کیفیت زندگی دیجیتال در ایران فاجعه بار است
در قرن بیست و یک که اینترنت مهم‌ترین ابزار زندگی انسان است و کیفیت زندگی دیجیتال بخشی مهمی از زندگی روزمره را تشکیل می‌دهد و کشورهایی با اینترنت پرسرعت‌تر با دسترس راحت‌تر و زندگی دیجیتال آسان‌تر کشورهایی با مردم شاد و خوشبخت‌تر هستند. اما در ایران وضعیت اینترنت به قدری فاجعه بار است که نه تنها دسترسی آزاد به دنیای دیجیتال به لطف فیلترینگ گسترده ممکن نیست بلکه حداقل سرعت و دسترسی به اینترنت بدون اختلال نیز آرزو شده است.
به‌تازگی مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «پویایی‌شناسی مسائل و نابسامانی‌های فضای مجازی در ایران» به بررسی این مسئله پرداخته است. در این گزارش، وضعیت اینترنت ایران از چند جهت بررسی شده است. یکی از این موارد، شاخص تنظیم‌گری اتحادیه بین‌المللی مخابرات است که ایران در سال ۲۰۲۰ در آن ۸۶ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز ممکن را کسب کرده بود اما از سال ۲۰۲۱ با لحاظ‌شدن 5G در این شاخص، امتیاز ایران به ۴۸.۴۶ سقوط کرده است. در بخش دیگری از این گزارش، وضعیت استفاده از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی در ایران بررسی شده است. در این بخش به نظرسنجی «ایسپا» استناد شده که طبق آن در بهمن‌ماه سال گذشته، ۴۶.۵ درصد ایرانیان از اینستاگرام، ۳۵.۳ درصد از واتس‌اپ، ۳۴.۶ درصد از تلگرام، ۲۵.۲ درصد از ایتا، ۲۴.۱ درصد از روبیکا و ۸.۷ درصد از بله استفاده می‌کنند. میزان استفاده از سایر پیام‌رسان‌ها نیز کمتر از ۷ درصد است آماری که نشان می‌دهد فیلترینگ شکست‌خورده و به جز هزینه و بار ترافیکی مضاعف هیچ دستاورد دیگری نداشته است. با نگاهی به آخرین گزارش اسپیدتست نیز رتبه ۱۵۷ اینترنت ثابت ایران در جهان و رتبه ۷۴ اینترنت همراه نشان می‌دهد که مفهومی به نام «شاخص کیفیت زندگی دیجیتال» در ایران معنایی ندارد. همه این موارد را در کنار دو اظهارنظر جدید از عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و مهدی اخوان بهابادی مدیرعامل همراه اول بگذارید که هردو به ارتباط کندی اینترنت و فیلترینگ اشاره کرده‌اند.
با تمام این تفاسیر آنچه در سبک زندگی دیجیتال ایرانی‌ها وجود دارد چیزی جز مشقت در اتصال به جهان و هزینه‌های مضاعف نیست و قطع و وصل‌شدن مداوم اینترنت و کندی و ازکارافتادن فیلترشکن‌ها نیز رنج مضاعفی است که زندگی دیجیتال در ایران به ایرانی‌ها تحمیل کرده است و «کیفیت زندگی دیجیتال» در ایران را فلاکت‌بار کرده است. مردم از دولت آینده و به‌خصوص وزیر ارتباطات بعدی انتظار دارند تا کیفیت را به اینترنت برگرداند و محدودیت‌های دسترسی را کمتر کند تا کسب‌وکارها و زندگی مردم که تحت‌تأثیر اینترنت و فضای دیجیتال است کیفیت بالاتری پیدا کند.