(تصاویر) «اُبِلیسک‌های مصر باستان» چرا ساخته شدند و چگونه به سراسر جهان راه یافتند؟

مصریان باستان میراث معماری باشکوهی از خود به جا گذاشته‌اند که بدون شک ابلیسک یکی از نمادین‌ترین آثار در میان آن‌هاست؛ اما تعداد کمی از این ابلیسک‌ها امروز در خود مصر باقی مانده‌اند. در اینجا روایتی از تاریخ ساخت ابلیسک‌ها و چگونگی پراکنده شدن آن‌ها در شهر‌های مختلف جهان را می‌خوانید.

به گزارش فرادید، این ستون‌های سنگی بلند و باریک اغلب به صورت دوتایی در ورودی معابد قرار می‌گرفتند. این ابلیسک‌ها که در اصل به افتخار خدای خورشید یعنی «رع» ساخته می‌شدند، به سرعت در مصر باستان و فراتر از آن مورد توجه قرار گرفتند و به عنوان غنیمت جنگی، هدیه‌ای بین‌المللی، و بخشی از تاریخ که رهبران جهان به دنبال کسب آن بودند، ارزشمند شدند.

اولین فرد خارجی که به ابلیسک علاقه نشان داد، آشوربانیپال، پادشاه آشور بود. او پس از تصرف تبس در سال ۶۶۴ قبل از میلاد، یک جفت ابلیسک را به کاخ سلطنتی نینوا (که امروزه در عراق قرار دارد) منتقل کرد. امپراتوری روم باستان نیز دارای ابلیسک‌های متعددی بود که برخی از آن‌ها از مصر آورده شده بودند و برخی دیگر در خود روم ساخته شده بودند. امروزه ابلیسک‌های مصری را می‌توان در نقاط مختلف دنیا از جمله نیویورک، استانبول و پاریس یافت.

امپراتوران روم معمولا ابلیسک‌ها را برای تزئین محوطۀ مرکزی میادین مسابقه از مصر به رم منتقل می‌کردند

پس از رها شدن میدان نرون، ابلیسک همچنان در کنار کلیسایی که امپراتور کنستانتین بر روی قبر رسول پطرس در قرن چهارم میلادی ساخته بود باقی ماند. سپس، در سال ۱۵۸۵، پاپ سیکستوس پنجم تصمیم گرفت ابلیسک را به جلوی «کلیسای سنت پیتر» جدید منتقل کند. معمار دومنیکو فونتانا عملیات انتقال را هدایت کرد؛ عملیاتی که در سال ۱۵۸۶ با مشارکت ۹۰۰ کارگر انجام شد. یک صلیب نیز بر روی این ابلیسک قرار گرفت. این ابلیسک در جایی که امروز میدان اصلی واتیکان است قرار گرفت تا شاید نمادی از پیروزی مسیحیت بر بت‌پرستی و شرک باشد.

در قرن نوزدهم، سنت رومی انتقال ابلیسک‌ها از مصر از سر گرفته شد. اما این بار، این آثار به عنوان هدیه جابه‌جا می‌شدند. دولت مصر یک جفت ابلیسک که به نام «سوزن‌های کلئوپاترا» شناخته می‌شدند را از اسکندریه برداشت و یکی را به نیویورک و دیگری را به لندن ارسال کرد. یکی از ابلیسک‌های الاقصر نیز به فرانسه اهدا شد و در «پلاس دو لا کنکورد» در پاریس نصب شد.

در این زمان ابلیسک‌های جدیدی نیز با استفاده از تکنیک‌ها و مصالح مدرن ساخته می‌شدند؛ مانند «بنای یادبود جورج واشنگتن» در پایتخت ایالات متحده. این بنا که پنج برابر بلندتر از ابلیسک‌های مصر باستان است، نمادی از احترام به بنیان‌گذار کشور آمریکا است. علاقه مداوم به ابلیسک‌ها در سراسر جهان نشان می‌دهد که این جذابیت همچنان قوی است و تأثیر مصر باستان همچنان در طول هزاره‌ها ادامه دارد.