سفر 38 میلیون سالۀ سه «مار» مرده

فرادید| حدود ۳۸ میلیون سال پیش، سه مار در حالی که در وایومینگ امروزی کنار هم جمع شده بودند، مردند. پس از کشف این فسیل، به مدت چندین دهه، هویت آن‌ها یک راز بود، اما حالا، محققان فهمیده‌اند این مارها از یک گونه ناشناخته هستند. 

به گزارش فرادید، این فسیل‌ها در سازند رودخانه سفید در سال ۱۹۷۶ کشف شدند و محققان برای نخستین بار رفتار گروهی این مارهای فسیلی را در مطالعه‌ای در سال ۱۹۸۶ توصیف کردند. بر اساس بیانیه دانشگاه آلبرتا، مارها ممکن است برای گرما و محافظت در فصل زمستان دور هم جمع شده باشند و در نهایت به نخستین مدرک واضح فسیلی از این رفتار اجتماعی خزندگان تبدیل شده باشند. فسیل‌ها نشان می‌دهند این مارها ممکن است در گروه‌هایی مانند مارهای بندجورابی امروزی (Thamnophis) در خواب زمستانی بوده‌اند. 

در مطالعه جدیدی که روز ۱۹ ژوئن در مجله جانورشناسی انجمن لینیان منتشر شد، دانشمندان از سی‌تی‌اسکن با وضوح بالا برای بررسی جزئیات بیشتر این فسیل‌ها استفاده کردند. 

محققان به این نتیجه رسیدند که این مارها با بوآهای امروزی ارتباط دارند و متعلق به گونه‌ای هستند که به تازگی توصیف شده و آن را Hibernophis breithaupti نامیده‌اند. هیبرنوفیس ترکیب دو کلمه لاتین hibernare به معنی «گذراندن زمستان» و کلمه یونانی ophis به معنای «مار» است. این نام برگرفته از رفتار اجتماعی غیرعادی این مارها است. 

مایکل کالدوِل، از نویسندگان این مطالعه و دیرین‌شناس مهره‌داران و زیست‌شناس تکاملی دانشگاه آلبرتا، در این بیانیه گفته: «این رفتار به راستی برای خزندگان غیرمعمول است. از میان تقریباً ۱۵۰۰۰ گونه مختلف خزنده‌ای که امروزه زندگی می‌کنند، هیچ یک از آن‌ها مانند مارهای بندجورابی به خواب زمستانی نمی‌روند.» 

به گفته سرویس پارک ملی، مارهای بندجورابی در سراسر آمریکای شمالی، بین اکتبر و آوریل در لانه‌های مشترک جمع می‌شوند و گاهی مسافت‌های طولانی را طی می‌کنند تا به هم برسند. این مارها با خواب زمستانی به صورت گروهی، در زمستان گرم می‌مانند. 

کالدوِل می‌گوید: «آن‌ها نمی‌توانند دمای بدنشان را تنظیم کنند، به همین دلیل باید راهی برای حفظ گرما تا جای ممکن در طول زمستان پیدا کنند و این کار را خواب گروهی زمستانی انجام می‌دهند.» 

H. breithaupti ممکن است به همین دلیل دور هم جمع شده باشند. بر اساس این بیانیه، محققان تصور می‌کنند این مارها در حالی که در لانه زمستانی خود بودند گرفتار یک سیل کوچک شدند، به همین دلیل به دام افتادند و به سرعت در یک گلسنگ شنی ریز محصور شدند. 

این فرآیند نه تنها این مارها را در یک گروه کنار هم نگه داشت، بلکه اسکلت‌های کامل و مفصلی آن‌ها را هم حفظ کرد. این امر به ویژه برای مارها نادر است چون آن‌ها از صدها مهره تشکیل شدند که به راحتی پراکنده می‌شوند. 

کالدوِل می‌گوید: «احتمالاً در مجموعه موزه‌های جهان، نزدیک به یک میلیون مهره مار بدون مفصل وجود دارد و پیدا کردن آن‌ها آسان است. اما یافتن کل مار نادر است!»

مترجم: زهرا ذوالقدر