آقای روحانی، شفاف‌تر صحبت کنيد
گفـــت‌وگوي تلــويزيوني دوشنبه‌شب رئيس‌جمهوري، با واکنش چهره‌هاي سياسي مواجه شد. روحاني در اين صحبت‌ها به اصل 59 قانون اساسي يعني برگزاري رفراندوم در مسائل اختلافي اشاره کرده بود.
حسام‌الدين آشنا، مشاور رئيس‌جمهوری، در توييتي نوشت: «سخن‌گفتن از مردم سخت‌تر از سخن‌گفتن با مردم نيست».
حميدرضا جلايي‌پور، فعال سياسي اصلاح‌طلب، هم در کانال تلگرامي خود نوشت: «به نظر من در مجموع سخنان روحاني خوب بود و در زمينه و زمانه التهابي فعلي به جامعه آرامش مي‌داد و به نظام بين‌الملل صلابت نشان داد. در اجزاي صحبت روحاني نيز نکات خوبي بيان شد. برخلاف دفعه پيش بحث ارز و بحث نيازمندي‌هاي اساسي را به مردم خوب توضيح داد. راه را براي مذاکره با عزت با آمريکا باز گذاشت. راجع به سؤال از فروپاشي نظام خيلي مدني و مردمي صحبت کرد و بجا از اصل ۵۹ دفاع کرد و در مدت صحبت وعده بيخودي به مردم نداد. البته روحاني در تحليل اعتراضات دي ۹۶ و مرداد ۹۷ مي‌توانست واژه اغتشاش را به کار نبرد و فقط کاربرد خشونت را محکوم کند».
دبيرکل حزب کارگزاران سازندگي هم درباره تأکيد رئيس‌جمهوري بر اجراي همه‌پرسي براي اعمال تغييرات مدنظر مردم به «ايرنا‌پلاس» گفت: «همه‌پرسي مي‌تواند مقابل جوسازي‌هاي رسانه‌اي و مجازي براي کشور مثبت باشد».
غلامحسين کرباسچي درباره اينکه آيا روحاني در مقايسه با سال گذشته و ايام انتخابات، چرخشي داشته است يا خير؟ عنوان کرد: «کسي در اينکه آقاي روحاني همان فرد هستند، شکي ندارد. ايشان تغييري نکرده‌اند، همان آقاي روحاني معروف هستند. هرچند ايشان در پاسخ به اين پرسش گفتند که در بيان، کلام و عملکرد تغييري نکرده‌اند؛ اما تصور من اين است که جامعه به شکل صددرصد با آن موافق نيست. به نظر من آقاي روحاني مي‌تواند به گونه‌اي عمل کند که مردم و کساني که به ايشان رأي دادند، حس کنند با جديت بيشتر بر وعده‌هاي خود و مطالبات مردم ايستاده است».
او درباره سؤال مجلس از رئيس‌جمهوري گفت: «روحاني اثبات کرده است مي‌تواند سخنران اثرگذاري براي افزايش همفکري در جامعه باشد. صحبت‌هاي ايشان مي‌تواند در جذب نمايندگان اثرگذار باشد. علاوه‌بر‌اين تأکيد کردند هرگاه نمايندگان بخواهند، با آنها گفت‌وگو خواهند کرد. البته يکي از اصلي‌ترين گلايه‌هاي اعضاي فراکسيون اميد که در ديدار اخير با ايشان مطرح کردند، تأخير در پاسخ به اين درخواست بوده است که مي‌توان آن را به پاي مشغله‌هاي رئيس‌جمهوري گذاشت. هرچه ايشان بيشتر با نمايندگان و ساير مسئولان در ارتباط باشند و مسائل را با جديت بيشتري پيگيري کنند، اثرگذارتر خواهند بود».
آقاي رئيس‌جمهور، شفاف‌تر با مردم صحبت کنيد
رسول منتجب‌نيا، فعال سياسي اصلاح‌طلب، هم به «ايسنا»، گفت: «رئيس‌جمهوری بايد شفاف‌تر با مردم سخن بگويد؛ چرا همه هزينه‌ها را رئيس‌جمهوری و دولت بايد پرداخت کند؟ چرا بخشي از هزينه‌ها را برعهده کساني که خودشان به مردم هزينه تحميل مي‌کنند، نمي‌گذاريد؟».
