ادعای گروسی درباره برجام؛ به اصلاحات نیاز دارد
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان مسئول نهاد ناظر بر اجرای تعهدات هسته‌ای برجام ادعا کرد که این توافق به‌دلیل پیشرفت‌های اتمی ایران، به اصلاحات مهمی نیاز دارد.
به گزارش ایرنا، رافائل گروسی در گفت‌وگو با العربیه گفت: امکان برای رسیدن به توافق (هسته‌ای با ایران) وجود دارد اما درباره احیای برجام، باید در نظر داشته باشید که این توافق از جهاتی به دلیل واقعیت‌های برنامه هسته‌ای ایران زایل شده است.
وی ادامه داد: برجام درباره سانتریفیوژهای نسل قدیم بود، اما ایران امروز دستگاه‌هایی دارد که با سرعت بیشتری غنی‌سازی می‌کند. شما می‌توانید آن‌را همچنان برجام بنامید اما آنچنان که وزیر امور خارجه جدید ایران هم گفت برجام در وضعیت کنونی از کار افتاده است، بنابراین باید در این توافق اصلاحات بسیار مهمی صورت گیرد.
گفتنی است که جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران خارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.
اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما همچنان سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته است.
در واقع، تجربه نشان داده است که کاخ سفید به رغم ادعای دیپلماسی اراده لازم را برای تصمیم‌گیری در زمینه بازگشت به برجام و جبران سیاست شکست خورده دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا علیه ایران ندارد.
مذاکرات برای از سرگیری اجرای برجام در هشت دور با حضور نمایندگان گروه ۱+۴، اتحادیه اروپا و ایران در وین برگزار شد. هیات آمریکایی نیز به صورت غیر مستقیم در گفت وگوها حاضر بود اما نتیجه مذاکرات به دلیل عواملی همچون تناقض در رفتار، تعلل در تصمیم‌گیری، زیاده‌خواهی و طرح درخواست‌های جدید از سوی آمریکا معطل ماند.
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان پیشتر بیان داشت که برجام دیگر به شکل کنونی قابل احیا نیست و بخش‌هایی از آن باید اصلاح شود. وی بیان داشت: این سند باید باز شود و قسمت هایی از آن تغییر یابد. بنابراین مذاکرات جدیدی باید شکل بگیرد. شرایط البته در اروپا سخت است، آمریکا هم گرفتار انتخابات است و (مذاکرات جدید) کار آسانی نخواهد بود ولی ما همه تلاش خودمان را خواهیم کرد.
آماده تعامل با دولت جدید ایران هستم
وی در بخش دیگری از گفت‌وگو با العربیه بیان داشت: از طرف رئیس‌جمهور جدید ایران پاسخی دریافت کردم که او پیام قبلی من مبنی بر لزوم تعامل هر چه سریع‌تر برای برقراری گفت‌وگوی سازنده و ملموس به منظور رسیدن به ضمانت‌های معتبر درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تایید کرد.
گروسی با اشاره به ادعاهای پادمانی درباره برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد که برخی مسائل «باید روشن شود و پاسخ‌هایی باید به آژانس داده شود که تاکنون ارائه نشده است. بنابراین من خوشحالم که نامه‌ای از رئیس‌جمهور جدید دریافت کردم که او موافقت کرده باید دیدار و سعی کنیم این کار را در زمان مناسب انجام دهیم.»
مدیرکل آژانس اتمی ادامه داد: امیدوارم زمان مناسب برای او هر چه زودتر باشد؛ بنابراین فکر می‌کنم در آینده‌ای نه چندان دور باشد - در غیر این صورت قطعاً بی‌فایده خواهد بود - ما همدیگر را ملاقات کنیم.
وی گفت: من آماده‌ام به تهران سفر کنم و به گفت‌وگوها ادامه دهم و البته با رئیس‌جمهور جدید تعامل داشته باشم.
مدیرکل آژانس انرژی اتمی ماه پیش طی نامه‌ای به مسعود پزشکیان و تبریک پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری، برای سفر به ایران و گفت‌وگو درباره همکاری‌های میان دو طرف اعلام آمادگی کرد. گروسی مدعیست که کاهش تعهدات برجامی، دید آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را کم کرده است.
