دنیای بدون پشه خوب است یا بد؟

فرادید| پشه با وجود جثه کوچک، ضعیف و بسیار آسیب‌پذیری که دارد، قادر است سلامت ما انسان‌ها را تهدید کند. پشه‌ها بار دیگر به دلیل افزایش نگرانی‌ها درباره بیماری‌هایی که به انسان منتقل می‌کنند، خبرساز شدند. 

به گزارش فرادید، اواخر ماه آگوست، از ساکنان آکسفورد، ماساچوست خواسته شد به مقررات منع آمد و شد داوطلبانه عصر پایبند بمانند. این تلاشی برای محافظت از آن‌ها در برابر یک بیماری نادر اما بالقوه کشنده به نام آنسفالیت اسب شرقی بود. آنتونی فائوچی، مدیر سابق موسسه‌ی ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی نیز پس از اینکه ویروس نیل غربی او را راهی بیمارستان کرد، خبرساز شد. 

اِرین استِیپِلز، متخصص همه‌گیری در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده، می‌گوید: «این فصل اوج هر دوی این بیماری‌هاست. ایالات متحده معمولاً شاهد بیش از ۱۲۰۰ مورد و سالانه صد مورد مرگ در اثر نیل غربی است، اما فقط بین ۳ تا ۱۵ مورد EEE (آنسفالیت اسب شرقی).» 

چندین راه آسان برای کمک به محافظت از خود در برابر بیماری‌های منتقله از پشه وجود دارد، اما راه‌حل دیگری وجود دارد که هر زمان اخبار بیماری‌های منتقله از طریق پشه به نقطه اوج برسد، جذاب به نظر می‌رسد: 

چه می‌شد اگر می‌توانستیم همه پشه‌ها را ناپدید کنیم؟ آیا ناپدید شدن آن‌ها برای اکوسیستم‌های آن‌ها یا برای ما عواقبی هم خواهد داشت؟ 

پشه‌ها کجای زنجیره غذایی قرار می‌گیرند

البته، هیچ کس به طور قطع نمی‌داند جهان بدون پشه چگونه خواهد بود. 

آن فروشاور، متخصص امور عمومی برای خدمات ماهی و حیات‌وحش ایالات متحده می‌گوید: «از بین بردن کامل پشه‌ها می‌تواند عواقب پیش‌بینی‌نشده داشته باشد.» 

مشکل اصلی اینست که ما به اندازه کافی درباره جایگاه پشه‌ها در زنجیره غذایی نمی‌دانیم، حتی با وجود اینکه حدود ۳۵۰۰ گونه پشه در این سیاره وجود دارد. 

تحقیقات فراوان شبکه‌های غذایی پستانداران بزرگتر مانند شیر یا پلنگ را آشکار کرده و البته مشاهده آن‌ها بسیار ساده‌تر از پشه‌های کوچکی است که اغلب در حوضچه‌های موقت آب تولیدمثل می‌کنند. 

آنچه می‌دانیم اینست که پشه‌ها در هر سن و جنسی منبع غذایی انواع موجودات مانند ماهی‌ها، لاک‌پشت‌ها، سنجاقک‌ها، پرندگان آوازخوان مهاجر و خفاش‌ها هستند. 

گذشته از این، نرهای بسیاری از گونه‌های پشه فقط شهد می‌خورند و برخی گونه‌های پشه، گرده‌افشان‌های اصلی گیاهان مانند برخی محصولات و گل‌ها، حتی ارکیده‌ها هستند. 

خفاش‌ها چطور؟ 

شاید بیش از هر حیوان دیگری، خفاش‌ها بزرگترین دشمن پش‌ها هستند. بدون شک از بین بردن همه پشه‌ها بیش از همه، روی خفاش‌ها اثر می‌گذارد؟ 

وینیفرد فریک، زیست‌شناس خفاش در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا کروز، می‌گوید: «اینطور نیست. بیشتر خفاش‌ها در واقع شکارچیان عمومی هستند، به این معنا که هر چیزی که بتوانند شکار کنند می‌خورند، پشه، سوسک و حشرات دیگر. هیچ گونه خفاشی وجود ندارد که به طور خاص روی پشه‌ها تخصص داشته باشد. 

