(تصاویر) گوسفند «دم‌دراز»؛ گوسفندی عجیبی که ایران را به هم ریخت!

در سیستم‌های مدرن تولید گوسفند، دم‌ها معمولاً برای جلوگیری از تجمع مدفوع در قسمت پشت گوسفند که می‌تواند منجر به تجمع ماگوت‌های پشم شود، لنگر انداخته می‌شوند (به اصطلاح کوتاه می‌شوند). در صورت عدم درمان و چاره‌جویی، حمله این ماگوت‌ها می‌تواند کشنده باشد، زیرا این حشرات گوشت گوسفند را می‌خورند. کوتاه کردن دم همچنین پردازش آن‌ها را برای تولید گوشت آسان‌تر می‌کند. دم در جفت‌گیری یا بره زایی هیچگونه تداخلی ندارد.

روش‌های مختلفی برای لنگر انداختن دم بره‌ها وجود دارد. رایج‌ترین روش قرار دادن یک نوار لاستیکی (حلقه) در اطراف دم است. بره‌ها در سنین پایین (۱ تا ۷ روز) لنگر انداخته شوند تا استرس و درد بره به حداقل برسد. دم باید به حدی دراز بماند که فرج میش و مقعد قوچ را بپوشاند. کوتاه کردن دم کوتاه ممکن است در بروز پرولاپس رکتوم نقش داشته باشند.

در حالی که برخی از فعالان حقوق حیوانات ادعا می‌کنند که بستن دم یک عمل غیرانسانی است، اما این ادعا به سادگی نادرست است. هنگامی که به درستی انجام شود، کوتاه کردن دم غیر انسانی نیست. اگرچه این عمل باعث ایجاد درد می‌شود، اما بر سلامت یا رشد بره تأثیری ندارد. کوتاه کردن دم برای حفظ سلامت و بهداشت گوسفند و بره انجام می‌شود. مدفوع مایع (اسهال) می‌تواند در تمام سیستم‌های تولید رخ دهد. بنابراین، گوسفند را در معرض خطر هجوم مگس‌ها قرار می‌دهد.

گوسفند‌های دم چاق

افغانستان

گزارشی که در سال ۱۹۱۵ توسط هنری دی بیکر، کنسول آمریکا در بمبئی منتشر شد، نشان می‌دهد که گوسفند دم چاق چقدر برای افغانستان مهم بوده است. او می‌گوید که پشم این حیوان یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی کشور بوده است. در سال‌های ۱۹۱۲-۱۹۱۳ این کشور (از طریق بلوچستان) بیش از ۱.۵ میلیون دلار پشم صادر کرد. گوسفند‌های دم چاق اغلب با گوسفندان هندی برای تولید پشم با کیفیت بالا ترکیب شدند. علاوه بر این، از آنجایی که از این چربی برای تولید کره استفاده می‌شد، افغان‌ها می‌توانستند مازاد را برای صادرات به هند تولید کنند. به گفته بیکر، گوشت این حیوان منبع اصلی گوشت مردم افغانستان بود.

ازبکستان

غذا‌های ازبکستانی سرشار از چربی است و چربی دم به نام قردیوق یا دمبا (اغلب از نژاد کاراکول) تامین کننده مهمی از این نوع چربی است که «به عنوان یک چیز نیمه مقدس» مورد احترام است. این چربی در انواع غذا‌های ملی مانند لغمان و پالوف استفاده می‌شود. «راسل زانکا»، محقق مواد غذایی، خاطرنشان می‌کند که دامبا در دوران پس از شوروی کمیاب شده است. تحت حکومت شوروی، ازبکستان به تولیدکننده بزرگ پنبه تبدیل شد و در نتیجه روغن پنبه دانه به عنوان چربی اصلی مورد استفاده در پخت و پز قرار گرفت. با این حال، دامبا همچنان نقش مهمی در تخیل و فرهنگ عامه ازبک ایفا می‌کند. 

یکی از انواع گوسفندانی که با این هدف به وجود آمده گوسفند «رومانوف» است که به گوسفند دم دراز رومانیایی هم معروف است. این گوسفند که در سال‌های گذشته خبر واردات آن به ایران هم سر و صدای زیادی به پا کرد دارای دم دراز است و دنبه ندارد. گوسفند رومانوف البته با بسیاری از نژاد‌های ایرانی ترکیب شده چرا که یکی از ویژگی‌های مهم این گوسفند نرخ بالای چندقلوزایی آن است. 

بعدا مشخص شد که این گوسفندان نژاد رومانوف هستند. موضوع در آن زمان بالا گرفت و علیرضا رفیعی پور رئیس وقت سازمان دامپزشکی کشور در این راستا به رسانه‌ها توضیح داد و گفت گوسفند رومانوف نژادی گوشتی و حاصل کار ژنتیکی است که «طی شش ماه چهل کیلو گوشت تولید می‌کند». در واقع اصلاح نژاد در این گوسفند به گونه‌ای شکل گرفته که غذا به جای تبدیل شدن به چربی و دنبه تبدیل به گوشت می‌شود. 

بنابراین آن طور که از گفته‌ها پیداست گوسفند دم دراز یا همان رومانوف در واقع نتیجه دستکاری ژنتیکی است که در راستای حذف دنبه و چربی و برای همراهی با اقتضائات تولید انبوه گوشت در عصر مدرن به وجود آمده است. گوسفندان دم دراز بسیار کمیاب هستند و سر و صدای واردات این گوسفندان به ایران نیز ناشی از ترس بود چرا که شناختی نسبت به این نوع گوسفند در ایران وجود نداشت.

منبع: راز بقا