همه چیز درباره‌ی انواع انسولین و کاربردهای آن

انسولین هورمونی است که در بدن توسط پانکراس تولید می‌شود تا به سلول‌ها اجازه استفاده از گلوکز را بدهد. انسولین با تنظیم سطح قند خون نقش مهمی در کنترل دیابت دارد. هنگامی که بدن شما به مقدار کافی انسولین تولید نمی‌کند یا از آن استفاده نمی‌کند، می‌توانید از انسولین مصنوعی برای کمک به کنترل قند خون خود استفاده کنید.

اکثر افراد انسولین را با تزریق آن به پوست مصرف می‌کنند، اگرچه نسخه‌ی استنشاقی آن نیز موجود است. اگر دیابت نوع ۱ دارید، به انسولین نیاز دارید زیرا پانکراس شما دیگر این هورمون را تولید نمی‌کند.

ولی اگر دیابت نوع ۲ دارید، نیاز به انسولین فقط با مشورت با پزشک تعیین می‌شود، اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌توانند قند خون خود را بدون تزریق انسولین کنترل کنند. همچنین در زمانی که بافت‌ها مقاومت به انسولین پیدا می‌کنند، نیاز به سطوح بالاتر انسولین برای تأمین گلوکز سلول‌ها اهمیت پیدا می‌کند.

اگرچه از مکمل‌ها نیز نباید غافل شد که بهترین مکمل برای افراد دیابتی آلفا لیپوئیک اسید (ALA) است. در این مقاله با انواع انسولین بیشتر آشنا می‌شوید.

انواع انسولین

بسیاری از اشکال انسولین دیابت را درمان می‌کنند. انواع انسولین بر اساس سرعت شروع به کار و مدت زمان ماندگاری اثر، تقسیم‌بندی می‌شوند. بر این اساس انواع انسولین عبارت‌اند از:

زود اثر: این نوع انسولین در حدود ۱۵ دقیقه شروع به کار می‌کند و بسته به نوع استفاده شما بین ۱ تا ۵ ساعت دوام می‌آورد. انسولین زود اثر را قبل از غذا مصرف می‌کنند و معمولا با یک نوع انسولین با اثر طولانی‌تر ترکیب می‌کنند.
• کوتاه اثر: انسولین معمولی نیز نامیده می‌شود. حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد تا این فرم انسولین به طور کامل عمل کند و اثر آن ۳ تا ۸ ساعت طول می‌کشد. انسولین کوتاه اثر را ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از غذا مصرف می‌کنند.
• متوسط اثر: اغلب با انسولین زود اثر یا کوتاه اثر ترکیب می‌شود. انسولین متوسط اثر نیاز شما به انسولین را برای حدود نیمی از روز برطرف می‌کند. برخی افراد بنا به توصیه پزشک در شب از آن استفاده می‌کنند. انسولین متوسط اثر پس از یک یا دو ساعت شروع به کار می‌کند و ۲ تا ۴ ساعت طول می‌کشد تا به اوج اثرگذاری خود برسد.
• طولانی اثر: این فرم، یک روز کامل نیاز بدن به انسولین را فراهم می‌کند. در برخی موارد از یک نوع انسولین کوتاه اثرتر همراه آن استفاده می‌شود.
• مخلوط یا ترکیبی: گاهی اوقات مخلوط چند انسولین زود اثر، کوتاه اثر یا متوسط اثر را می‌توان در یک سرنگ ترکیب کرد. البته همه انسولین‌ها با یکدیگر ترکیب‌پذیر نیستند. انواع مختلفی از انسولین مخلوط وجود دارد، از جمله نوولوگ، هومولین و غیره. این گونه‌ها انسولین‌های کوتاه اثر و متوسط اثر را در یک بطری یا قلم انسولین ترکیب می‌کنند که برای برخی افراد تجویز آن آسان‌تر است.