او افزود: «مسئولان فراموش نکنند که براي پيشبرد اهداف‌شان بايد ارتباط تنگاتنگي با مردم داشته باشند؛ به اين معنا که چون مسئولان نماينده مردم هستند و مردم اختياراتي به آنها تفويض کردند، لازم است هر گامي که بر‌مي‌دارند، مردم را در جريان آن قضايا بگذارند. اعلام برنامه‌ها و اعلام گزارش‌ها هم شامل قدم‌هاي مثبت مي‌شود و هم اگر احيانا ناتواني‌ها و کم و کاستي‌هايي وجود دارد، براي مردم گفته شود».
منتجب‌نيا عنوان کرد: «شخص رئيس‌جمهور به‌عنوان منتخب مردم بايد مرتبا مردم را در جريان برنامه‌هايش قرار دهد. اينکه دو ماهي يک بار با مردم صحبت کنند، کافي نيست. رئيس‌جمهور بايد مرتبا با مردم در ارتباط باشد و براي‌شان شفاف‌سازي کند».
او افزود: «من از همين تريبون مي‌خواهم استفاده کنم تا به رئيس‌جمهور بگويم که کساني مثل ما مي‌دانيم که شما اختيارات‌تان محدود است و تحت فشارهاي فراوان هستيد که براي‌تان محدوديت‌هايي ايجاد بکند. از شما انتظار دارند که مشکلات‌شان را برطرف کنيد و به مطالبات‌شان پاسخ دهيد. اگر چنانچه محدوديت‌هايي بر سر راهتان است، چه قانوني و چه غيرقانوني بايد براي مردم بيان کنيد».
منتجب‌نيا گفت: «من صريحا از رئيس‌جمهور مي‌خواهم که پيش از آنکه قضاوت مردم درباره دولت و رئيس‌جمهور تغيير کند، شفاف با مردم صحبت کند. رئيس‌جمهور بايد بگويد من تا اين حد اختيارات قانوني دارم و عده‌اي جلوي من مي‌ايستند. افکار عمومي اگر با مشکلات آشنا شوند، قطعا با دولت همراهي مي‌کنند».
نبايد فقط از دولت انتظار پاسخ‌گويي
داشته باشيم
محمدصادق جوادي‌حصار، عضو شوراي مرکزي حزب اعتماد ملي، با اشاره به اينکه اگر دولت در شرايط کنوني بخواهد ريشه مشکلات را واگويه کند، مي‌تواند منجر به پاره‌اي از تنش‌ها و زمينه‌ساز برخي از بحران‌ها شود، به «ايسنا» گفت: «اگر دولت بخواهد بر مشکلات کشور سرپوش بگذارد و بيان کند که گرفتاري و مشکلي وجود ندارد، در چنين شرايطي بيشتر از گذشته محبوبيت خود را از دست مي‌دهد و با عدم اقبال مردم روبه‌رو خواهد شد، بنابراين شرايط عمومي براي شنيدن حرف دولت شرايط خوبي نيست و بسياري از حرف‌هايي که دولت مي‌تواند عنوان کند، در اين شرايط با گوش شنوايي مواجه نمي‌شوند و شنيده نخواهند شد».
او افزود: «البته مردم بايد اميدوار باشند تا نوع اعتراضات يا مراجعاتشان به مسائل اجتماعي و سياسي، شرايط را از اين وضعيتي که هست بدتر نکند، اما حقيقت اين است که بحران‌هاي اقتصادي، مردم را بسيار عصباني کرده است. دولت شرايط کشور را به اين روز نرسانده که فقط از دولت انتظار پاسخ‌گويي داشته باشيم. فقط دولت نبايد خطاب قرار بگيرد. مجلس يکي از مهم‌ترين نهادهايي است که بايد از طرف مردم مورد سؤال واقع شود که چند وظيفه مهم داشته و شايد به آن وظايفش درست عمل نکرده باشد».
چرا از همه‌پرسي براي پايان‌دادن به مشاجرات استفاده نکنيم
معاون سابق حقوقي رئيس‌جمهوري نيز درباره صحبت‌هاي رئيس‌جمهوري درباره رفراندوم، به «ايرنا‌پلاس» گفت: «مي‌توانيم از راهکار همه‌پرسي که در قانون اساسي پيش‌بيني شده، در مواردي که منجر به اختلاف نظر جدي سياسي يا اقتصادي است، بهره بگيريم. وقتي اين راهکار وجود دارد و مي‌تواند به مشاجرات پايان دهد، چرا از اين ظرفيت استفاده نکنيم».
