آموزش و پرورش هنگام گزینش نیروهای جدید هم در این زمینه بی تأثیر نیست. در نتیجه افراد میلی برای اشتغال در آموزش و پرورش با وجود دیدگاههای بسته گزینش و دریافت حقوق ۱۵ میلیونی ندارند.

 

چرا آموزش و پرورش نیروی جدید استخدام نمیکند؟

موسوی، تحلیلگر آموزشی میگوید:«آموزش و پرورش عملا بعد از سالهای دهه شصت که دوره اوج استخدامهایش بود، استخدام نیروهای جدید را محدود کرده است. مسئولان آموزش و پرورش معتقد هستند که معلم باید توسط سیستم آنها تربیت شود و نه سیستم آموزش عالی.

به همین دلیل هم چند دانشگاه مانند دانشگاه شهید رجایی و دانشگاه فرهنگیان در اختیار دارد و معلمها را با سیستم خودش پرورش میدهد اما متاسفانه در این زمینه آنطور که انتظار میرفت، موفق عمل نکرده است زیرا خروجی دانشگاه فرهنگیان، کفاف کمبود نیروی آموزشوپروش را نمیدهد.»

او تاکید می‌کند:« از طرفی در قسمت گزینش دانشگاه فرهنگیان، نیروها با سختگیریهای روبه رو هستند که استخدام در آموزش و پرورش  را عملا غیرممکن میکند برای مثال چندی پیش موردی به گوش ما رسید که نشان میداد یک نیروی سنی مذهب به علت اینکه مادرش صاحب یک آرایشگاه بوده است، در قسمت گزینش آموزش و پرورش رد شده است. اینها مواردی است که ما را با کمبود معلم جدی روبه رو میکند.»

 

راهکار حل بحران کمبود معلم چیست؟

منصور موسوی، کارشناس آموزشی، در خصوص راهکارهای حل بحران کمبود معلم میگوید: «برای افزایش کیفیت آموزش، راهی جز افزایش مشوق ها وجود ندارد. متاسفانه معلمان در کنار حقوق کم، شامل هیچکدام از مزایای رفاهی که سایر کارکنان دولت و مشاغل دارند، بهره‌مند نیستند مثلا معلمان هیچگاه برای اعیاد و مناسبتهای ملی و مذهبی مانند روز پدر یا مادر پاداشی که سایر کارمندان دولت میگیرند را دریافت نمیکنند. »