گزارشی از یک فاجعه تلخ

‌شرق: فیلم‌های دوربین‌های مدار‌بسته ساختمان معاونت اجتماعی منطقه 18 مرگ کارمند شهرداری را در آسانسور ثبت کرده‌اند. برخی از اعضای شورای شهر می‌گویند این ساختمان ایمنی لازم را نداشته، اما تصاویر نشان می‌دهد ابتدا که درهای آسانسور باز شده همه‌چیز عادی بوده، اما تلفن همراه گلرخ کاظم‌پور، مادر کودکی دو‌ساله زنگ می‌خورد‌. یکی از همکارانش کلاسوری میان در آسانسور قرار می‌دهد که درها بسته نشود و وقتی دوباره درهای آسانسور باز می‌شود دیگر خبری از اتاقک نیست و او بی آنکه متوجه خاموشی درون آسانسور شود، وارد چاله آسانسور می‌شود‌.

اعضای خانم شورای شهر تهران واکنشی به مرگ این کارمند خانم نداشتند‌. اما ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران در ابتدای تذکرش به حادثه فوت این کارمند شهرداری منطقه 18 اشاره می‌کند و می‌گوید: معاون اجتماعی منطقه از دوستانی است که تازه به شهرداری تهران وارد شده‌اند. بدون هیچ سابقه اجرائی و ظاهرا با این خانم جروبحث کرده‌اند که درباره چه موضوعی، من نمی‌دانم و بعد، این حادثه برای این خانم اتفاق افتاده است. ما در شورای شهر تصویب کردیم که شهرداری تهران برای پست‌های 15.5 و پایین‌تر، کسی را از خارج از شهرداری وارد نکند. حتی این مصوبه با مخالفت فرمانداری روبه‌رو شد. به شورای حل اختلاف رفت و شورای حل اختلاف نظر شورا را تصویب کرد. اما شاهدیم که نه فقط برای این پست‌ها، بلکه برای پست‌های پایین‌تر هم نیرو از بیرون از شهرداری وارد می‌شود. یک مادر از دست رفته، یک بچه یتیم شده و یک پدر بی‌همسر شده است؛ آن هم یک کارمند شهرداری در ساختمانی که متعلق به معاونت اجتماعی بوده و محل رفت‌و‌آمد مداوم مردم برای کارهای مشارکتی و اجتماعی است. او می‌گوید‌: بر این باورم که شهردار منطقه در این موضوع نقشی ندارد، چون می‌دانم این آقا را از بیرون به ایشان تحمیل کرده‌اند.

امانی در تذکری دیگر به بحث مشارکت‌های اجتماعی اشاره می‌کند و می‌گوید‌: این موضوع جزء شعارهای انتخاباتی‌مان بود. شورای قبلی را مورد نقد قرار می‌دادیم که شما باعث شدید که شورایاری‌ها منحل شوند و شما در دیوان عدالت اداری از اساسنامه شورایاری‌ها خوب دفاع نکردید. خودمان آمدیم و قرار شد سازوکار جدید فراهم کنیم. با کش‌و‌قوس‌های فراوان، نظام‌نامه مدیریت محله را تصویب کردیم و ستاد مشارکت‌های محلی را با تأخیر ایجاد کردیم. بااین‌حال، بیش از یک سال بود که این ستاد هر هفته تشکیل جلسه می‌داد و هر هفته مصوبه داشت، اما جالب است که بعد از نهم اردبیهشت با آن‌همه کبکبه و دبدبه که شهرداری و ما در وزارت کشور و فرهنگسرای بهمن، شروع به کار هیئت‌‌امنای محلات را جشن گرفتیم، دقیقا از همان روز این دوستان دیگر جلسه نداشتند. معتمدین محله منتخب شورا وقتی به شهرداری مراجعه می‌کنند به آنها می‌گویند شما حکم و حق رأی ندارید! اصلا این افراد معتمد محله نیستند و حق رأی ندارند؛ شهروند که هستند! 20 نفر که حداقل به این افراد اعتماد کردند؛ حداقل حرف آنها را بشنوید. هیئت‌‌امنای محلات یک مجمع مشورتی است و قرار نیست در اجرا دخالت کند. ما مشارکت‌های اجتماعی را به شورای اداری محله تبدیل کردیم؛ یعنی به نماینده‌های مستقر در سازمان‌ها و نهادها با امضای شهردار تهران حکم دادیم، اما به نمایندگان منتخب شورای شهر تهران نه حکم دادیم و نه حق رأی! این از عجایب روزگار است که نماینده یک سازمان که ساکن محله هم نیست برای محله تصمیم بگیرد و حق رأی داشته باشد، اما نماینده مردم که ساکن محله است، خاک آنجا را خورده و از من و شما و حتی از شهردار ناحیه محله را بهتر می‌شناسد، حق رأی نداشته باشد! این را باید در تاریخ با طلا بنویسیم! مصوباتی که ما 23 خردادماه سال جاری ابلاغ کردیم هنوز ابلاغ نشده است. آیا اسم این کار مشارکت محله‌ای و حضور مردم در اداره شهر است؟ با مردم با صداقت و صراحت صحبت کنیم. ما هم هیچ‌کاری، نه‌تنها برای افزایش مشارکت اجتماعی نکردیم، بلکه در‌حال زدن آخرین میخ‌ها با همه توان بر تابوت مشارکت محله هستیم. من به عنوان عضو شورا در هیئت‌امنای محلات، از آن عزیزانی که در فراخوان ما شرکت کردند، سوء‌پیشینه آوردند از برادر تا پدر شهید و برای‌شان پرونده تشکیل دادیم اما بهشان حق رأی ندادیم، عذرخواهی می‌کنم.

