(تصاویر) بهترین انیمیشن‌های صامت تاریخ؛ متفاوت، تماشایی و بدون دیالوگ

این باور وجود دارد که «فانتازماگوری» (Fantasmagorie) اثر امیل کول محصول سال ۱۹۰۸، اولین فیلمی است که به عنوان انیمیشن معرفی شد. این فیلم هم مانند تمام آثار مشابه آن زمان که تعریف داستان بدون کلام عنصری اساسی در دنیای انیمیشن محسوب می‌شد، صامت بود.

انیمیشن‌های کوتاه اولیه مانند مجموعه «بیرون از جوهر» (Out of the Inkwell) اثر مکس فلیشر و «سمفونی‌های احمقانه» (Silly Symphonies) والت دیزنی هم مجموعه داستان‌هایشان را بدون هیچ دیالوگی روایت می‌کردند. گذشته از آن دوران، انیمیشن‌های کوتاه صامت همچنان رایج هستند، اما انیمیشن‌های بلند کم‌تری می‌بینیم که بدون دیالوگ قصه‌هایشان را روایت کنند.

با این حال خوشبختانه مجموعه‌ای باورنکردنی از انیمیشن‌های بلند مدرن وجود دارد که عملا بدون دیالوگ هستند. در حالی که همگی صدای همگام‌سازی شده دارند، اما دنیای خود را بدون یک کلمه دیالوگ به تصویر می‌کشند. آخرین مورد از انیمیشن‌های بدون دیالوگ «رویاهای ربات» (Robot Dreams) است؛ یک نامزد اسکار غیرمنتظره اما بسیار شایسته محصول سال ۲۰۲۳.

در ادامه فهرستی از بهترین انیمیشن‌های صامت را نام بردیم که از استودیوهای بزرگ انیمیشن‌سازی تا مستقل‌ها را در بر می‌گیرد و به یک کشور خاص محدود نمی‌شوند.

انیمیشن‌هایی که نام بردیم اساسا بدون دیالوگ هستند و بنابراین آثار کلاسیکی مانند «ماجراهای شاهزاده احمد» (The Adventures of Prince Achmed) اثر لوت راینگر، در حالی که از نظر فنی صامت هستند در این فهرست قرار نمی‌گیرند. این فیلم‌ها موسیقی متن همگام‌سازی شده دارند و تقریبا برای روایت داستان‌های دلنشین خود به طور انحصاری بر روی تصاویر، موسیقی و جلوه‌های صوتی تکیه می‌کنند.

۱۲. فانتازیا (Fantasia)

محصول: ۱۹۹۹
• کارگردان: جیمز آلگار
• امتیاز متاکریتیک: ۵۹ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰

تقریبا ۶۰ سال پس از اولین انیمیشن «فانتازیا»، «فانتازیا ۲۰۰۰» با استفاده از تمام ظرفیت‌های آی‌مکس، موسیقی کلاسیک و انیمیشن را دوباره ادغام کرد. این فیلم به طرز عجیبی بخش کاملی از نسخه اصلی «شاگرد جادوگر» را دوباره به کار می‌برد، هرچند آنقدر خوب است که این تکرار تاثیری در اصل ماجرا ندارد و همچنان تماشایی است. این فیلم که تقریبا یک ساعت از نمونه قبلی خود کوتاه‌تر است، همچنان شامل برخی از بهترین انیمیشن‌های بدون دیالوگی است که دیزنی تاکنون ساخته.

در حالی که موسیقی این فیلم به شکل انکارناپذیری عالی است، داستان‌ها همچنان در راس اهمیت قرار دارند. «راپسودی آبی» (Rhapsody in Blue) اثر جورج گرشوین به لطف طرح‌های تماشایی انیماتور اریک گلدبرگ با درایت و سرزندگی قابل توجهی به تصویر کشیده شده است و «پرنده آتشین» (The Firebird Suite) به کارگردانی پل و گیتان بریتسی، به معنای واقعی کلمه حیرت‌انگیز است.

