آبله میمونی در راه است؟

سازمان بهداشت جهانی پس از چند هفته با توجه به شیوع آبله میمونی در قاره آفریقا، اعلام وضعیت اضطراری کرده است. بر همین اساس مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، فرشید رضایی روز قبل به ایسنا گفته بود: «مدیرکل سازمان بهداشت جهانی، روز چهارشنبه‌ ۲۳ مردادماه اعلام کرد که براساس مقررات بهداشتی بین‌المللی (۲۰۰۵)، افزایش موارد آبله میمونی در جمهوری دموکراتیک کنگو و تعداد رو به افزایش کشورهای آفریقا، یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی با اهمیت بین‌المللی (PHEIC) محسوب می‌شود. این تصمیم براساس توصیه کمیته اضطراری مقررات بهداشتی بین‌المللی متشکل از کارشناسان مستقل اتخاذ شده است. این کمیته اعلام کرده که افزایش موارد آبله میمونی یک وضعیت اضطراری با پتانسیل گسترش بیشتر در کشورهای آفریقایی و احتمالا خارج از این قاره است که ناشی از جهش ویروس در سال گذشته است: ظهور یک نوع جدید از آبله میمونی، گسترش سریع آن در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو و گزارش موارد در چند کشور همسایه، بسیار نگران‌کننده است. براساس تعریف PHEIC، در شرایط اضطراری بهداشتی نیاز به یک پاسخ هماهنگ بین‌المللی برای توقف این شیوع و نجات جان انسان‌ها وجود دارد تا از تصمیم‌گیری‌های پراکنده و متناقض در کشورها جلوگیری کرد. بنابر اظهارات «ماتشیدیسو موئتی»، مدیر منطقه‌ای سازمان بهداشت جهانی در آفریقا، تلاش‌های قابل توجهی در همکاری نزدیک با جوامع و دولت‌ها در‌حال انجام است. همچنین تیم‌های سطح ملی در خط مقدم برای تقویت اقدامات کنترل آبله میمونی کار می‌کنند. با گسترش ویروس، سازمان بهداشت جهانی درحال افزایش اقدامات هماهنگ بین‌المللی برای حمایت از کشورها در پایان‌دادن به این شیوع است. افزایش کنونی آبله میمونی در برخی مناطق آفریقا که با گسترش یک نوع جدید از ویروس آبله میمونی که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود، همراه شده نه‌تنها یک وضعیت اضطراری برای آفریقا، بلکه برای کل جهان به حساب می‌آید. آبله میمونی که منشأ آن آفریقا‌ست، در آنجا نادیده گرفته شد و سبب شیوع جهانی این بیماری در سال ۲۰۲۲ شد. اگرچه ویروس عامل همه‌گیری جدید در آفریقا با ویروس سال ۲۰۲۲ متفاوت است، اما به‌دلیل جهش این ویروس، موضوع نگران‌کننده است. اکنون، زمان اقدام قاطع برای جلوگیری از تکرار تاریخ است. برای دومین بار طی دو سال گذشته در ارتباط با آبله میمونی اعلام وضعیت اضطراری (PHEIC) می‌شود. آبله میمونی توسط «ارتوپاکس ویروس» ایجاد می‌شود و اولین بار در سال ۱۹۷۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو در انسان‌ شناسایی شد. این بیماری در کشورهای آفریقای مرکزی و آفریقای غربی یک بیماری بومی در نظر گرفته می‌شود. تابستان ۲۰۲۲، به ‌دلیل شیوع آبله میمونی در چند کشور، وضعیت اضطراری اعلام شد؛ چرا‌که این ویروس از طریق تماس جنسی به‌سرعت در طیف وسیعی از کشورها که قبلا این ویروس دیده نشده بود، گسترش یافت و در تمام قاره‌ها مواردی از این ویروس گزارش شد. ماه مه ۲۰۲۳، وضعیت اضطراری پس از کاهش مداوم موارد جهانی به پایان رسید. تعداد موارد گزارش‌شده به‌ طور پیوسته در هر‌سال افزایش یافته است. همچنین سال گذشته، موارد گزارش‌شده به‌ طور قابل ‌توجهی افزایش یافت. بیش از ۱۵۶هزار مورد ابتلا به آبله میمونی در سال جاری میلادی تا به این لحظه گزارش شده که از این تعداد ۵۳۷ نفر جان خود را از دست داده‌اند. بررسی‌ها بیانگر این است که میزان مرگ‌و‌میر ناشی از ابتلا به آبله میمونی در سال جاری از میزان مرگ‌و‌میر ناشی از ابتلا به این بیماری در سال گذشته بیشتر است. این بیماری با بیش از ۱۵هزارو 600 مورد و ۵۳۷ مرگ‌و‌میر حتی از کل سال گذشته فراتر رفته است. ظهور و گسترش سریع یک نوع جدید ویروس آبله‌ میمونی در جمهوری دموکراتیک کنگو، که نوع ۱b نامیده می‌شود و عمدتا از طریق جنسی گسترش می‌یابد و مخصوصا شناسایی آن در کشورهای همسایه جمهوری دموکراتیک کنگو، بسیار نگران‌کننده است و این موضوع از دلایل اصلی اعلام وضعیت اضطراری است. او درباره شیوع آبله میمونی در کشورهای همسایه جمهوری دموکراتیک کنگو گفت: چهار کشور «بوروندی»، «کنیا»، «رواندا» و «اوگاندا» بیش از ۱۰۰ مورد تست آزمایشگاهی تأییدشده از ابتلا به آبله‌ میمونی «۱b» را گزارش کرده‌اند؛ این در‌حالی است که پیش از این، ابتلا به آبله میمونی را گزارش نکرده بودند. کارشناسان بر این باور هستند تعداد ابتلا به بیماری آبله میمونی در چهار همسایه جمهوری دموکراتیک کنگو بیش از ۱۰۰ مورد است؛ چراکه بخش بزرگی از بیماران هنوز آزمایش نداده‌اند. شیوع‌های مختلفی از انواع متفاوت آبله میمونی با شیوه‌های انتقال و سطوح متنوع خطر در کشورهای مختلف رخ داده است. در‌حال‌حاضر، دو واکسن برای آبله میمونی استفاده می‌شود. سازمان بهداشت جهانی و برخی کشورها مانند نیجریه و جمهوری دموکراتیک کنگو این واکسن‌ها را تأیید کرده‌اند. سازمان بهداشت جهانی به منظور امکان افزایش فوری واکسیناسیون، ۱.۴۵ میلیون دلار از صندوق اضطراری سازمان بهداشت جهانی برداشت کرده است و این احتمال وجود دارد که در روزهای آینده به پول بیشتری نیاز داشته باشد. سازمان بهداشت جهانی برای تأمین تمام نیازها علیه آبله میمونی به کمک‌های مالی نیاز دارد.