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، هم درباره حادثه فوت این کارمند شهرداری به ایمنی ساختمان‌های شهرداری اشاره می‌کند و می‌گوید: پیش از این در صحن شورا مصوب شده که شهرداری، خود نیز همانند مردم ملزم به رعایت قوانین و نکات ایمنی در ساخت‌وسازهاست. یعنی تمام فرایندها حتی کسب مجوز ساخت را باید طی کند. در‌خصوص موضوع ایمنی نیز این امر صادق است و شهرداری خود نیز باید بر‌اساس قانون، همه موارد ایمنی را بررسی و اجرا کند. فرقی میان همکاران با مردم نیست. برای هیچ‌کسی نباید حادثه‌ای رخ دهد؛ آن‌هم در ساختمان شهرداری که خودش باید از نظر ایمنی، نمونه باشد. چرایی رخداد این حادثه نیز باید به‌طورکامل مورد بررسی قرار گیرد که بسیار موجب تأسف است.

به گفته چمران، در‌حال‌حاضر ساختمان‌های ناایمن شهر با حضور دادستان یا نماینده او و کمیته ایمنی و تعدادی متخصص در شرایط مختلف بررسی می‌شوند و هر ساختمانی که از نظر مقاومت، مشکل داشته باشد، اجازه ساخت و اتمام ندارد. ساختمان‌های شهرداری نیز از این قاعده مستثنا نیستند و در ساخت آنها باید تمام نکات ایمنی رعایت شده و در درجه اول، ساختمان‌های ایمن شهر باشند.

حبیب کاشانی، عضو شورا هم درباره حادثه سقوط آسانسور شهرداری منطقه 18 می‌گوید‌: ما به عنوان متولی شهر و شهرسازی باید ابتدا از خود شروع کنیم. این اتفاق در بالاترین جایگاه شهرسازی یعنی در شهر تهران رخ داده و واقعا فاجعه است. لذا درخواست اکید داریم آنهایی که می‌توانند در اصلاح این روند کمک کنند، کمک کنند.

ما اگر خودمان استاندارد‌سازی کنیم می‌توانیم به عنوان متولی کار از دیگران هم انتظار داشته باشیم استاندارد‌سازی را در ساختمان‌های خود اعمال کنند. بار دیگر از معاونت شهرسازی و معاونت امور مناطق به طور جدی در رابطه با ساختمان‌های غیر‌استاندارد شهرداری به شهرداری‌ها ابلاغ کنند تا این استانداردها رعایت شود تا دیگر شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم.