در واقع، برخی گونه‌های پشه در طول روز بیشتر فعال هستند، به این معنا که خفاش‌ها فرصت بسیار کمی برای تغذیه از آن‌ها خواهند داشت.» 

او می‌گوید علاوه بر این، روش‌هایی که ما برای از بین بردن پشه‌ها استفاده می‌کنیم، مانند آفت‌کش‌هایی مانند DDT، ممکن است برای خفاش‌ها کشنده‌تر از داشتن طعمه کمتر باشد. 

فریک می‌گوید: «من نگران هستم آسیب‌های جانبی سمپاشی گسترده با آفت‌کش‌ها اثرات بسیار بدی روی خفاش‌ها و سایر حیات‌وحش داشته باشد». 

مارم کیلپاتریک، بوم‌شناس بیماری در دانشگاه کالیفرنیا-سانتا کروز، می‌گوید بدیهی است اگر حیوانی را از این اکوسیستم‌ها حذف کنید، چیزی تغییر می‌کند، اما آیا این تاثیر چیزیست که یک فرد عادی متوجه آن شود؟ من می‌گویم ما پاسخ را نمی‌دانیم، اما به نظر من منفی است. »

دنیای بدون بیماری؟ 

ریشه کن کردن پشه‌ها پیامدهای بزرگی برای سلامت جهانی خواهد داشت. در مجموع، پشه‌ها سالانه عامل بیش از ۷۰۰۰۰۰ مرگ و میر انسانی هستند. پشه‌ها ناقل اصلی مالاریا هستند، بنابراین اگر آن‌ها ناپدید شوند، مالاریا نیز قطعا ناپدید می‌شود. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، سال ۲۰۲۲ حدود ۶۰۸۰۰۰ نفر بر اثر مالاریا جان باختند. پشه‌ها ویروس دنگی که هر سال جان ۲۱۰۰۰ انسان را می‌گیرد و همچنین تب زرد را هم منتقل می‌کنند که سالانه ۳۰۰۰۰ مرگ دیگر به همراه دارد. 

اما ممکن است برای تغییر این اعداد نیازی به ریشه‌کن کردن کل پشه‌ها نداشته باشیم. در سال‌های اخیر، محققان با آلوده کردن پشه‌ها به باکتری‌های انگلی، عقیم‌سازی پشه‌ها با تشعشع و حتی تغییر ژنوم پشه‌ها با استفاده از فناوری CRISPR، پیشرفت‌های امیدوارکننده‌ای در پیشگیری از انتقال بیماری داشته‌اند و مهم است به یاد داشته باشید که همه گونه‌های پشه مسئول این همه بیماری نیستند. 

مایکل هاچینسون، حشره‌شناس از دپارتمان کشاورزی پنسیلوانیا می‌گوید که گونه‌هایی از پشه در تالاب‌ها زندگی می‌کنند که عمدتاً از قورباغه‌ها و دیگر دوزیستان تغذیه می‌کنند. بنابراین اگر شما در تالاب باشید و ده‌ها هزار پشه‌ از آن نوع اطراف شما باشد، به هیچ وجه نگران نیش آنها نباشید چون آنها علاقه‌ای به شما ندارند.» 

گونه‌های از پشه نیز وجود دارند که ماده‌های آن‌ها خونخوار نیستند. در واقع، برخی پشه ها مانند آن‌هایی که از جنس Toxorhynchites هستند، در واقع پشه‌های دیگر را در مرحله لاروی آبی شکار می‌کنند. 

در نهایت، اینکه آیا ریشه‌کنی کامل پشه‌ها اصلاً شدنی است یا نه، باید بگوییم احتمالاً شدنی نیست. هنوز چیزهای زیادی در مورد پشه وجود دارد که ما نمیدانیم. بی جهت نیست که ای.او.ویلسون زمانی پشه ها را «چیزهای کوچکی که جهان را اداره می‌کنند» نامید!

مترجم: زهرا ذوالقدر