«او می‌دانست که ثروتمندترین مرد روی زمین خواهد شد»

فرادید| در هشتم ژوئن سال ۲۰۰۰، مجری بی‌بی‌سی، جرمی واین، در پشت میز برنامۀ شبانگاهی‌اش نشسته بود و گزارشی در مورد بازار تجارت الکترونیک را بررسی می‌کرد؛ تجارتی که آن موقع به نظر می‌رسید محکوم به شکست است. در مقابل او مهمان آن شب برنامه نشسته بود: جف بزوس ۳۶ ساله، مدیرعامل آمازون.

به گزارش فرادید؛ در زمان مصاحبه، آمازون به نقطه‌ای بحرانی رسیده بود. تا اواسط سال ۲۰۰۰، رونق «دات‌کام» حبابی اقتصادی ایجاد کرده بود که حالا به نقطه ترکیدن خود نزدیک می‌شد. ده‌ها کسب و کار آنلاین، از جمله آمازون، که در نزدیکی مرکز ثقل حباب دات‌کام قرار داشت، شروع به احساس تأثیر آن کرده بودند.

جف بزوس در ۵ ژوئیه ۱۹۹۴ این شرکت را در گاراژی در بلویو واشنگتن تأسیس کرد و سایت آن یک سال بعد راه اندازی شد. اینترنت جهانی هنوز در ابتدای راه بود و تنها تعداد کمی از شرکت‌ها شروع به دیدن پتانسیل کسب و کارهای مبتنی بر وب کرده بودند.

آمازون به عنوان یک کتاب‌فروشی آنلاین شروع به کار کرد و در آن زمان بزرگترین مجموعه کتاب‌های الکترونیکی را در جهان ارائه می‌کرد؛ این شرکت بر روی کتاب‌ها تمرکز کرد تا به بازیگری کلیدی در بازار نوظهور تجارت الکترونیک تبدیل شود.

آمازون بر موج رونق «دات‌کام» سوار شد؛ اصطلاحی برای توصیف ظهور سریع بخش فناوری ایالات متحده در نیمه دوم اواخر دهه ۱۹۹۰ در حوزۀ شرکت‌های مبتنی بر اینترنت.

چهار سال پس از راه اندازی سایت، آمازون به بزرگترین پلتفرم فروش آنلاین در جهان تبدیل شد و محصولات خود را به کالاهای دیگری مانند لوازم الکترونیکی، اسباب بازی و لوازم خانگی گسترش داد. تا پایان هزاره، آمازون 17 میلیون مشتری داشت و ارزش سهام آن به 50 برابر ارزش اولیه عرضه عمومی رسیده بود.

جف بزوس حتی به عنوان فرد سال 1999 توسط مجله تایم انتخاب شد که او را «پادشاه تجارت الکترونیک» نامیدند. با این حال حتی در سال 2000، با وجود موفقیت چشمگیر آمازون، برخی افراد در مورد این شرکت تردید داشتند. بنیانگذار آمازون در برنامه نایت‌نیوز در سال 2000، با شوخی به لقب‌هایی که منتقدان به شرکتش داده بودند و اشاره به مشکل این شرکت در کسب سود داشتند اشاره کرد.

آمازون که در سال ۲۰۲۳ درآمد خالص فروش ۵۷۴.۸ میلیارد دلاری داشته است، فعالیت‌های خود را فراتر از دنیای پیچیده خرده‌فروشی گسترش داده است، از جمله استودیوی فیلم و تلویزیون، سرویس استریم، فروشگاه‌های مواد غذایی با خدمات کامل و فناوری دستیار هوش مصنوعی. این شرکت همچنین تعدادی از شرکت‌ها از جمله Twitch Interactive، Whole Foods و Audible را خریداری و ادغام کرده است.

جرمی واین امروز می‌گوید: «با خودم فکر می‌کنم "خب، برای همین است که من کارآفرین نیستم". چون من وقتی کسب و کار کتابفروشی‌ام را راه‌اندازی کردم، فکر می‌کردم "خب، اوضاع اینجا خوب است. می‌توانیم با این بازنشسته شویم، همین کافی است." اما من از سرعت بزوس در تبدیل آمازون به نسخه‌های بعدی‌اش حیرت‌زده شدم، تا جایی که حالا مواد غذایی‌ام را هم از آنجا می‌گیرم. دسترسی‌ای که آمازون به زندگی ما پیدا کرده است، باورنکردنی است.»

جف بزوس در سال ۲۰۲۰ و در بحبوحه همه‌گیری کووید-۱۹ ثروت هنگفتی به دست آورد و به ثروتمندترین فرد جهان تبدیل شد (این عنوان در مقاطعی بین او، ایلان ماسک مدیرعامل تسلا و برنارد آرنو مدیرعامل ال و ام ‌اچ دست به دست شده است).

بزوس در سال ۲۰۲۱ از سمت مدیرعاملی آمازون کناره‌گیری کرد و سکان شرکت را به اندی جسی، مدیرعامل سابق بخش وب‌سرویس‌های آمازون (AWS) سپرد. از آن زمان، او توجه خود را به «پروژه‌های مورد علاقه» معطوف کرده است، از جمله شرکت هوافضای خود، بلو اوریجین، و واشنگتن پست که در سال ۲۰۱۳ آن را خریداری کرد. او همچنین قصد خود را برای تمرکز بر پروژه‌های خیرخواهانه اعلام کرده است و قصد دارد ثروت خود را برای مبارزه با مسائلی مانند تغییرات اقلیمی و نابرابری اهدا کند. با این حال، اقدامات خیرخواهانه او با انتقاداتی روبرو شده است و برخی آن‌ها را با توجه به شرایط کاری و شیوه‌های مالیاتی آمازون، ریاکارانه می‌دانند.

او همچنان از نفوذ خدمات خود، مانند وب‌سرویس‌های آمازون برای اعمال نفوذ در بالاترین سطوح جامعه استفاده می‌کند. اما صرف نظر از اینکه مردم چه نظری در مورد فرد پشت این شرکت داشته باشند، نمی‌توان انکار کرد که آمازون تا چه حد حضور خود را در اکثر جنبه‌های زندگی اقتصادی مردم دنیا تثبیت کرده است.