۱۰. اینتراستلا ۵۵۵: داستان سیستم ستاره‌ای مخفی (Interstella 5555: The 5tory of the 5ecret 5tar 5ystem)

محصول: ۲۰۰۳
• کارگردان: سیلوین شومه
• امتیاز متاکریتیک: ۹۱ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰

«سه‌قلوهای بلویل» ساخته سیلوین شومه یک ماجراجویی خنده‌دار و دیوانه‌وار است که سبک‌های مختلف انیمیشن را با هم تلفیق می‌کند. این فیلم به همان اندازه که تماشایی است، خلاقانه نیز هست. این اثر محبوب کالت، داستانی گیرا و مضحک دارد؛ وقتی نوه‌ی دوچرخه‌سوار یک مادربزرگ فرانسوی به نام مادام سوزا ربوده می‌شود، او خود را درگیر توطئه‌ای بین‌المللی می‌بیند.

سگ وفادارش و خواهران سه‌قلویی که در اجرای وودویل (نوعی تئاتر سبک و سرگرم‌کننده) سابقه‌ خوبی دارند، تنها امید او برای بازگرداندن نوه‌اش به خانه هستند.

تقریبا هیچ دیالوگی در فیلم نمی‌شونیم اما ریتم پویای موسیقی در تمام اثر جریان دارد. این انیمیشن پر از تصاویر اغراق‌آمیز و طراحی شخصیت‌هایی است که تقریبا به گروتسک نزدیک می‌شوند؛ مسحورکننده است و داستان با سرعت سرسام‌آور یک دوچرخه‌سوار قدرتمند به جلو پیش می‌رود. این فیلم موفق به کسب دو نامزدی اسکار شد؛ بهترین فیلم انیمیشن و بهترین موسیقی برای ترانه فوق‌العاده «سه‌قلوهای بلویل».

۸. احمق‌ها و فرشته‌ها (Idiots & Angels)

محصول: ۲۰۱۰
• کارگردان: سیلوین شومه
• امتیاز متاکریتیک: ۸۲ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰

سیلوین شومه در انیمیشن «تردست» محصول سال ۲۰۱۰، مسیری متفاوت از نظر سبک و محتوا نسبت به «سه‌قلوهای بلویل» در پیش گرفت. این فیلم که نامه‌ای عاشقانه به ژاک تاتی فیلمساز فرانسوی است، بر اساس فیلمنامه‌ای از خود تاتی ساخته شده است که هرگز به فیلم تبدیل نشد. داستان فیلم درباره‌ی یک شعبده‌باز مسن است که در سال ۱۹۵۹ پاریس برای یافتن کار به هر دری می‌زند.

او در سفر به اسکاتلند با دختری جوان به نام آلیس آشنا می‌شود که مجذوب هنرنمایی او شده و این دو به دوستانی صمیمی تبدیل می‌شوند. این رابطه‌ی لطیف و گاهی غم‌انگیز، پر از جزئیات زیبا و دقیق است.

فیلم با پالت رنگی گرم و طراحی‌های غنی شخصیت‌ها، از نظر بصری فوق‌العاده است. موسیقی متن فیلم نیز اثر خود شومه، احساسی اما نه چندان اغراق‌آمیز است و فقدان دیالوگ، حس نوستالژی زیبایی را ایجاد می‌کند.

۶. پسر و دنیا (Boy and the World)

محصول: ۲۰۱۵
• کارگردان: ریچارد استارزک، مارک بورتون
• امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰

استودیوی انیمیشن‌سازی آردمن انگلستان، چندین دهه است که انیمیشن‌های استاپ‌موشن با کیفیت بالا ارائه می‌دهد و سریال محبوب «شان گوسفنده» آن‌ها با فیلم سینمایی «فیلم شان گوسفنده» در سال ۲۰۱۵ به دنیای سینما راه پیدا کرد. داستان فیلم درباره گروهی از گوسفندان است که برای بازگرداندن کشاورز خود به شهر می‌روند.

