هندوانه با طعم تلخ گرانی؛ «صادرات» متهم گرانی هندوانه در بازار داخلی
همزمان با گرمای هوا در آستانه فصل تابستان، خوردن یک برش هندوانه سرد می‌چسبد، هرساله در این روزها عرضه این محصول در میادین میوه و تره‌بار افزایش می‌یابد؛ اما امروزه با رشد صادرات به کشورهای همجوار، شیرینی هندوانه با طعم تلخ گرانی در سبد خانوارها جایگاهی ندارد.
این درحالی است که افزایش صادرات این میوه آبدار به عراق، افغانستان و ترکیه قیمتش را یک هفته‌ای در میادین میوه و تره‌بار اصفهان 10 تا 15 درصد کران کرده و اگر سهم گرانی 30 درصدی خرده‌فروشی‌ها را هم در نظر بگیریم می‌بینیم خریداران تقریبا باید هندوانه را 45 درصد گرانتر از قبل خریداری کنند.
در همین حال براساس اعلام گمرک ایران، از ابتدای سال 99 تا پایان اردیبهشت بیش از 117 هزارتن هندوانه صادر شده که از این میان، 29 هزار و 427 تن هندوانه به ارزش تقریبی 7 میلیون و 70 هزار دلار به ترکیه ارسال شده و حدود 25 درصد صادرات این محصول را به نام سرزمین عثمانی زده است. صادرات هندوانه ایرانی علیرغم همه محدودیت‌ها، در دو ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل نزدیک به 6 هزار تن بیشتر شده است و این اتفاق حکایت از آن دارد که قطعا کمبود بیشتری خواهیم داشت.به‌طور کلی در شرایطی که ارزش پول ملی در برابر دیگر ارزهای خارجی کاهش یافته، صادرات محصولات کشاورزی به سبب ورود ارز اگرچه می‌تواند درآمد کشاورزان را تصاعدی افزایش دهد، اما تصمیم‌های غیر منطقی و عدم برنامه‌ریزی صحیح ناخود‌آگاه ضربه مهلکی به امر صادرات محصولات کشاورزان وارد می‌کند.
این در حالی است که نباید فراموش کنیم بحران آب همواره سرخط مهم‌ترین اخبار است و طی سالیان متوالی کم‌آبی و خشکسالی گریبان‌گیر بسیاری از استان‌های کشورمان شده است. در این شرایط هندوانه با وجود آب‌بری بالا در ردیف محصولات صادراتی کشور قرار گرفته و این به معنی صادرات آب مجازی به دیگر کشورهاست. کارشناسان براین باورند که حتی بارندگی‌های اخیر هم توجیهی برای صادرات این محصولات نیست.
در خرداد امسال که بیش از 7 هزار تن هندوانه توسط تجار ایرانی به ترکیه صادر شده و با افزایش 3 برابری تعرفه واردات هندوانه در ترکیه، کشاورزان میلیاردها تومان متحمل زیان شده‌اند، بنابراین از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی انتظار می‌رفت که با اتخاذ تصمیمات مناسب و حمایت همه جانبه، بنیه اقتصادی بهره‌برداران و کشاورزان را ارتقا می‌داد تا چرخه اقتصاد کشاورزی در این شرایط به خوبی بچرخد.
جالب است بدانیم برای تولید هر کیلوگرم هندوانه به حدود 500 لیتر آب نیاز است، اما کسب رتبه سوم صادرات هندوانه در جهان نه تنها عنوانی افتخارآمیز برای ما نیست بلکه حتی نشان‌دهنده سوء مدیریت در کنترل و برنامه‌ریزی در حوزه کشاورزی است. آن هم در شرایطی که ارزش هر تن هندوانه صادراتی حدود 181 دلار برآورد شده که با احتساب دلار 4200 تومانی، هر کیلوگرم هندوانه با قیمت تقریبی 750 تومان صادر می‌شود.
در این میان موضوع صادرات باید توام با بازاریابی، برنامه‌ریزی و سپس انعقاد قرارداد بین کشورها باشد از این رو نمی‌توان تنها در زمانی‌که بازار با کالای مازاد مواجه است نسبت به صادرات آن اقدام کرد چرا که در این صورت سودی عاید کشاورزان و صادرکنندگان نخواهد شد.
افزایش 45 درصدی قیمت هندوانه در بازار اصفهان به دلیل صادرات
رئیس اتحادیه عمده فروشان میادین میوه و تره بار اصفهان با اشاره به افزایش 10 تا 15 درصدی نرخ هندوانه در میادین طی یک هفته اخیر، گفت: هم اکنون این محصول به کشورهای عراق و افغانستان صادر می‌شود.
ناصر اطرج پیرامون اینکه صادرات هندوانه برای کشاورزان مقرون به صرفه است به همین دلیل هم اکنون شاهد افزایش قیمت این محصول در بازار هستیم، اظهار داشت: صادرات نیاز داخلی محصولات کشاورزی است اما صدور بی‌رویه آنها با افزایش نرخ‌ها در بازار داخل به ضرر مصرف‌کننده است.
وی افزود: قیمت 10 تا 15 درصدی افزایش هندوانه در میادین میوه و تره‌بار اصفهان با احتساب 30 درصدی سود خرده‌فروشان در بازار عرضه می‌شود.
