نا آگاهی شهروندان از مرجع انتخاب شهردار

در انتخاب شهردار تهران اعضای این دوره از مدیریت شهری تأکید داشتند که برای حل چالش‌های تهران نیاز به چهره‌ای ملی است و آنها از میان گزینه‌های موجود فردی با چنین ویژگی‌هایی را برگزیده‌اند. اما براساس نظرسنجی که مرکز مطالعات شهرداری تهران در هفته پایانی مرداد 1400 انجام داده و هدف آن دستیابی به ویژگی‌های شهردار مطلوب و مهم‌ترین مسائل و مشکلات شهر تهران از دیدگاه شهروندان تهرانی بود، بیش از 60 درصد تهرانی‌ها با انتخاب شهردار سیاسی مخالف بودند.

دو گروه در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند، نخست هزارو 200 نفر از شهروندان تهرانی که به صورت تصادفی انتخاب شدند و دیگر 70 نفر از صاحب‌نظران که برخی از آنها پژوهشگران و مدیران شهری بودند که انتخاب آنها هدفمند بود.

در نظرسنجی عمومی اندکی بیش از نیمی از پاسخ‌گویان مرد بودند و میانگین سنی آنها ۴۶.۷ سال بود و حدود ۷۹ درصدشان متأهل بودند.

همچنین در نظرسنجی صاحب‌نظران حدود ۸۷ درصد از پاسخ‌گویان مرد بودند و میانگین سنی آنها نیز ۴۴.۳سال بود و حدود ۸۷ درصد نیز متأهل بودند. نخستین نکته‌ای که در این نظرسنجی جلب توجه می‌کرد، بی‌اطلاعی شهروندان از مرجع انتخاب شهردار و شهردار تهران است؛ حدود ۵۳ درصد نمی‌دانستند چه نهادی شهردار تهران را انتخاب می‌کند.

در این زمینه تنها دوپنجم پاسخ‌گویان درست پاسخ داده بودند، همچنین فقط ۳۵ درصد می‌دانستند که شهردار تهران (در زمان نظرسنجی) آقای حناچی است. همین نکته نشان می‌دهد که ارتباط شهرداری با مردم چندان قوی و سیستماتیک نیست. بر اساس یافته‌های این پژوهش مهم‌ترین مسئله از نگاه عموم مردم و صاحب‌نظران وضعیت آلودگی هواست. این موضوع رتبه نخست مسائل شهری را به دست آورده است اما در ۱۱ موضوع دیگر نوع ارزیابی میان عموم مردم و صاحب‌نظران متفاوت است.

به نظر می‌آید ارزیابی عموم شهروندان مبتنی بر نیازهای روزمره آنان در زندگی شهری است که خودشان با آن دست به گریبان‌اند ولی ارزیابی صاحب‌نظران بر حسب الگوی ذهنی نظری از زندگی و مدیریت شهری است که البته بی‌ارتباط با زیست اجتماعی آنان در تهران نیست. از این‌رو می‌بینیم که اولویت دوم و سوم موضوع مهم از نظر شهروندان به ترتیب جمع‌آوری معتادان و کارتن‌خواب‌ها و رسیدگی بیشتر به مناطق و محله‌های محروم شهر است ولی در مورد صاحب‌نظران اولویت دوم و سوم به ترتیب فساد و رشوه‌خواری در شهرداری و شفاف‌سازی دخل و خرج‌ها و قرارداد‌های شهرداری مربوط می‌شود.

از بین 12 موضوع اولویت آخر از نظر عموم شهروندان وضعیت ساخت‌وسازهای غیرمجاز و از نظر صاحب‌نظران افزایش فضای سبز و بوستان‌هاست و نیز اولویت دهم و یازدهم در نظر عموم مردم تفاوت رسیدگی بین مناطق شمال و جنوب شهر است و افزایش اماکن تفریحی و فرهنگی برای مردم و در نظر صاحب‌نظران افزایش اماکن تفریحی و فرهنگی و جمع‌آوری معتادان و کارتن‌خوا‌ب‌ها می‌شود.

نوع نگاه عموم مردم و صاحب‌نظران به مسائل شهری در تهران که حکایت از میزان اهمیت بالای مسائل نزد آنان دارد، به شهردار تهران نیز معطوف می‌شود.

آنان خواهان شهرداری هستند که بتواند این مسائل را مدیریت کند، برای همین است که تهرانی‌ها از بین ۹ ویژگی مطرح‌شده برای شهرداری تهران فقط با ویژگی چهره سیاسی بودن شهردار بیشترین مخالفت را داشتند.

۶۴.۵ درصد از عموم مردم و ۶۰.۵ درصد از از صاحب‌نظران با چهره سیاسی بودن شهردار تهران مخالف بودند. قانونمند‌، جوان، پاکدست و خوشنام بودن و خودرأی نبودن سایر ویژگی‌هایی است که برای شهروندان تهرانی مهم بوده اما جنسیت شهردار برای بیشتر پاسخ‌گویان مهم نبوده است. کمی بیش از نیمی از پاسخ‌گویان گفتند که برایشان فرقی نمی‌کند که شهردار تهران مرد باشد یا زن اما کمی بیش از یک‌سوم از افراد مورد پرسش به مرد بودن شهردار تأکید دارند.

یکی از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش که حکایت از ضعف‌های شهرداری تهران دارد، این است که بسیاری از شهروندان نمی‌دانستند مرجع انتخاب شهردار کیست و علاوه بر آن نمی‌دانستند شهردار کنونی تهران چه کسی است. تنها دو پنجم از پاسخ‌گویان می‌دانستند که شهردار تهران را شورای شهر انتخاب می‌کند و حدود ۳۵ درصد می‌دانستند که شهردار وقت تهران کیست.