اصرار بر ازسرگیری گفت‌وگوها در اسرع زمان
او در پاسخ به این سوال ادعایی مجری مبنی بر اینکه آیا «سکوت» آژانس اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران پس از شهادت حجت الاسلام و المسلمین سید ابراهیم رئیسی، از سوی تهران درخواست شد یا تصمیم آژانس بوده گفت: نه به نظرم این نتیجه سیر طبیعی تحولات بوده است. من با رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه فقید جمهوری اسلامی ایران در تماس مستقیم و منظم بودم.
گروسی با اشاره به سفرها و ملاقات‌های مفصلی که با وزیر خارجه و رئیس‌جمهور شهید ایران داشت، ادامه داد: من با سرپرست وزارت امور خارجه ایران هم در تماس بودم، او این نکته را تصریح کرد و من هم منطقی دیدم تا زمان روی کار آمدن دولت جدید، امکان گفت‌وگو برای رسیدن به نتایج ملموس وجود ندارد».
مدیرکل آژانس ادامه داد: اکنون کابینه دولت جدید تایید شده و به عنوان وزیر خارجه ما کسی را داریم که برای من قابل احترام است و او را خیلی خوب می‌شناسم. دکتر عراقچی که سابقاً مذاکره‌کننده هسته‌ای بوده و بنابراین کسی است که از جزئیات این روند آگاه است و بنابراین همانطور که گفتم به دنبال تعامل مجدد در اسرع زمان با آن‌ها، حالا که دولت جدید روی کار آمده هستم.
مطابق با موافقتنامه‌های پادمان در ایران نظارت می‌کنیم
گروسی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به نظارت آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران اشاره کرد و گفت که این سازمان «از طریق بازرس‌هایی که دارد به نظارت بر تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در ایران ادامه می‌دهد» وی افزود: ما روندهای مربوط به غنی‌سازی ۶۰، ۲۰ و ۵ درصدی در ایران را تحت نظر داریم و شاهد بودیم که این روند ادامه دارد. ایران روزانه بین ۷ تا ۹ کیلوگرم اورانیوم در روز غنی‌سازی می‌کند و ما این تحولات را به شورای حکام به طور منظم گزارش می‌کنیم.
وی ادامه داد: ما معتقدیم برنامه هسته‌ای ایران بلحاظ سانتریفیوژهای پیشرفته و مواد هسته‌ای که انباشت کرده است، به سطحی رسیده که به دید بیشتری نیاز دارد. این بخشی از گفت‌وگوهایی بود که با دولت پیشین ایران داشتم و باید با دولت جدید ایران ادامه دهم.
مدیرکل آژانس ادامه داد: ما در ایران حضور مهمی داریم و مطابق با موافقتنامه‌های پادمانی نظارت می‌کنیم، در عین حال به دلیل عمق برنامه هسته‌ای ایران، سرگرم بررسی افزایش برخی از این ظرفیت‌ها در سایر حوزه‌ها هستیم. اما این منوط به رابطه خوب ما با ایران است و اینکه در تهران این (مساله) را چگونه می‌بیند.
وی عنوان کرد: یکی از نکاتی که همکاران ایرانی من بارها مطرح کرده‌اند این است که آن‌ها خواهان رفع تحریم‌ها از سوی کشورهای غربی و مشوق‌هایی هستند که اقدامات داوطلبانه بیشتری را صورت دهند. بنابراین این یک گفت‌وگوهای دوجانبه میان من و ایران نیست و نقش سایر بازیگران در این زمینه نقش مهم و تعیین کننده‌ای دارد.
گروسی در پاسخ به این سووال ادعایی که آیا ایران می‌تواند بدون آگاهی آژانس اتمی سلاح هسته ای تولید کند گفت: امیدوارم چنین نباشد، چون یک تحول جدی خواهد بود. اما به نظرم آژانس با دسترسی‌ها و ظرفیت‌هایی که در حال حاضر در اختیار دارد، خیلی بعید است، چون ما قادر خواهیم بود انحراف (در روند غنی‌سازی) مواد هسته‌ای را شناسایی کنیم.
منبع: etemadonline-673255