سفر به تهران قدیم؛ سلسبیل؛ پاتوق تابستانه شازده‌های قاجار

محدوده غرب تهران در سال‌های آخر حضور قاجارها در قدرت، به دلیل وجود باغ‌های خوش‌آب‌وهوا و پرمحصول، پاتوق شاهزاده‌های قاجاری بود. از دل همین باغ‌های پرتعداد بود که به مرور محله سلسبیل شکل گرفت. خواندن ماجرای باغ‌های محله سلسبیل خالی از لطف نیست.

سلسبیل به دلیل داشتن باغ های پرمیوه و محصولات متنوع روزگاری پاتوق تابستانه شاهزاده های قاجاری بود. حسنعلی صدقی توانا، از اهالی قدیمی این محله، می‌گوید: «کل محله سلسبیل در ابتدا فقط باغ بود. برای مثال، در چهارراه وثوق سابق (امام خمینی(ره) فعلی) باغی بود متعلق به وثوق‌الدوله، از شاهزاده‌های قاجاری، که تا سال‌ها در این باغ زندگی می‌کردند و یا برای تفریح و ییلاق با قوم و خویش‌هایشان به آنجا می‌آمدند.»

این ریش‌سفید محله سلسبیل در ادامه می‌گوید: «در خیابان کمیل امروزی که در گذشته نام شاهرخ داشت و به سه قسمت تقسیم ‌شده بود، باغ‌های انار از هر رهگذری دلبری می‌کرد. معروف‌ترین باغ اناری این محدوده در تقاطع خیابان کمیل با خیابان سلسبیل که امروز پمپ بنزین در آن واقع شده خودنمایی می‌کرد. همچنین در محدوده سه‌راه اکبرآباد و بزرگراه نواب که زمانی به محله نواب شهرت داشت باغ‌های انار دیوار به‌دیوار ردیف شده بودند و یکی از این باغ‌ها متعلق به حاج حسین از وابستگان دربار قاجار بود.»

توانا از باغ سلامت در همین محدوده هم یاد می‌کند و می‌گوید: «در غرب محله سلسبیل که امروز شامل خیابان‌های قصرالدشت، کمیل و کارون می‌شود باغی بود به نام سلامت که حتی ناصرالدین شاه هم در میان خاطراتش به آن و تفریحات ییلاقی شاهانه در سایه‌سارش به همراه اهل دربار و خاندان قاجار اشاره کرده است. باغ‌شاه که در دوره پهلوی تبدیل به پادگان نظامی شد و به مرور زمان در دوران پهلوی دوم زمین‌هایش قطعه قطعه و تبدیل به محله‌های مختلف شد نیز از دیگر باغ‌های محدوده سلسبیل به شمار می‌رود.»

به گفته حسنعلی صدقی توانا، بخشی از زمین‌های محله سلسبیل که در ادامه اراضی طرشت و املاک مظفری بودند برای صیفی‌کاری در نظر گرفته شده بودند یا زیر کشت گندم و جو رفته بودند و محصولاتشان به روستاهای کن و سولقان و طرشت و سایر محله‌های شهر تهران می‌رسید.

منبع: همشهری