از عدالت فرهنگی تا دانشکده داستان نویسی

رئیس جمهور، رئیس جمهور همه مردم ایران است. اکنون و در آستانه انتخاب نهمین رئیس جمهوری، سراغ نویسندگان مختلف رفتیم و از آنها پرسیدیم که توقع شما به عنوان یک مولف از رییس جمهور آینده در حوزه کتاب چیست؟ بخشی از این پاسخ ها را در دو شماره پیش از این منتشر کردیم و اکنون بخش سوم را تقدیم می کنیم. پاسخ های حسین قربانزاده خیاوی، مینو رضایی، معصومه سادات غنی، فرانک انصاری، قدسی خان بابایی، زهره پوربابکان و فریده یوسفی را با هم می خوانیم:

*حسین قربانزاده خیاوی

الیف در کشورمان به دلیل دولتی بودن مدیریت‌ها برای ادامه حیات و رشد و شکوفایی نیازمند حمایت دولت‌هاست. چاپ و نشر کتاب یک کار و سرمایه‌گذاری فرهنگی ست اما به صورت چشمگیر گره خورده با اقتصاد، هم در تولید، هم خلق اثر و خرید جامعه هدف. از آن‌جا که در سال‌های اخیر در عرصه اقتصاد درگیر چالش‌های بزرگی شده‌ایم سخت‌ترین ضربه را فرهنگ متحمل شده و می‌شود گفت در راس آن حوزه کتاب و کتابخوانی، یعنی به نوعی خرید کتاب دیگر برای قشر متوسط از ضرورت دور شده پس یک بال پرواز تالیف یا شکسته یا چنان ناتوان است که نمی‌توانیم به آن چندان امیدوار باشیم که ما را بسوی هدف سوق بدهد. در چنین زمانی حمایت سازنده و مداوم دولتی نیاز هست در چند حوزه، حمایت از ناشر، حمایت پدیدآورنده و مولف و حمایت از مخاطب. حل مشکلات ناشران از تامین کاغذ گرفته تا رفع موانع مسیر چاپ، ممیزی‌ها و تسهیل و تسریع گرفتن مجوز از وظایف دولت است، وقتی یک کتاب سال‌ها در انتظار اخذ مجوز است و ناشر و نویسنده اصلاحیه‌های گاه تاسف‌بار را شاهدند دیگر نباید انتظار داشت ناشر بیاید سراغ اثر تالیفی و نویسنده با آرامش دست به قلم ببرد. حمایت از نویسنده، بخصوص نویسنده مستقل دیده نمی‌شود یا چنان کمرنگ و ضعیف است که توان سرپا نگه داشتن مولف را ندارد. نویسنده مستاجر و نویسنده‌ای که هزینه‌های زندگی‌اش را نوشتن تامین می‌کند در شرایط فعلی اقتصادی گذران ایام برایش بقدری سخت است که دیگر مجال و توان خلق اثر نمی‌ماند، حمایت از نویسنده باید از ضروریات کار دولتی باشد که می‌خواهد فرهنگ را سرپا نگه دارد یا غنا ببخشد. برای دستیابی به نتیجه مطلوب می‌بایست نویسنده به مخاطب نزدیک شود، بخصوص در حوزه کودک و نوجوان. برای این مهم رئیس جمهور باید وزیر آموزش و پرورشی انتخاب کند که درهای مدارس را به روی نویسندگان باز کنند، حضور نویسنده در مدارس و برپایی جلسات معرفی و نقد کتاب در مدارس می‌تواند بسیاری از مشکلات فعلی را حل کند، تربیت نسلی کتابخوان، بالا رفتن فروش کتاب، بهبود کیفیت آثار تالیفی از فایده اولیه این طرح است. مهم‌ترین وظیفه دولت اول حمایت در مراحل مختلف تولید اثر و بعد رفع موانع موجود است در چنین صورتی آثار فخیم تولید می‌شود و مخاطب بیشتر به آثار تالیفی رغبت نشان خواهد داد. یکی از موانع بزرگ فرا روی نویسندگان ایران حساسیت‌ها اخذ مجوز است، چنین حساسیتی برای آثار ترجمه چشمگیر نیست اما نویسنده ایرانی را زیر فشار قرار می‌دهد، ناشر هم کمتر رغبت می‌کند از نویسنده‌ای که کارش زیاد اصلاحیه می‌خورد اثر قبول کند چرا که چنین ناشری دیگر کارهایش نیز بیشتر زیر ذره‌بین می‌رود پس از نویسنده‌های خاص اثر قبول نمی‌کند، نویسنده هم یا نمی‌نویسد و کم می‌نویسد یا دچار خودسانسوری می‌شود که آفت آثار تالیفی شده است و چنین اثری دیگر توان رقابت با آثار ترجمه را نخواهد داشت.پس رئیس جمهور اگر طالب پویایی در حوزه کتاب و کتابخوانی و چاپ و نشر کتاب است باید در گزینش وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش و سایر وزرای مرتبط یا این حوزه حساس و دقیق باشد، شعار حمایت را کنار بگذارد و میدانی و کارآمد عمل کند.