جدول انواع انسولین

آشنایی با اسم و کاربرد انواع انسولین‌ها

انسولین‌ها بر اساس زمان شروع، اوج اثر و مدت اثرشان دسته بندی می‌شوند که کاربردهای خاص آن‌ها را در کنترل دیابت تعیین می کند. در ادامه نام و کاربرد انواع اصلی انسولین‌ها را توضیح می‌دهیم.

زود اثر

انواع انسولین زود اثر در زمان کمی شروع به اثرگذاری می‌کنند. (معمولا در عرض ۱۵ دقیقه)، در حدود ۱ تا ۲ ساعت به اوج اثرگذاری خود می‌رسند و اثر آنها ۳ تا ۴ ساعت باقی می‌ماند. این دسته از انسولین‌ها برای کنترل افزایش قند خون بعد از غذا (هیپرگلیسمی پس از غذا) استفاده می‌شوند. انسولین‌های زود اثر معمولا قبل یا بلافاصله بعد از غذا برای کنترل افزایش سطح قند خون ناشی از خوردن غذا مصرف می‌شوند.

مثال: از انواع انسولین زود اثر می‌توان به انسولین لیسپرو (Humalog)، انسولین آسپارت یا نوورپید (NovoLog)  و انسولین گلولیزین (Apidra) اشاره کرد. از انواع انسولین نوورپید نیز می‌توان به برند Fiasp  اشاره کرد.

فوق طولانی اثر

این دسته جدیدتر از انسولین، دوام بیش‌تری از انسولین‌های با اثر طولانی‌مدت سنتی دارند، بیش از ۲۴ ساعت دوام می‌آورند و دارای اثر پایدارند. انسولین‌های فوق طولانی اثر، از نظر زمان استفاده، انعطاف‌پذیر هستند و پوشش انسولین بازال را به طور مستمر و در مدت طولانی فراهم می‌کنند و خطر هیپوگلیسمی را کاهش می‌دهند.

مثال: انسولین دِگلودک (Tresiba)

معرفی انواع انسولین موجود در ایران

در ایران چندین برند انسولین برای کنترل دیابت وجود دارد. این برندها ممکن است شامل انواع مختلفی از آنالوگ‌های انسولین و فرمولاسیون انسولین انسانی باشند. چند نمونه از مارک‌های انسولین موجود در ایران عبارت‌اند از:

نوومیکس (NovoMix 30): NovoMix 30  یک آنالوگ انسولین دو فازی است که انسولین‌های زود اثر و متوسط اثر را در یک فرمول ترکیب می‌کند. این ماده برای پوشش انسولین بازال و بولوس استفاده می‌شود.
• انسولاتارد (NPH insulin): یک انسولین انسانی با اثر متوسط Neutral Protamine Hagedorn، یا انسولین NPH است که پوشش انسولین بازال را برای تقریبا ۱۲ تا ۱۸ ساعت فراهم می‌کند. انسولاتارد به اسم انسولین ایزوفان نیز نامیده می‌شود.
• انسومن (انسولین انسانی): انسومن نام تجاری انسولین انسانی است که در دو فرمول کوتاه اثر (انسولین معمولی) و متوسط اثر انسولین NPH موجود است. این انسولین، عمل انسولین طبیعی تولید شده توسط پانکراس انسان را تقلید می‌کند.
• انسولین رگولار (Actrapid):Actrapid  یک انسولین کوتاه اثر است که در عرض ۳۰ دقیقه پس از تزریق شروع به کار می‌کند، در ۲ تا ۴ ساعت به اوج اثر خود می‌رسد و اثر آن حدود ۵ تا ۸ ساعت باقی می‌ماند.
• لانتوس (انسولین گلارژین):Lantus  نوعی برند از انسولین گلارژین است. یک آنالوگ انسولین بازال با اثر طولانی که سطح نسبتا ثابتی از انسولین را در یک دوره ۲۴ ساعته و بدون اوج مشخصی ارائه می‌دهد. برای پوشش انسولین بازال استفاده می‌شود.
• انسولین لیسپرو (Humalog):Humalog  یک آنالوگ انسولین زود اثر است که در عرض ۱۰ تا ۲۰ دقیقه پس از تزریق، شروع به کار می‌کند، در حدود ۱ تا ۳ ساعت به اوج اثر می‌رسد و ۳ تا ۵ ساعت دوام دارد. برای تامین نیازهای انسولین بولوس استفاده می‌شود.