این خط داستانی در واقع بهانه‌ای است برای شوخی‌های بی‌پایان فیلم. این یک تصمیم هوشمندانه است، زیرا «فیلم شان گوسفنده» یک فیلم خانوادگی بی‌نقص و سرگرم‌کننده است؛ فیلمی فوق‌العاده خنده‌دار که در ۸۵ دقیقه ریتم خود را حفظ می‌کند.

۴. لاک‌پشت قرمز (The Red Turtle)

محصول: ۲۰۱۹
• کارگردان: گینتس زیلبالودیس
• امتیاز متاکریتیک: ۷۷ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۶ از ۱۰

پسری در وسط ناکجاآباد از خواب بیدار می‌شود و هیچکس را در اطرافش نمی‌بیند. تنها دارایی‌های او یک موتورسیکلت و یک پرنده زخمی دوست‌داشتنی است. او برای بازگشت نزد خانواده‌اش سفری ماجراجویانه را آغاز می‌کند که کار ساده‌ای نیست، به خصوص با وجود یک روح غول‌پیکر تهدیدآمیز که او را تعقیب می‌کند.

فیلم «دور» اثر گینتس زیلبالودیس هنرمند لتونیایی، یک سفر بصری وسوسه‌کننده با سبکی منحصربه‌فرد است که بازی‌های ویدیویی مانند «جورنی» (Journey) و «برادرها: داستان دو پسر» (Brothers: A Tale of Two Sons) را به یاد مخاطب می‌آورد.

ریتم فیلم خوب است و صحنه‌های برجسته‌ای مانند دریاچه‌ای که تصویر را منعکس می‌کند، مخاطب را در این داستان بدون دیالوگ غرق می‌کند. همچنین این فیلم احتمالا کوتاه‌ترین تیتراژ پایانی را در میان انیمیشن‌ها دارد، زیرا کل فیلم به تنهایی توسط زیلبالودیس ساخته شده است.

۲. خدای دیوانه (Mad God)

محصول: ۲۰۲۳
• کارگردان: پابلو برگر
• امتیاز متاکریتیک: ۸۷ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰

در حالی که «رویاهای ربات» یکی از اولین انیمیشن‌های بلند پابلو برگر به شمار می‌رود، اما اولین فیلم بدون دیالوگ او نیست و فیلم درخشان «سفیدبرفی» (Blancanieves) محصول سال ۲۰۱۲ اولین فیلم صامت اوست که همانطور که از نامش پیداست داستان سفیدبرفی را بازگو می‌کند.

برگر استعداد فوق‌العاده‌ای در روایت بصری دارد و «رویاهای ربات» که اقتباسی از رمان گرافیکی به همین نام اثر سارا وارون است یکی از بهترین انیمیشن‌های این سال یا هر سال دیگری به شمار می‌رود. این انیمیشن یک سگ در شهر نیویورک دهه ۱۹۸۰ را دنبال می‌کند که با رباتش به دوستانی صمیمی تبدیل می‌شوند.

«رویاهای ربات» روایتی لطیف و انگیزشی درباره دوستی است. علاوه بر این تا حدی غم‌انگیز درباره این موضوع است که چگونه گاهی اوقات، با وجود بهترین نیت‌هایمان، از همان دوستی‌هایی که مشتاقانه می‌خواهیم حفظ کنیم دور می‌شویم.

«رویاهای ربات» هم از نظر بصری و هم از نظر داستان اثری زیبا است، با شخصیت‌هایی که با وجود صامت بودن، در حافظه شما حک می‌شوند. شاید در این فیلم نتوانید آهنگ «سپتامبر» (September) از گروه ارث، وید اند فایر (Earth, Wind & Fire) را به همان شکل اصلی‌اش بشنوید، اما ارزشش را دارد.

منبع: خبرآنلاین