*مینو رضایی

دوست داریم بسیار کتاب‌خوان و ادبیات فهم باشد‌ و قلبش برای زبان پارسی بتپد. همین. باقی قضایا خودش درست می شود.

*مصومه سادات غنی

من از رییس جمهور آینده درخواست دارم به ناشران ابلاغ کند که برای آثار ایرانی، بخصوص کتابهای نوشته شده با معیارهای ایرانی، اسلامی و میهنی همت مضاعفی داشته باشند و حجم بالای آثار ترجمه را کمتر کنند، مخصوصا در حوزه ادبیات کودک و نوجوان

*فرانک انصاری:

انتظار من از رئیس جمهور آینده حمایت ویژه از اصحاب قلم و نویسندگان و ایجاد بسترهای حمایتی برای معیشت، بازنشستگی و رفاه آنان می‌باشد. همچنین انتظار داریم ایشان عدالت فرهنگی را در کل کشور با ایجاد کتابخانه‌های کوچک و بزرگ حتی در نقاط دوردست کشور فراهم کند‌. ایجاد دانشکده تخصصی داستان نویسی نیز می‌تواند از جمله اقدامات موثر در حمایت از نویسندگان و توجه ویژه به آنها در چاپ و پخش آثار آنها در کشور باشد. گسترش و بسط زبان فارسی و تعامل آثار نویسندگان با کشورهای همسایه نیز از جمله راهکارهای موثر رئیس جمهور برای سرمایه گذاری آثار آنها در جغرافیای خارج از کشور می‌باشد. بها دادن به استعدادهای نهفته در وجود کودکان و نوجوانان در حوزه ادبیات و توجه ویژه  به ادبیات به عنوان پایه‌ساز فرهنگ و ادب در کتابهای درسی می‌تواند زمینه ساز رشد  ادبیات سرزمین ما ایران باشد.

*قدسی خان بابایی:

نویسنده، محقق، مولف و ناشر به حمایت جدی نیاز دارد. به نظرم ارتقای فرهنگ کتابخوانی بهترین حمایت رییس دولت در این زمینه است. بارها شاهد بودیم تبلیغ یک کتاب از رسانه ملی باعث فروش چندین برابری یک کتاب شده. تبلیغ و معرفی هر چه بیشترِ کتاب در مدارس هم می تواند بر افزایش آمار کتابخوانی موثر باشد. همچنین کاهش قیمت کاغذ و به تبع آن کاهش قیمت کتاب حمایت موثری خواهد بود.

*زهره پوربابکان:

در وحله اول نظارت  درست بر عملکرد  بازار کتاب، فروش و عرضه است. قیمت کتاب ها در حال حاضر سر سام آور است و هیچ نظارتی بر فروش نیست. از طرف دیگر  جلوگیری از تضییع حق مولف است. کتابی چاپ می‌کنیم و قراردادی می بندیم  اما ناشر به هیچ کدام از تعهدات خود عمل نمی‌کند حتی وقتی استعلام هم می‌گیریم پاسخ درستی دریافت نمی‌کنیم و خیلی راحت حق تالیف مولف زیر پا گذاشته می‌شود. حمایت از آثار نویسندگان ناشناخته اما فعال و کار بلد  و چاپ آثارشان به صورت دولتی  توقع دیگری است که از دولت می‌رود. در حال حاضر نویسندگان گمنام و ناشناخته هیچ‌حمایتی برای چاپ آثارشان ندارند و ناشرهای دولتی به بهانه این که  فعلا پذیرش اثر نداریم و...از پذیرفتن آثار نویسندگان ناشناخته جلوگیری می‌کنند. همچنین از رئیس جمهور آینده انتظار داریم جلوی تعطیلی بی رویه کتابخانه و کتابفروشی های  کوچک و بزرگ را بگیرد. و امکانات کنابخانه ای را در سراسر ایران  بسط و گسترش دهد.

*فریده یوسفی:

نویسنده و پژوهشگر نیاز به آگاهی و دانش روز دنیا دارد. متاسفانه نویسندگان ما به دو دلیل از آن محروم اند.یکی تحریم ظالمانه خارجی دوم فیلترینگ ظالمانه داخلی. انتظارم از رییس جمهور آینده کشورم این است که به وظایف قانونی خودش درست عمل کند.حال کتابخوان که خوب باشد حال کتاب هم خوب خواهد شد چون رشد و توسعه حوزه فرهنگ نیاز به توسعه متوازن همه حوزه ها دارد.