فرسودگی تخت‌های بیمارستانی؛ بحرانی در بیمارستان‌ها
براساس آمارهای وزارت بهداشت، در ایران 1100بیــمارســـتان مشغول ارائه خدمات درمانی هستند که 40درصد آنها دارای تخت‌های فرسوده‌اند. همچنین 1.6 تخت به ازای هر 1000نفر جمعیت هم‌اکنون در کشور وجود دارد که به گفته وزیر بهداشت سرانه تخت بیمارستانی تا افق 1404باید به ازای هر هزار نفر به 2.3برسد. البته این آمار هم‌اکنون در کشورهای پیشرفته ازجمله ژاپن 13تخت به ازای هر هزار نفر و در میان کشورهای منطقه، ازجمله آذربایجان و ارمنستان به‌ترتیب 2.5تا 2.7تخت به ازای هزار نفر است.
تعداد تخت‌های بیمارستانی یکی از معیارهای مهم برای ارزیابی خدمات بهداشتی و درمانی به‌حساب می‌آید و از شاخص‌های مهم سلامت در هر کشور محسوب می‌شود. براساس سند توسعه کشور، تعداد تخت‌های بیمارستانی در چشم‌انداز ۱۴۰۴ باتوجه به شرایط اقتصادی و جمعیت بیماران باید به 2.3 تخت نسبت به هر هزار نفر جمعیت برسد. البته به گفته بهزاد کلانتری، مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت و درمان، اگر چه کشور ما در این زمینه با استانداردهای جهانی فاصله دارد و با کمبود 120هزار تخت روبه‌روست اما اینکه گفته می‌شود با بحران روبه‌رو هستیم صحت ندارد زیرا بحران یعنی اینکه نتوانیم بیمار پذیرش کنیم اما ما در این زمینه پاسخگوی نیاز بیماران هستیم.
افزایش تخت‌های بیمارستانی تا پایان سال
او در ادامه می‌گوید: اکنون حدود 135هزار تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد که این رقم در سال 92در کشور 110هزار تخت بود و در دولت یازدهم حدود 25هزار تخت بیمارستانی افزوده شد. همچنین 10هزار تخت فرسوده جایگزین شده است که تا پایان سال با راه‌اندازی 40بیمارستان حدود 5هزار تخت دیگر اضافه خواهد شد.
البته با این حال همچنان معتقدیم که با کمبود تخت روبه‌رو هستیم.اما مشکل اصلی که در زمینه تخت‌های بیمارستانی از سال‌های گذشته با آن روبه‌رو بودیم، توزیع نامناسب و غیرکارشناسانه آنهاست. به‌طور مثال سرانه نسبت تخت بیمارستانی به جمعیت در شهرهایی مانند بم، ایرانشهر، نیشابور، تربت حیدریه، زاهدان، جیرفت و حتی کرج از میزان خوبی برخوردار نبوده و نسبتی زیر یک دهم درصد دارد؛ درحالی‌که شهرهایی مانند شاهرود، کاشان، یزد و تهران از نسبت‌های بالای ۲ دهم درصد برخوردار هستند؛ ضمن اینکه استان سمنان با آمار نزدیک به 4تخت به ازای هزار نفر وضعیتی مناسب‌تر از استان‌های دیگر کشور دارد.
63 درصد بیمارستان ها فرسوده هستند
فرسوده بودن تخت‌های بیمارستانی از دیگر مشکلاتی است که این مسئول در وزارت بهداشت درباره آن می‌گوید: طبق مطالعه ای که سال 1395 در تهران انجام گرفت مشخص شد 63درصد از بیمارستان ها فرسوده هستند. همچنین از مجموع تخت‌های بیمارستانی فعال کشور، حدود 60 درصد از تخت‌ها فرسوده است. یعنی درحالی‌که برای رسیدن به کف استاندارد تخت‌های بیمارستانی (2.5تخت به ازای هزار نفر) با کمبود حدود 120هزار تخت بیمارستانی مواجه هستیم در عین حال بسیاری از تخت‌های موجود نیز فرسوده هستند و باید هر چه زودتر جایگزین شوند. بنابراین فراهم کردن شرایط برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در حوزه بیمارستان‌سازی و کمک گرفتن از خیرین حوزه سلامت، مهم‌ترین اولویت وزارت بهداشت است.