حجت‌الاسلام مجيد انصاري افزود: «نمي‌دانم آقاي روحاني دقيقا چه موضوعي را به‌عنوان همه‌پرسي يا رجوع به آراي عمومي مدنظر دارند، چون نه در 22 بهمن و نه دوشنبه‌شب براي آن مصداق تعيين نکردند، اما خواستند بر اين نکته تأکيد کنند که ما براي برون‌رفت از مشکلات و بحران‌ها و ايجاد انسجام در قانون اساسي راهکار داريم و هيچ بن‌بستي وجود ندارد و اگر موضوعات منشأ اختلافات جدي باشند، لاينحل نيستند».
انصاري عنوان کرد: «آقاي روحاني خواستند در صحبت‌هاي خود بگويند اين راهکار در قانون اساسي وجود دارد، اما وقتي صحبت از رفراندوم به ميان مي‌آيد، برخي جريانات سياسي يا اشخاص از روي آگاهي يا ناآگاهي اين مسئله را مساوي با نوعي تجديدنظرخواهي در برخي خطوط نظام يا ساختار نظام تلقي مي‌کنند و به‌همين‌دليل عليه آن موضع مي‌گيرند. درحالي‌که تغيير ساختار اساسي نظام راهکار ديگري دارد و آن به بازنگري در قانون اساسي مربوط مي‌شود».
سخنان شفاف روحاني اعتماد عمومي را تقويت مي‌کند
محمود صادقي، عضو فراکسيون اميد مجلس نيز به «ايرنا‌پلاس» گفت: «آقاي روحاني مسئله همه‌پرسي را ذيل تقويت دموکراسي و مردم‌سالاري مطرح کردند و گفتند يکي از راه‌هاي رسيدن به آن، مراجعه مستقيم به آراي مردم است، اما ايشان درباره مصداق اين موضوع صحبتي نکردند».
او افزود: «ايشان در بحث رابطه با اروپا، برجام، روابط با آسيا، مسائل اقتصادي، التهابات ارزي و برنامه‌هاي دولت براي کاهش اين التهابات اميدوارکننده صحبت کردند و با روحيه خوب، اقتدار و تسلط دولت به اوضاع را نشان دادند».
صادقي در واکنش به اينکه رئيس‌جمهوري اظهار کرده که چرخشي در سياست داخلي خود نداشته است، گفت: «با توجه به اينکه اين تصور وجود دارد که آقاي روحاني در سياست داخلي خود نسبت به سال 96 و زمان انتخابات چرخش داشتند، پاسخ شفافي نداشتند. هرچند اين موضوع کاملا حس مي‌شود که مواضع ايشان نسبت به زمان انتخابات متفاوت شده است، اما ايشان اين موضوع را نپذيرفتند و گفتند در سياست داخلي و خارجي چرخشي نداشته‌اند».
حميدرضا جلايي‌پور، فعال سياسي اصلاح‌طلب، هم در کانال تلگرامي خود نوشت: «به نظر من در مجموع سخنان روحاني خوب بود و در زمينه و زمانه التهابي فعلي به جامعه آرامش مي‌داد و به نظام بين‌الملل صلابت نشان داد. در اجزاي صحبت روحاني نيز نکات خوبي بيان شد. برخلاف دفعه پيش بحث ارز و بحث نيازمندي‌هاي اساسي را به مردم خوب توضيح داد. راه را براي مذاکره با عزت با آمريکا باز گذاشت. راجع به سؤال از فروپاشي نظام خيلي مدني و مردمي صحبت کرد و بجا از اصل ۵۹ دفاع کرد و در مدت صحبت وعده بيخودي به مردم نداد. البته روحاني در تحليل اعتراضات دي ۹۶ و مرداد ۹۷ مي‌توانست واژه اغتشاش را به کار نبرد و فقط کاربرد خشونت را محکوم کند».
دبيرکل حزب کارگزاران سازندگي هم درباره تأکيد رئيس‌جمهوري بر اجراي همه‌پرسي براي اعمال تغييرات مدنظر مردم به «ايرنا‌پلاس» گفت: «همه‌پرسي مي‌تواند مقابل جوسازي‌هاي رسانه‌اي و مجازي براي کشور مثبت باشد».
غلامحسين کرباسچي درباره اينکه آيا روحاني در مقايسه با سال گذشته و ايام انتخابات، چرخشي داشته است يا خير؟ عنوان کرد: «کسي در اينکه آقاي روحاني همان فرد هستند، شکي ندارد. ايشان تغييري نکرده‌اند، همان آقاي روحاني معروف هستند. هرچند ايشان در پاسخ به اين پرسش گفتند که در بيان، کلام و عملکرد تغييري نکرده‌اند؛ اما تصور من اين است که جامعه به شکل صددرصد با آن موافق نيست. به نظر من آقاي روحاني مي‌تواند به گونه‌اي عمل کند که مردم و کساني که به ايشان رأي دادند، حس کنند با جديت بيشتر بر وعده‌هاي خود و مطالبات مردم ايستاده است».