مهدی اقراریان، رئیس کمیته حقوق شهروندی شورا هم در واکنش به این حادثه می‌گوید: در جلسه‌ای که در کمیسیون نظارت و حقوقی شورا دراین‌باره برگزار شد خواستار پیگیری فوری ابعاد این حادثه و ارائه گزارش کاملی از آن به صحن شورا شدیم. جای تأسف بسیاری است که شهرداری که خود باید پیام ایمنی و آسایش را به شهر مخابره کند در ساختمان‌های خود شاهد این اتفاق تلخ است. در مشاهده ویدئوی مربوط به این حادثه دریافتیم عوامل مختلفی در این رخداد تلخ دخیل بودند که مهم‌ترین آنها عدم توجه به حوزه ایمنی بوده است که باید تدبیری برای آن اندیشید. بخشی از مدیرانی که تجربه لازم و کافی را برای اداره شهر ندارند امروز در مسئولیت‌هایی قرار می‌گیرند که تبعات بسیار تلخی دارد.

اقراریان در ادامه با بیان اینکه حادثه فوق بار دیگر ما را بر آن می‌دارد که به برخی از معاونان شهردار متذکر شویم که در فرصت باقی‌مانده به مأموریت‌ها و وظایف خود توجه داشته باشید، می‌گوید: بار دیگر به برخی از معاونان شهردار تهران تذکر می‌دهیم که دست از تهدید اعضای شورا برداشته و مشغول انجام وظیفه خود باشند؛ در غیر‌این‌صورت با صراحت بیشتری با شهروندان صحبت خواهیم کرد که ممکن است تبعات خوشایندی برایشان نداشته باشد.

رئیس کمیته نظارت و حقوق شهروندی شورا بار دیگر با تأکید بر وعده‌های تحقق‌نیافته شهردار تهران، می‌گوید: تاکنون 53 مورد وعده بدون سرانجام از وعده‌های شهردار تهران استخراج شده است که از میان آنها وعده‌ای در تاریخ شهریور 1400 وجود دارد با این مضمون که هوشمندسازی و ترکیب ظرفیت‌ها بر مدار فناوری، خط تلاش چهارم است. برای این منظور افکار عمومی را در جریان اخبار و اطلاعات درست قرار داده و خودمان را شفاف‌سازی و شیشه‌ای کنیم. در عصر هوش مصنوعی ما شاهد بازگشت به دوره چرتکه هستیم و برای محاسبه احکام معوقه همکاران سازمان فناوری اطلاعات وضعیتی دارد که قادر به محاسبه‌های ساده نیز نیست. با این اوصاف به حال شهرداری تهران باید گریست. روزی شهرداری تهران در حوزه فناوری اطلاعات پیشران بود اما امروز به جایی رسیده است که باید محاسبات را به صورت دستی انجام دهیم. امیدواریم تا دیر نشده چاره‌ای به حال این شهرداری و شهردار بیندیشیم.

محمد آخوندی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورا هم تذکر می‌دهد‌: این موضوع باید به طور جدی مورد بررسی قرار گرفته و با مسببین این حادثه تلخ برخورد شود. اما نباید فراموش کنیم که در همه‌جا احتمال وقوع چنین حوادثی وجود دارد، اما هر اتفاق کوچکی باید برای ما مهم باشد. ما در این شهر شاهد حوادث بزرگی بودیم که طی آنها افراد زیادی جان خود را از دست داده‌اند. شهرداری تهران کارگروهی را جهت بررسی ساختمان‌های خود تشکیل دهد و بر‌اساس نظر این کارگروه تصمیمات فوری را جهت تعیین‌تکلیف ساختمان‌های دارای مشکل اتخاذ کند. ممکن است دیگر شاهد چنین اتفاقی نباشیم اما باید پیش‌بینی‌های لازم برای این منظور انجام شود. تمام ساختمان‌های شهرداری یک بار بررسی شده و تمام مشکلات مربوط به بحث ایمنی برطرف شود.

آخوندی در ادامه اشاره‌ای هم به ویدئوی این حادثه کرده و می‌گوید: این اتفاق یک درس و یک تذکر دقیق برای همه ماست که هر کلام و موضعی که داریم، حواسمان باشد؛ چرا‌که ممکن است یک دقیقه دیگر، در قید حیات نباشیم و اگر در بیان حرفی، نیت الهی نداشته باشیم، گریبانمان را خواهد گرفت. مراقب باشیم در این حوادث نمک به زخم نپاشیم و سعی کنیم نگرانی‌هایمان تنها برای آن فرد و آن موضوع باشد.