همچنین ضریب اشغال تخت‌های بیمارستانی و متوسط اقامت بیماران در بیمارستان‌ها نیز وابسته به کمبود تخت‌های بیمارستانی است و متوسط ضریب اشغال تخت در بیمارستان‌های دولتی ۷4درصد است؛ یعنی اگر بیمارستانی ضریب اشغال تخت آن تا70درصد باشد به آن معناست که وضعیت خوبی دارد اما از 85درصد که بگذرد یعنی دچار بحران هستیم که البته ما هم‌اکنون با بحران روبه‌رو نیستیم و تنها با کمبود تخت مواجهیم.
توزیع نامناسب تخت‌های بیمارستانی
محمدنعیم امینی‌فرد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: مشکل عدم‌رعایت عدالت در توزیع تخت‌های بیمارستانی از مهم‌ترین مشکلاتی است که با آن روبه‌رو هستیم که با توجه به تعداد بالای بیماران این تعداد تخت در برخی شهرها و کلانشهرها و حتی شهرهای کوچک نیز جوابگوی نیاز مردم نیست.
در واقع عدم‌رعایت عدالت در توزیع تخت به‌گونه‌ای است که ممکن است این نسبت در شهرهایی2.۵و در شهرهای دیگر کمتر از یک باشد. به همین سبب وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه و همچنین سازمان تأمین اجتماعی باید به‌عنوان دستگاه‌هایی که به‌طور مستقیم در قبال رفع کمبود تخت بیمارستانی وظیفه دارند وارد عمل شده و با هم همکاری لازم را برای رفع معضل کمبود تخت بیمارستانی داشته باشند.
به‌خصوص اینکه بخش خصوصی به‌دلیل هزینه‌بر بودن راه‌اندازی تخت‌های بیمارستانی تمایلی برای ورود به این حوزه ندارد و به همین سبب باید زمینه ورود بخش خصوصی مانند خرید خدمت و پرداخت مابه‌التفاوت خدمات در برخی زمینه‌ها از سوی دولت برای تأمین تخت بیمارستانی فراهم شود. بدون شک فراهم شدن زمینه ورود بخش خصوصی می‌تواند کیفیت خدمات‌رسانی را بهبود بخشد. همچنین در کشورهای توسعه‌یافته شاخص ۱.۵ تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت تا 13تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت را شاهد هستیم و هیچ‌گاه هم نمی‌توان عدد خاصی را برای همه بیمارستان‌های دنیا درنظر گرفت به هر حال شاخص تخت به عواملی چون جمعیت، هرم سنی، فواصل جغرافیایی و وضعیت فرهنگی جامعه مربوط است.
اما به‌طور میانگین در کشورهای در حال توسعه نیز شاخص تخت، حدود 4تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت است و در منطقه مدیترانه شرقی و شمال آفریقا حدود ۲.۲ تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت وجود دارد. در ایران هم‌اکنون ۱.6تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت وجود دارد وچشم‌اندازی که برای ۱۴۰۴ داریم، 3. 2 تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت برای کل کشور است.
افزایش تخت‌های بیمارستانی تا پایان سال
او در ادامه می‌گوید: اکنون حدود 135هزار تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد که این رقم در سال 92در کشور 110هزار تخت بود و در دولت یازدهم حدود 25هزار تخت بیمارستانی افزوده شد. همچنین 10هزار تخت فرسوده جایگزین شده است که تا پایان سال با راه‌اندازی 40بیمارستان حدود 5هزار تخت دیگر اضافه خواهد شد.
البته با این حال همچنان معتقدیم که با کمبود تخت روبه‌رو هستیم.اما مشکل اصلی که در زمینه تخت‌های بیمارستانی از سال‌های گذشته با آن روبه‌رو بودیم، توزیع نامناسب و غیرکارشناسانه آنهاست. به‌طور مثال سرانه نسبت تخت بیمارستانی به جمعیت در شهرهایی مانند بم، ایرانشهر، نیشابور، تربت حیدریه، زاهدان، جیرفت و حتی کرج از میزان خوبی برخوردار نبوده و نسبتی زیر یک دهم درصد دارد؛ درحالی‌که شهرهایی مانند شاهرود، کاشان، یزد و تهران از نسبت‌های بالای ۲ دهم درصد برخوردار هستند؛ ضمن اینکه استان سمنان با آمار نزدیک به 4تخت به ازای هزار نفر وضعیتی مناسب‌تر از استان‌های دیگر کشور دارد.