او درباره سؤال مجلس از رئيس‌جمهوري گفت: «روحاني اثبات کرده است مي‌تواند سخنران اثرگذاري براي افزايش همفکري در جامعه باشد. صحبت‌هاي ايشان مي‌تواند در جذب نمايندگان اثرگذار باشد. علاوه‌بر‌اين تأکيد کردند هرگاه نمايندگان بخواهند، با آنها گفت‌وگو خواهند کرد. البته يکي از اصلي‌ترين گلايه‌هاي اعضاي فراکسيون اميد که در ديدار اخير با ايشان مطرح کردند، تأخير در پاسخ به اين درخواست بوده است که مي‌توان آن را به پاي مشغله‌هاي رئيس‌جمهوري گذاشت. هرچه ايشان بيشتر با نمايندگان و ساير مسئولان در ارتباط باشند و مسائل را با جديت بيشتري پيگيري کنند، اثرگذارتر خواهند بود».
آقاي رئيس‌جمهور، شفاف‌تر با مردم صحبت کنيد
رسول منتجب‌نيا، فعال سياسي اصلاح‌طلب، هم به «ايسنا»، گفت: «رئيس‌جمهوری بايد شفاف‌تر با مردم سخن بگويد؛ چرا همه هزينه‌ها را رئيس‌جمهوری و دولت بايد پرداخت کند؟ چرا بخشي از هزينه‌ها را برعهده کساني که خودشان به مردم هزينه تحميل مي‌کنند، نمي‌گذاريد؟».
او افزود: «مسئولان فراموش نکنند که براي پيشبرد اهداف‌شان بايد ارتباط تنگاتنگي با مردم داشته باشند؛ به اين معنا که چون مسئولان نماينده مردم هستند و مردم اختياراتي به آنها تفويض کردند، لازم است هر گامي که بر‌مي‌دارند، مردم را در جريان آن قضايا بگذارند. اعلام برنامه‌ها و اعلام گزارش‌ها هم شامل قدم‌هاي مثبت مي‌شود و هم اگر احيانا ناتواني‌ها و کم و کاستي‌هايي وجود دارد، براي مردم گفته شود».
منتجب‌نيا عنوان کرد: «شخص رئيس‌جمهور به‌عنوان منتخب مردم بايد مرتبا مردم را در جريان برنامه‌هايش قرار دهد. اينکه دو ماهي يک بار با مردم صحبت کنند، کافي نيست. رئيس‌جمهور بايد مرتبا با مردم در ارتباط باشد و براي‌شان شفاف‌سازي کند».
او افزود: «من از همين تريبون مي‌خواهم استفاده کنم تا به رئيس‌جمهور بگويم که کساني مثل ما مي‌دانيم که شما اختيارات‌تان محدود است و تحت فشارهاي فراوان هستيد که براي‌تان محدوديت‌هايي ايجاد بکند. از شما انتظار دارند که مشکلات‌شان را برطرف کنيد و به مطالبات‌شان پاسخ دهيد. اگر چنانچه محدوديت‌هايي بر سر راهتان است، چه قانوني و چه غيرقانوني بايد براي مردم بيان کنيد».
منتجب‌نيا گفت: «من صريحا از رئيس‌جمهور مي‌خواهم که پيش از آنکه قضاوت مردم درباره دولت و رئيس‌جمهور تغيير کند، شفاف با مردم صحبت کند. رئيس‌جمهور بايد بگويد من تا اين حد اختيارات قانوني دارم و عده‌اي جلوي من مي‌ايستند. افکار عمومي اگر با مشکلات آشنا شوند، قطعا با دولت همراهي مي‌کنند».
نبايد فقط از دولت انتظار پاسخ‌گويي
داشته باشيم
محمدصادق جوادي‌حصار، عضو شوراي مرکزي حزب اعتماد ملي، با اشاره به اينکه اگر دولت در شرايط کنوني بخواهد ريشه مشکلات را واگويه کند، مي‌تواند منجر به پاره‌اي از تنش‌ها و زمينه‌ساز برخي از بحران‌ها شود، به «ايسنا» گفت: «اگر دولت بخواهد بر مشکلات کشور سرپوش بگذارد و بيان کند که گرفتاري و مشکلي وجود ندارد، در چنين شرايطي بيشتر از گذشته محبوبيت خود را از دست مي‌دهد و با عدم اقبال مردم روبه‌رو خواهد شد، بنابراين شرايط عمومي براي شنيدن حرف دولت شرايط خوبي نيست و بسياري از حرف‌هايي که دولت مي‌تواند عنوان کند، در اين شرايط با گوش شنوايي مواجه نمي‌شوند و شنيده نخواهند شد».