محل تزریق انسولین

بعد از آشنایی با انواع انسولین تزریقی و قلمی باید بدانید که محل ورود انسولین، بهتر است کجای بدن باشد. هنگامی که انسولین را به شکم خود تزریق می‌کنید، انسولین را به طور یکنواخت جذب خواهید کرد.

بهترین مکان‌های دیگر برای تزریق، بازوها، ران‌ها و باسن شما هستند. بهتر است عادت کنید که انسولین را در همان ناحیه عمومی بدن خود تزریق کنید اما محل دقیق تزریق را تغییر دهید. برخی از پزشکان توصیه می کنند در صورت استفاده از پمپ انسولین، محل‌های تزریق را حداقل به اندازه عرض یک انگشت یا کمی بیشتر از یکدیگر فاصله دهید.

این کار به کاهش جای زخم زیر پوست کمک می‌کند. اگر توده‌های سفت در محل تزریق خود ایجاد کنید، ممکن است جای زخم ایجاد شود و نیاز به استفاده از محل تزریق دیگری داشته باشید.

نظارت و غربالگری دیابت

بسیاری از عوامل مانند غذا، داروها و فعالیت بدنی باعث می‌شوند قند خون شما در طول روز تغییر کند. برخی تغییرات، طبیعی است اما زمانی که قند خون شما خیلی بالا یا خیلی پایین باشد، می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند.

غربالگری به شما کمک می کند تا بفهمید چه چیزی بر میزان قند خون شما تأثیر می‌گذارد، الگوها و عادات سالم را پیدا کنید و در زندگی پیاده کنید. همچنین با بررسی منظم، احتمال بیشتری برای دستیابی به محدوده هدف قند خون خود خواهید داشت.

نظارت بر قند خون، به پزشک شما کمک می‌کند تا در مورد برنامه مراقبت از دیابت شما تصمیم بگیرد. پزشک به شما خواهد گفت که چه زمانی و چند بار سطح قند خون خود را چک کنید. با خرید یک دستگاه قند خون (که به عنوان گلوکومتر نیز شناخته می‌شوند) نتایج خود را بررسی و یادداشت می‌کنید. البته نیاز به خرید دستگاه قند خون یا خرید سوزن تست قند خون مناسب دارید که استاندارد باشد و به بدن آسیب نرساند.

کلام آخر

اگرچه چیزی تحت عنوان درمان سریع دیابت وجود ندارد اما مطالعات نشان می‌دهد که برخی افراد می‌توانند روند آن را معکوس کنند. از طریق تغییر رژیم غذایی و کاهش وزن، ممکن است بتوانید بدون دارو قند خون را به سطح طبیعی برسانید و آن را حفظ کنید. این به این معنا نیست که شما کاملا درمان شده‌اید.

دیابت نوع ۲ یک بیماری مداوم است. حتی اگر در حال بهبودی هستید، یعنی حتی دارو مصرف نمی‌کنید و سطح قند خون شما در محدوده‌ی سالم قرار دارد، همیشه این احتمال وجود دارد که علائم عود کنند. البته ممکن است برخی از افراد سال‌ها بدون مشکل در کنترل قند خون و نگرانی‌های سلامتی ناشی از دیابت زندگی کنند.

مهم‌ترین کار برای معکوس کردن روند افزایشی دیابت کاهش وزن است. کاهش وزن نه تنها می‌تواند به شما در کنترل دیابت کمک کند، بلکه گاهی اوقات زندگی بدون دیابت را برای شما به ارمغان می‌آورد، به خصوص اگر فقط چند سال است که به این بیماری مبتلا بوده‌اید و به انسولین نیاز ندارید.

سوالات متداول

منبع: خبرآنلاین