63 درصد بیمارستان ها فرسوده هستند
فرسوده بودن تخت‌های بیمارستانی از دیگر مشکلاتی است که این مسئول در وزارت بهداشت درباره آن می‌گوید: طبق مطالعه ای که سال 1395 در تهران انجام گرفت مشخص شد 63درصد از بیمارستان ها فرسوده هستند. همچنین از مجموع تخت‌های بیمارستانی فعال کشور، حدود 60 درصد از تخت‌ها فرسوده است. یعنی درحالی‌که برای رسیدن به کف استاندارد تخت‌های بیمارستانی (2.5تخت به ازای هزار نفر) با کمبود حدود 120هزار تخت بیمارستانی مواجه هستیم در عین حال بسیاری از تخت‌های موجود نیز فرسوده هستند و باید هر چه زودتر جایگزین شوند. بنابراین فراهم کردن شرایط برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در حوزه بیمارستان‌سازی و کمک گرفتن از خیرین حوزه سلامت، مهم‌ترین اولویت وزارت بهداشت است.
همچنین ضریب اشغال تخت‌های بیمارستانی و متوسط اقامت بیماران در بیمارستان‌ها نیز وابسته به کمبود تخت‌های بیمارستانی است و متوسط ضریب اشغال تخت در بیمارستان‌های دولتی ۷4درصد است؛ یعنی اگر بیمارستانی ضریب اشغال تخت آن تا70درصد باشد به آن معناست که وضعیت خوبی دارد اما از 85درصد که بگذرد یعنی دچار بحران هستیم که البته ما هم‌اکنون با بحران روبه‌رو نیستیم و تنها با کمبود تخت مواجهیم.
توزیع نامناسب تخت‌های بیمارستانی
محمدنعیم امینی‌فرد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: مشکل عدم‌رعایت عدالت در توزیع تخت‌های بیمارستانی از مهم‌ترین مشکلاتی است که با آن روبه‌رو هستیم که با توجه به تعداد بالای بیماران این تعداد تخت در برخی شهرها و کلانشهرها و حتی شهرهای کوچک نیز جوابگوی نیاز مردم نیست.
در واقع عدم‌رعایت عدالت در توزیع تخت به‌گونه‌ای است که ممکن است این نسبت در شهرهایی2.۵و در شهرهای دیگر کمتر از یک باشد. به همین سبب وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه و همچنین سازمان تأمین اجتماعی باید به‌عنوان دستگاه‌هایی که به‌طور مستقیم در قبال رفع کمبود تخت بیمارستانی وظیفه دارند وارد عمل شده و با هم همکاری لازم را برای رفع معضل کمبود تخت بیمارستانی داشته باشند.
به‌خصوص اینکه بخش خصوصی به‌دلیل هزینه‌بر بودن راه‌اندازی تخت‌های بیمارستانی تمایلی برای ورود به این حوزه ندارد و به همین سبب باید زمینه ورود بخش خصوصی مانند خرید خدمت و پرداخت مابه‌التفاوت خدمات در برخی زمینه‌ها از سوی دولت برای تأمین تخت بیمارستانی فراهم شود. بدون شک فراهم شدن زمینه ورود بخش خصوصی می‌تواند کیفیت خدمات‌رسانی را بهبود بخشد. همچنین در کشورهای توسعه‌یافته شاخص ۱.۵ تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت تا 13تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت را شاهد هستیم و هیچ‌گاه هم نمی‌توان عدد خاصی را برای همه بیمارستان‌های دنیا درنظر گرفت به هر حال شاخص تخت به عواملی چون جمعیت، هرم سنی، فواصل جغرافیایی و وضعیت فرهنگی جامعه مربوط است.
اما به‌طور میانگین در کشورهای در حال توسعه نیز شاخص تخت، حدود 4تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت است و در منطقه مدیترانه شرقی و شمال آفریقا حدود ۲.۲ تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت وجود دارد. در ایران هم‌اکنون ۱.6تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت وجود دارد وچشم‌اندازی که برای ۱۴۰۴ داریم، 3. 2 تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت برای کل کشور است.