نکاتی جهت کاهش انتقال هوایی "کرونا" و نحوه استفاده از کولرها

دکتر رضوان زنده دل ، با اشاره به تحقیقات متعدد صورت گرفته در رابطه با مدت زمان ماندگاری ویروس در هوا، تشریح کرد: ویروس کووید 19 همراه قطرات تنفسی از طریق عطسه و سرفه بیماران  وارد هوا می‌شود.  سایز ویروس در حدود 60-100 نانو متر و سایز قطرات همراه با ویروس حدود 10 میکرون است. مطالعات مختلف بر اساس این سایز، ماندگاری ویروس در هوا را معمولا حدود 2-3 ساعت برآورد کرده و تحقیقات دیگر نیز نشان داده که ویروس همراه با قطرات سیستم تنفسی می‌تواند در حد 3 ساعت در هوا باقی مانده و وارد سیستم تنفسی افراد دیگر شود. بعد از این زمان ویروس بر روی سطوح رسوب می‌کند ولی قابلیت بیماری‌زایی خود را از دست نداده و غلظت آن در سطوح کم نمی‌شود.
ارتباط ماندگاری ویروس در هوا با فصول مختلف سال
این عضو هیات علمی دانشگاه در رابطه با میزان ماندگاری ویروس در هوا طی فصول مختلف سال، اظهار کرد: به طور کلی مطالعات بر این نکته تأکید دارند که شرایط نامساعد آب و هوایی باعث از بین رفتن ویروس‌ها به خصوص ویروس‌های اثرگذار بر سیستم تنفسی می‌شوند.
وی در همین رابطه ادامه داد: اینکه گفته می‌شود کووید 19 در مناطق سرد و خشک بیشتر دیده می‌شود نیز می‌تواند به این دلیل باشد که اپیدمی از زمان شیوع تا به امروز در فصول سرد سال بوده است. لذا با توجه به بررسی رفتار ویروس کووید 19 از زمان شیوع تا به حال، عدم وجود پیشینه و قابلیت انعطاف پذیری بالا در ژنوم ویروس، تصمیم گیری و قضاوت قطعی درباره آن زود است. به طور مثال افزایش موارد ابتلا در خوزستان طی روزهای اخیر و با دمای بالاتر از 30 درجه نشان دهنده‌ی متفاوت بودن رفتار ویروس نسبت به ویروس‌های مشابه است.
غلظت ویروس کووید 19 در هوا و سطوح
این متخصص سم شناسی در مورد غلظت ویروس در هوا و سطوح، خاطر نشان کرد: به هنگام عطسه و سرفه ذرات بزرگ‌ خیلی سریع بر روی سطوح رسوب می‌کنند و هرچه این ذرات بزرگتر باشد، زودتر رسوب می‌کنند.
وی افزود: مطالعات مختلف نشان داده که در مکان‌های آلوده مثل بیمارستان‌های بستری کننده بیماران  مبتلا به کووید 19، غلظت آلودگی‌های اندازه‌گیری شده در سطح، نسبت به آلودگی‌های موجود در هوا بیشتر است. البته به این معنا نیست که آلودگی در هوا وجود ندارد و سبب بیماری‌زایی نمی‌شود بلکه مسئله انتقال هم از طریق هوا و هم از طریق سطوح وجود دارد.
دکتر زنده‌دل با بیان اینکه آلودگی‌های روی سطوح و مناطق در تماس با دست نیز باعث انتقال آلودگی می‌شود، گفت: با این حال بیماری‌زایی ویروس موجود در هوا با ویروس روی سطوح تفاوتی ندارد و فقط نحوه پراکنده شدن آن‌ها متفاوت است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به مطالبی که پیش از این درباره نقش هوا در انتقال آلودگی و بیماری‌زایی کووید 19 مطرح شده، تصریح کرد: این مسئله باید با احتیاط مطرح شود، چراکه مطالعات نشان می‌دهد که این ویروس هم در سطح و هم در هوا وجود دارد و از آنجاکه قابلیت بیماری‌زایی ویروس بسیار بالاست، حتی در غلظت‌های سطح پایین گزارش شده در هوا نیز می‌تواند بیماری‌زایی ایجاد کند.
