آتشفشانی در قطب جنوب که «طلا» از آن فوران می‌کند

فرادید| قطب جنوب قاره‌ای پوشیده از یخ با دمای به شدت سرد است، اما فعالیت‌های آتشفشانی داغ هم در آن رخ می‌دهد. 

به گزارش فرادید، در قطب جنوب ده‌ها آتشفشان وجود دارد که بیشترشان در غرب منطقۀ قطبی و سرزمین ماری بیرد واقع شده‌اند. در مطالعه‌ی سال ۲۰۱۷، تنها در این قسمت از قاره، ۱۳۸ آتشفشان شناسایی شد. بیشتر این آتشفشان‌ها خاموش هستند، اما هشت یا نه آتشفشان فعال نیز وجود دارند.

فوران سه مورد از این آتشفشان‌ها در تاریخ اخیر شناسایی شده است، هرچند که در گذشته‌های دور، داستان متفاوت بوده است. در تحقیقات اخیر، هسته‌های یخی جمع‌آوری‌شده از قطب جنوب نشان دادند این قاره توسط فوران‌های آتشفشانی غول‌پیکر در طول آخرین عصر یخبندان دچار ویرانی شده است. بسیاری از این فوران‌ها بزرگ‌تر از هر فورانی در تاریخ مدرن بوده‌اند.

یکی از شدیدترین آتشفشان‌های این قاره، کوه اِرِبوس است؛ بلندترین آتشفشان فعال در قطب جنوب با ارتفاع ۳۷۹۴ متری و جنوبی‌ترین آتشفشان فعال روی زمین.

گفته می‌شود این کوه که نامش برگرفته از مظهر تاریکی در اساطیر یونانی است، زمانی که کاپیتان سِر جِیمز کلارک راس برای نخستین بار آن را سال ۱۸۴۱ دید، در حال فوران بود. 

اگر با دقت به تصاویر ماهواره‌ای این غول زمین‌شناسی نگاه کنید، متوجه رگه‌های قرمز رنگ در دهانه قله آن خواهید شد. این رگه‌های قرمز، دریاچه گدازه‌ای بسیار داغی است که دست‌کم از سال ۱۹۷۲ در حال جوشیدن بوده است. 

این آتشفشان به طور مرتب گاز و بخار بیرون می‌ریزد. در دوره‌های گذشته فعالیت‌های آتشفشانی، سنگ‌های نیمه‌مذابی به نام «بمب‌های آتشفشانی» را به بیرون پرتاب می‌کرد. 

تصویر ماهواره‌ای از کوه اربوس که از ابرهای آسمان قطب جنوب بیرون زده است

عجیب‌تر از همه این است که دانشمندان دریافتند گازهای آن مملو از کریستال‌های ریزی از طلا است که اندازه‌شان بزرگ‌تر از ۲۰ میکرومتر نیست. تخمین زده می‌شود در طول یک روز، این آتشفشان حدود ۸۰ گرم طلا به بیرون پرتاب می‌کند که ارزش آن حدود ۶۰۰۰ دلار است. 

این غبار طلا به دور و اطراف می‌ریزد. محققان قطب جنوب، ردپای طلا را تا ۱۰۰۰ کیلومتری آتشفشان در هوای محیط کشف کرده‌اند. 

با این حال، این آتشفشان شاید به دلیل فاجعه کوه اربوس بدنام باشد. روز ۲۸ نوامبر ۱۹۷۹، پرواز ۹۰۱ نیوزیلند به کنار این آتشفشان برخورد کرد و همه ۲۵۷ سرنشین آن را کشته شدند. 

این پرواز بخشی از برنامه خطوط هوایی نیوزلند بود که به مسافران اجازه می‌داد با یک گشت و گذار ۱۱ساعته از اوکلند به قطب جنوب و سپس بازگشت به نیوزیلند، سفر کنند.

در محل سقوط هواپیما، گروه‌های نجات تعدادی از دوربین‌های مسافران را یافتند که فیلم درون آن‌ها سالم بود. عکس‌های دوربین‌ها که برخی از آن‌ها چند ثانیه قبل از برخورد گرفته شده بودند، نشان میداد زمان سقوط، دید مناسب بوده و هواپیما زیر ابرها بوده، در نتیجه این احتمال رد می‌شود که ابرهای غلیظ آتشفشان، مانع دید هواپیما شدند. 

درعوض، این احتمال وجود دارد که «سپیدگرفتگی» موجب سقوط شده باشد. این آتشفشانِ پوشیده از یخ، عملاً با نور مسطح نامرئی می‌شود و این وضعیت موجب می‌شود در پس‌زمینه، زمینِ یخ‌زده و آسمان ابری دیده نشود. به همین دلیل خلبان هیچ حسی از فاصله نداشته و تصور می‌کرده سپیدگرفتگی جلوی کابین خلبان، یخ و برف زیر هواپیماست، نه خود کوه. 

پس از چندین پرونده قضایی پرهزینه و انبوهی از جنجال‌ها، خط هوایی نیوزلند پروازهای گردشی خود به قطب جنوب را متوقف کرد.

مترجم: زهرا ذوالقدر