سیستان از طرح انتقال آب تهلاب سهمی ندارد

فرشید عابدی: در پی تنش‌های آبی سال‌های گذشته در شمال استان، ادعا شد که از محل آبخوان تهلاب ۲۷ میلیون مترمکعب برای زاهدان و همین میزان برای منطقه سیستان تخصیص داده شده است، اما آنچه در سفر فرمانده کل سپاه به استان در خبرگزاری ایرنا رسانه‌ای شد، گواه انتقال آب به زاهدان و میرجاوه است. در‌حال‌حاضر لوله خط انتقال آب از تهلاب به زاهدان با قطر هزارو صد میلی‌متر در حال اجراست که بنا به نظر کارشناسان، ظرفیت انتقال هزارو 500 لیتر در ثانیه را داراست که در یک سال ۲۷ میلیون مترمکعب و در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۴۵ میلیون مترمکعب آب را به زاهدان منتقل می‌کند که باز هم کمتر از نیاز بیش از ۵۰ میلیون مترمکعبی این شهر است. بنابراین اگر آب‌رسانی به شمال استان مد‌نظر است، باید قطر لوله حداقل به هزارو 400 میلی‌متر افزایش یابد، چه در آن صورت میزان انتقال آب به دوهزارو 500 لیتر در ثانیه افزایش خواهد یافت که از این میزان، بخشی هم می‌تواند به شمال استان انتقال یابد. ضرورت بازبینی این قطر لوله از آنجایی باید مورد توجه قرار گیرد که خوشبختانه با ورود حجمی از سیلاب به چاه‌ نیمه ۳، امکان تأمین آب مصرفی حدود یک سال شهرستان‌های حوزه سیستان فراهم شده و فشار روانی اجرای طرح‌های اضطراری آب کاهش یافته است؛ بنابراین برخی از طرح‌های اضطراری تأمین آب سیستان (مشابه آنچه در مصاحبه اخیر مدیرعامل آب منطقه‌ای استان عنوان شده) را باید از اولویت خارج کرد و روی خط انتقال آب از تهلاب با قطر لوله هزارو 400 میلی‌متر و حتی بیشتر از آن تمرکز کرد. آبخوان‌های پیرامون منطقه سیستان منابع آب قابل اتکایی نیست و در کوتاه‌مدت آسیب‌پذیر است، با برداشت بی‌رویه آب از منابع آب زیرزمینی و زیرسطحی منطقه سیستان، منطقه در میان‌مدت به خاستگاه وخیم‌تر گردوغبار بدل خواهد شد، اما آبخوان تهلاب منبع آبی مطمئنی است که می‌تواند آب شرب زاهدان و سیستان را تأمین کند. بی‌تردید تأمین آب شرب شهرستان‌های شمال و مرکز استان از توسعه کشاورزی در آن آبخوان از طرف سرمایه‌گذاران کلان به مراتب مهم‌‌تر است. منابع آب زیرزمینی ذخایر استراتژیک منطقه به شمار می‌روند؛ بنابراین واگذاری اراضی دارای منابع آبی به سرمایه‌گذاران، آینده زیست ساکنان منطقه را با اما‌واگر مواجه می‌کند. این اراضی جزء اراضی ملی است و باید در تملک دولت باشد تا در مواقع تنش آبی امکان بهره‌برداری از منابع آن وجود داشته باشد. با توجه به ظرفیت بارش‌های جنوب استان، خوب است سرمایه‌ها برای اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری به آن مناطق هدایت شود تا با تله‌اندازی آب، وضعیت کشاورزی و کیفیت زیست ساکنان منطقه ارتقا داده شود و از طرفی سرمایه‌گذاران نیز با توسعه کشاورزی منطقه، شاهد بازگشت سرمایه باشند، این مهم باعث می‌شود که میلیارد‌ها مترمکعب آب شیرین به دریا نریزد و از استحصال آب‌های زیرزمینی به‌عنوان ذخایر استراتژیک منطقه جلوگیری شود.