او افزود: «البته مردم بايد اميدوار باشند تا نوع اعتراضات يا مراجعاتشان به مسائل اجتماعي و سياسي، شرايط را از اين وضعيتي که هست بدتر نکند، اما حقيقت اين است که بحران‌هاي اقتصادي، مردم را بسيار عصباني کرده است. دولت شرايط کشور را به اين روز نرسانده که فقط از دولت انتظار پاسخ‌گويي داشته باشيم. فقط دولت نبايد خطاب قرار بگيرد. مجلس يکي از مهم‌ترين نهادهايي است که بايد از طرف مردم مورد سؤال واقع شود که چند وظيفه مهم داشته و شايد به آن وظايفش درست عمل نکرده باشد».
چرا از همه‌پرسي براي پايان‌دادن به مشاجرات استفاده نکنيم
معاون سابق حقوقي رئيس‌جمهوري نيز درباره صحبت‌هاي رئيس‌جمهوري درباره رفراندوم، به «ايرنا‌پلاس» گفت: «مي‌توانيم از راهکار همه‌پرسي که در قانون اساسي پيش‌بيني شده، در مواردي که منجر به اختلاف نظر جدي سياسي يا اقتصادي است، بهره بگيريم. وقتي اين راهکار وجود دارد و مي‌تواند به مشاجرات پايان دهد، چرا از اين ظرفيت استفاده نکنيم».
حجت‌الاسلام مجيد انصاري افزود: «نمي‌دانم آقاي روحاني دقيقا چه موضوعي را به‌عنوان همه‌پرسي يا رجوع به آراي عمومي مدنظر دارند، چون نه در 22 بهمن و نه دوشنبه‌شب براي آن مصداق تعيين نکردند، اما خواستند بر اين نکته تأکيد کنند که ما براي برون‌رفت از مشکلات و بحران‌ها و ايجاد انسجام در قانون اساسي راهکار داريم و هيچ بن‌بستي وجود ندارد و اگر موضوعات منشأ اختلافات جدي باشند، لاينحل نيستند».
انصاري عنوان کرد: «آقاي روحاني خواستند در صحبت‌هاي خود بگويند اين راهکار در قانون اساسي وجود دارد، اما وقتي صحبت از رفراندوم به ميان مي‌آيد، برخي جريانات سياسي يا اشخاص از روي آگاهي يا ناآگاهي اين مسئله را مساوي با نوعي تجديدنظرخواهي در برخي خطوط نظام يا ساختار نظام تلقي مي‌کنند و به‌همين‌دليل عليه آن موضع مي‌گيرند. درحالي‌که تغيير ساختار اساسي نظام راهکار ديگري دارد و آن به بازنگري در قانون اساسي مربوط مي‌شود».
سخنان شفاف روحاني اعتماد عمومي را تقويت مي‌کند
محمود صادقي، عضو فراکسيون اميد مجلس نيز به «ايرنا‌پلاس» گفت: «آقاي روحاني مسئله همه‌پرسي را ذيل تقويت دموکراسي و مردم‌سالاري مطرح کردند و گفتند يکي از راه‌هاي رسيدن به آن، مراجعه مستقيم به آراي مردم است، اما ايشان درباره مصداق اين موضوع صحبتي نکردند».
او افزود: «ايشان در بحث رابطه با اروپا، برجام، روابط با آسيا، مسائل اقتصادي، التهابات ارزي و برنامه‌هاي دولت براي کاهش اين التهابات اميدوارکننده صحبت کردند و با روحيه خوب، اقتدار و تسلط دولت به اوضاع را نشان دادند».
صادقي در واکنش به اينکه رئيس‌جمهوري اظهار کرده که چرخشي در سياست داخلي خود نداشته است، گفت: «با توجه به اينکه اين تصور وجود دارد که آقاي روحاني در سياست داخلي خود نسبت به سال 96 و زمان انتخابات چرخش داشتند، پاسخ شفافي نداشتند. هرچند اين موضوع کاملا حس مي‌شود که مواضع ايشان نسبت به زمان انتخابات متفاوت شده است، اما ايشان اين موضوع را نپذيرفتند و گفتند در سياست داخلي و خارجي چرخشي نداشته‌اند».