رئیس اتحادیه عمده فروشان میادین میوه و تره بار اصفهان پیرامون اینکه آیا امر صادرات در افزایش نرخ هندوانه بازار داخلی تاثیرگذار بوده و یا اعلام بازگشایی تالارها در پساکرونا قیمت‌ها را دستخوش تغییرات هیجانی کرده است، بیان کرد: انتشار این موضوعات به هیچ وجه صحت ندارد و فقط صادرات این محصول به عراق و افغانستان دلیل گرانی‌های اخیر است.
وی درباره اینکه هر ساله محصولات کشاورزی به امید صادرات بیش از اندازه تولید می‌شود اما بسیاری از محصولات روی دست کشاورز می‌ماند، گفت: تنها در صورت اجرای طرح ساماندهی کشت از سوی جهاد کشاورزی دیگر شاهد از بین رفتن محصولات و تولید مازاد محصولات کشاورزی نخواهیم بود.
اطرج پیرامون گرانی نجومی برای از میوه‌های بهاره در بازار اصفهان، افزود: قیمت میوه‌های بهاره براساس نوع آن نسبت به اوایل اردیبهشت 15 تا 25 درصد کاهش داشته است.
رئیس اتحادیه صنف میوه و سبزی‌فروش اصفهان در باره اینکه آیا صادرات هندوانه به عراق و افغانستان تاثیری بر بازار عرضه این محصول در اصفهان گذاشته است، گفت: هیچ‌گونه کمبودی در بازار نداریم و این محصول به وفور در دسترس مردم اصفهانی قرار دارد.
نوروزعلی اسماعیلی با بیان اینکه عدم صادرات محصول هندوانه برای کشاورزان صرفه اقتصادی ندارد و جز ضرر و زیان هزینه‌ای دست آنها را نمی‌گیرد، اظهار داشت: عرضه این محصول پایین‌تر از نرخ‌های فعلی ارزش ندارد، زیرا با وجود هزینه‌های سنگین حمل بار هزینه‌ای دست کشاورز را نمی‌گیرد.
وی ضرورت اهمیت دادن دولت به صنعت کشاورزی را مهم دانست و افزود: از فکر داد و ستد نفت باید خارج شویم و صنعت کشاورزی را با وجود فصول مطلوب سال و خاک حاصلخیز کشورمان رونق و توسعه دهیم.
رئیس اتحادیه صنف میوه و سبزی‌فروش اصفهان با بیان اینکه در بخش کشاورزی صنایع تبدیلی نداریم، گفت: سازمان جهاد کشاورزی باید در این زمینه فعالیت‌های چشمگیری داشته باشد و پاسخگوی فعالیت ضعیف در حوزه صنایع تبدیلی هم باشد.
وی ادامه داد: عدم توسعه صنایع تبدیلی از مشکلات مازاد محصولات و فرآوری کشاورزی هم است و تا زمانی که کشاورزی تبدیل به صنعت تبدیلی نشود این مشکلات همچنان پابرجاست.
اسماعیلی صادرات را یکی از عمده‌ترین دلایل حفظ تعادل بازار محصولات کشاورزی دانست و اظهار داشت: سازمان جهاد کشاورزی باید صادرات محصولات کشاورزی را اجرایی کند زیرا عدم صادرات بازار را دچار آشفتگی و انباشت تولید می‌کند.
وی با تأکید بر اینکه باید از تفکر صنعتی خارج شویم، بیان کرد: توجه به صنعت کشاورزی باید بیش از پیش باشد، زیرا تمام مایحتاج جامعه از راه کشاورزی تامین می‌شود و صادرات حرف نخست را در کشاورزی می‌زند.
رئیس اتحادیه صنف میوه و سبزی‌فروش اصفهان پیرامون اینکه هیچ‌گونه کمبودی در عرضه میوه در بازار اصفهان نداریم، افزود: قدرت خرید مردم در مقایسه با سال گذشته بسیار پایین آمده است و استقبال برای خرید میوه در این روزها نسبت به مدت مشابه سال گذشته به شدت کاهش یافته است.
به گزارش تسنیم، گاهی افزایش قیمت به دلیل خود امر صادرات نیست که اتفاق می‌افتد بلکه به دلیل جو روانی ناشی از آن است که عده‌ای تصور می‌کنند با بهانه صادرات می‌توان قیمت‌ها را افزایش داد. این در حالی است که بسیاری از مسئولان امر بر این باورند که کشاورزی در ایران به دلایل متعددی همچون کوچک بودن مقیاس اراضی، عدم استفاده از دانش و تکنولوژی روز، بومی بودن کشاورزی، بی‌توجهی به اجرای قانون الگوی کشت، مکانیزه نبودن کشاورزی و.. اقتصادی نیست اما افرادی که چنین اظهاراتی را در کشور مطرح می‌کنند، نگاهشان متکی بر واردات است چرا که به سبب اقلیم 4 فصل و ظرفیت بالای تولید با برنامه‌ریزی مدون می‌توان به قطب کشاورزی تبدیل شد و درآمد ارزی حاصل از صادرات محصولات کشاورزی را جایگزین درآمدهای منابع نفت کرد.