آیا آتش بس در غزه قریب الوقوع است؟ 

فرارو- آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا که به خاورمیانه سفر کرده می‌گوید که اسرائیل پیشنهاد آتش‌بس مورد حمایت ایالات متحده را پذیرفته است.

به گزارش فرارو، وزیر امور خارجه آمریکا در همین خصوص تصریح کرد که اکنون زمان امضای توافق آتش‌بس غزه است تا به واسطه آن گروگان‌های اسیر در دست حماس آزاد شوند و درد و رنج فلسطینی‌ها پس از نزدیک به ۱۱ ماه جنگ و درگیری ویرانگر در غزه تسکین یابد.

این اظهارات در حالی بیان می‌شود که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا نیز پیش‌تر با اشاره به پیشرفت‌هایی در مذاکرات جاری میان اسرائیل و میانجی‌گران بین‌المللی نسبت به حصول توافق آتش‌بس تا پایان هفته جاری ابراز امیدواری کرده بود.

وزیر خارجه مصر نیز در دیدار با همتای آمریکایی خود در قاهره تأکید کرد این کشور امیدوار است رژیم صهیونیستی تمایل سیاسی صادقانه برای توقف جنگ غزه را داشته باشد. با این وجود واکنش حماس به این اظهارات چندان مثبت نبوده است. در بیانیه حماس آمده است، اظهارات بایدن و بلینکن در واقع ادعا‌هایی گمراه‌کننده بوده و موضع‌گیری واقعی جنبش حماس را که بر توقف جنگ تاکید دارد، نشان نمی‌دهد. 

با توجه به این شرایط پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که آیا جنگ حماس پس از ماه‌ها بالاخره به آتش بس می‌رسد یا می‌توان روی این توافق یک طرفه حسابی باز کرد یا خیر؟ جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در انگلستان و کارشناس ارشد سیاست خارجی در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:

در صورت خروج نیرو‌های اسرائیل از غزه توافق دوطرفه می‌شود 

جلال ساداتیان به فرارو گفت: «شرط اصلی که باعث شده تا کنون طرفین به توافق نرسند این است که لازم است ضمن اعلام یک فراخوان، نیرو‌های اسرائیلی حاضر در غزه از این منطقه خارج شوند. طبیعیست که نتانیاهو نسبت به انجام این شرط اکراه دارد، ولی اصرار طرفین مذاکره بر همین موضوع است که این نیرو‌ها از غزه خارج شوند. ظاهرا آمریکایی‌ها هم روی همین موضوع اصرار دارند و اصلا توافقشان هم در همین باره است. اگر نیرو‌های نتانیاهو در منطقه باقی مانده و خارج نشوند، بار دیگر (حتی مدتی پس از آتش بس) توپخانه خود را فعال کرده و اقدام به کشتار بی رحمانه خواهند کرد. قاعدتا حماس با در نظر گرفتن احتمالات رفتاری اسرائیلی ها، زیر بار چنین موضوعی نمی‌رود که با حضور اسرائیلی‌ها در غزه تن به آتش بس دهد. بهانه‌هایی هم که از سوی نتانیاهو مطرح می‌شود با هدف وقت کشی است تا به زمان انتخابات آمریکا برسد. البته نتانیاهو چندان هم نباید به انتخابات و احتمال پیروزی ترامپ دل ببندد چرا که در ایالت‌های مختلفی، کامالا هریس پیشتاز است.»

وی افزود: «شرایط فعلی منطقه، شرایط بسیار بی ثباتی است که نه آتش بس آن جدی است نه احتمال درگیری با ایران و حزب الله قطعی شده است. اگرچه نیرو‌های نظامی آمریکا نیز در منطقه حضور دارند، اما بلینکن با حضور و رایزنی در منطقه سعی دارد نشان دهد اولویت آمریکا آتش بس است و نه درگیری نظامی. البته اگرچه بلینکن مدعی شده که توافقی حاصل شده، اما اعلام نکرده مفاد این توافق چیست. به همین دلیل هم روشن نیست که آیا همه طرف‌ها به این توافق صحه می‌گذارند یا خیر. شاید آنچه مدنظر ایالات متحده و اسرائیل است، مورد قبول حماس نباشد. حتی این امکان هم وجود دارد که انتشار این اخبار با هدف آرام کردن منطقه یا پیشگیری از حمله ایران و حزب الله انجام شده باشد چرا که هر نوع بحرانی در منطقه به ضرر حزب حاکم، دولت بایدن و کاندیدای این حزب یعنی کامالا هریس است. کامالا هریس با وعده‌هایی که داده و سخنرانی‌هایی که کرده این انتظار را ایجاد کرده که تمایلی به جنگ ندارد.»‌

نمی‌توان روی حرف‌های نتانیاهو حساب باز کرد 

دیپلمات پیشین ایران در انگلستان گفت: «به نسبت آن چه که حماس از روز نخست مطرح می‌کرد مشخص است که حماس هم با توجه به طولانی شدن زمان جنگ دنبال توافق است و کمی از مواضع خود کوتاه آمده، اما این کوتاه آمدن نسبی به این معنا نیست که هرچه اسرائیل بگوید بپذیرد یا خود را در موضعی بسیار ضعیف قرار دهد که نتانیاهو حیات حماس را در چنگ خود بگیرد. حتی نمایندگان حماس هم حاضر نشدند با وجود این که در قطر پایگاه دارند، در گفتگو‌ها شرکت کنند. به هر حال به خاطر جنایاتی که در غزه رخ داده، فضای کلی، به نفع فلسطینی‌ها است. با همه این‌ها بعید است آمریکایی‌ها هم بتوانند کاملا به نفع اسرائیلی‌ها موضع بگیرند و عمل کنند. آمریکا با خوبی می‌داند که نتانیاهو در ضعیف‌ترین شرایطی است که اکنون بوده که حتی داخل حزب و کابینه خود نیز منتقدانی جدی دارد. یک مشکل بزرگ در مذاکرات صلح دمدمی بودن نتانیاهو است. نمی‌توان روی حرف‌های نتانیاهو یا قول‌های او حساب ویژه باز کرد.» 

وی افزود: «نتانیاهو اکنون در فاز فرصت خریدن است و حضور در مذاکرات هم با همین هدف انجام شده است. اهداف مذاکره کننده‌ها و نتانیاهو با هم متفاوت است، اما با توجه به هشدار‌هایی که از سوی سازمان‌های بهداشت و درمان و حقوق بشری جهان مطرح می‌شود، نیاز به آتش بس، یک امر جدی و تردید ناپذیر به نظر می‌رسد. برگ برنده حماس همچنان گروگان‌ها هستند، اما فشار افکار عمومی و دولت‌های جهانی در خصوص لزوم آتش بس از یک سو و فرسایشی شدن جنگ برای هر دو طرف از سوی دیگر، باعث شده هم اسرائیل و هم حماس در موقعیت خاصی قرار گیرند که تصمیم گیری برای آن‌ها در بالاترین سطح حساسیت باشد.»