به گزارش اکوایران، تورم یکی از مهم‌ترین متغیرهای اقتصادی در زندگی مردم ایران به‌ویژه قشر آسیب‌پذیر جامعه یعنی دهک اولی‌هاست. به همین جهت هر چه تورمی که به این دهک برخورد می‌کند از میانگین تورمی که به جامعه برخورد می‌کند، پایین‌تر باشد به معنای این است که اقلام اساسی مورد نیاز این قشر افزایش قیمت کمتری داشته و رفاه این قشر آسیب کمتری را به خود دیده است.

بررسی آمارهای تورم سالانه از ابتدای سال ۹۷ تا اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد در ۲۹ ماه از ۷۴ ماه مورد بررسی، تورم سالانه دهک اول جامعه از تورم سالانه میانگین کشور بیشتر بوده که اوج این شکاف تورمی مربوط به اسفند ۱۴۰۱ بوده است.

از سوی دیگر در ۴۵ ماه از ماه‌های مورد بررسی، شکاف تورمی سالانه به سود سبد مصرفی دهک اولی‌ها بود. به عبارتی، تورمی که به سبد مصرفی دهک اول جامعه برخورد کرده کمتر از تورمی بوده که به میانگین کشور برخورد داشته است. بر اساس این آمار بیشترین میزان شکاف تورمی که به سود دهک اول بوده مربوط به اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ بوده است.

شکاف تورمی نمایانگر فشار بر قشر ضعیف

بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران از تورم سالانه دهک اول و میانگین خانوارهای کشور، اختلاف میان تورم سالانه دهک اول و تورم سالانه کل کشور نشان‌دهنده میزان فشار تورمی مضاعف بر روی دهک اول است. برای مثال هرچه این اختلاف مثبت‌تر باشد نشان می‌دهد تورم سالانه‌ای که به دهک اول جامعه برخورد کرده، بیشتر از تورم سالانه میانگین کشور بوده است. از سوی دیگر، هر چه این اختلاف به سمت منفی حرکت کند به معنای فشار کمتری است که تورم بر دهک اول نسبت به میانگین کشور آورده است.

همچنین باید عنوان کرد به دلیل ویژگی خاص سبد مصرفی دهک اول که سهم اقلام اساسی در آن بیشتر است؛ هرچه تورمی که بر این قشر تحمیل شده بیشتر از میانگین تورم کشور باشد، به معنای افزایش قیمت بیشتر در کالاهای اساسی و هرچه تورم تحمیلی بر این دهک کمتر از میانگین تورم کل کشور باشد، به معنای افزایش قیمت کمتر در کالاهای اساسی نان، مرغ و سبزیجات است.

030309

حذف ارز ترجیحی و فشار تورمی بر دهک اول جامعه

آمارهای شکاف تورمی سالانه از ۷۴ ماه اخیر حاکی از آن است که در ۲۹ ماه تورم سالانه برخورد کننده با دهک اول بیشتر از میانگین تورم سالانه کل کشور بود. به بیان دیگر، در این ۲۹ ماه فشار تورم بیشتر بر کالاهای اساسی و ضروری سبد مصرفی قشر ضعیف جامعه بود. بررسی این داده‌ها نشان می‌دهد در دو ماه ابتدای سال ۹۷ و از تیرماه سال ۱۴۰۰ تا مرداد ۱۴۰۲ تورم سالانه دهک اول از تورم سالانه کل کشور بیشتر بود. بر اساس این آمار، بیشترین سطح شکاف تورمی میان این دو متغیر در اسفند ۱۴۰۱ رقم خورده است. بر اساس آمارها تورم سالانه دهک اول ۵.۹ واحد درصد بیشتر از تورم سالانه کل کشور در این ماه بود.  

دلیل شکاف تورمی سالانه بالا در سال ۱۴۰۱ را می‌توان به «حذف ارز ترجیحی» گره زد. به طوری‌که با حذف این ارز، اقلام مصرفی با اهمیت در سبد دهک اولی‌ها با افزایش قیمت مواجه شد و میانگین تورم سالانه این دهک را افزایش داد.

تجربه کمترین فشار تورمی بر دهک اول در اردیبهشت ۱۴۰۳

طبق آمارهای منتشر شده می‌توان گفت در ۴۵ ماه از ۷۴ ماه مورد بررسی تورم دهک اول از تورم سالانه کل کشور پایین‌تر بود. بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد از خرداد سال ۱۳۹۷ تا خرداد سال ۱۴۰۰ و همچنین از مهرماه سال ۱۴۰۲ تا اردیبهشت‌ماه امسال، نرخ تورم سالانه دهک اول کمتر از نرخ تورم سالانه کل کشور بود.

طبق آخرین آمارهای منتشر شده از تورم سالانه در کل کشور، تورم سالانه دهک اول در اردیبهشت‌ماه امسال بیشترین اختلاف را با تورم سالانه کشور داشته است. به طوری‌که نرخ تورم سالانه در دهک اول ۴.۳ واحد درصد کمتر از تورم سالانه کل کشور بود.