راهکارهایی برای کاهش انتقال ویروس از طریق هوا
دکتر زنده دل با اشاره به برخی راهکارها جهت کاهش انتقال ویروس از طریق هوا، گفت: شغل افراد و میزان ارتباط با افراد آلوده در این رابطه تاثیرگذار است، به عنوان نمونه حضور در محیط‌های پرخطر مانند بیمارستان‌ها و استفاده از وسایل حفاظت کننده نقش مهمی در میزان انتقال ویروس ایفا می‌کند. 
وی استفاده از ماسک‌های پارچه‌ای را برای عموم مردم راهکار مناسبی دانست و ادامه داد: برای  همه ی مردم لزومی به استفاده از ماسک‌های ویژه مثل N95  وجود ندارد، چراکه احتمال تماس با افراد آلوده و بیمار کمتر است. با این حال اگر به واسطه وضعیت شغلی و زندگی، تماس فرد با بیماران کرونایی بیشتر باشد مانند پرسنل درمانی یا خانواده‌های دارای عضو بیمار، بهتر است که از ماسک‌های تخصصی مثل ماسک  N95 استفاده شود.
این عضو هیات علمی گروه بهداشت حرفه‌ای گفت: دارا بودن چندین لایه‌ محافظتی در ماسک های N95   استفاده‌ طولانی مدت را برای افراد سخت می کند و برای افراد عادی توصیه نمی شود. در این رابطه رعایت اصول بهداشتی از جمله شستن مداوم دست‌ها با آب و صابون، استریل کردن سطوح و استفاده از الکل 70 درصد و رعایت فاصله اجتماعی برای کاهش انتقال بسیار مؤثر است و باید به صورت جدی دنبال شود.
نکاتی درباره استفاده از کولر در فصول گرم سال
دکتر زنده دل با اشاره به جابجایی هوا در زمان استفاده از انواع کولرهای آبی یا گازی  اظهار داشت: احتمال انتقال و جابه‌جایی ذرات در هوا و سطوح آلوده در این موارد وجود دارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه در رابطه با استفاده از کولر گفت: مکان استفاده از کولر در این رابطه اهمیت بالایی دارد. به طور مثال اگر کولر در منزل بیمار کرونایی استفاده می‌گردد امکان جابجایی هوا احتمال انتقال را بالا می‌برد و تا حد امکان بهتر است از کولر کمتر استفاده شود ولی اگر گرما به حدی است که استفاده نکردن کولر امکان پذیر نیست؛ رعایت اصول بهداشتی مانند ماسک زدن، پاکسازی سطوح و استریل‌سازی، ریسک ناشی از پراکندگی آلودگی از طریق جریان هوا را کمتر می‌کند.
وی اظهار کرد: در همین راستا توصیه می‌شود که افراد پیش از استفاده از کولرهای آبی و به هنگام راه‌اندازی، پوشال‌های داخل کولر را تعویض کنند تا آلودگی‌های احتمالی روی سطوح از این طریق  وارد ساختمان نشود.
وی با اشاره به عملکرد کولرهای گازی، گفت: فیلترهای داخل کولرهای گازی ذرات خیلی کوچک مانند ذرات ویروس‌ کووید 19 را جذب نمی‌کنند، بنابراین تنها در صورت وجود آلودگی در داخل ساختمان احتمال پراکنده شدن آلودگی روی سطوح و گردش آلودگی در هوای ساختمان  از طریق باد کولر وجود دارد.
این عضو هیئت علمی گروه بهداشت حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خاتمه در مورد کولرهای ماشین نیز گفت: در صورت وجود فرد آلوده در ماشین امکان جابجایی ویروس در هوای داخل ماشین با کولر بالا می‌رود و احتمال انتقال بیماری به افراد دیگر داخل ماشین افزایش می‌یابد.