(تصاویر) چرا روسیه و چین نمی توانند با جدیدترین بمب افکن آمریکا رقابت کنند؟

در حالی که تقریباً هر هواپیمایی را می توان به بمب های پرتابی مجهز کرد، هواپیماهایی که به طور خاص برای این ماموریت طراحی شده اند قابلیت ها و تکنولوژی بسیار خیره کننده ای دارند. بسیار دور از غول هایی دست و پا چلفتی و سنگین، این بمب افکن ها با جهش هایی در عملکرد و توانایی همراه بوده و برخی از آن ها پیشرفته ترین نوآوری های آیرودینامیک و پنهانکاری را دارند که آن ها را بسیار کارآمد و موثر ساخته است.

پیتر سینگر، تحلیل گر نظامی و پژوهشگر گروه تحقیقاتی نیو آمریکا می گوید که مردم – «از جمله بسیاری در داخل ارتش»- گاهی اوقات در درک ارزش بمب افکن ها فراتر از نقش سنتی بمب انداز آن ها، دچار اشتباه می شوند. سینگر می گوید که سیستم های تسلیحاتی با بالاترین قدرت بقا آن هایی هستند که بتوانند با تغییر اولویت ها سازگار باشند، مانند اولویت پنهانکاری بر سرعت، و البته با استراتژی های تاکتیکی جدید. وی معتقد است که «این برد و ظرفیت حمل و توانایی شان در بر عهده گرفتن نقش های جدید و اضافی که از نبرد الکترونیکی تا مدیریت گروهی از پهپادهای کوچک تا حتی پتانسیل عملیات های هوا به هواست که آ ها را متمایز می کند».

همچنین این بمب افکن ها بزرگ و پرسروصدا بوده و اگر شخصاً شاهد بلند شدن یکی از آن ها باشید، وحشت را تا ستون فقراتتان حس خواهید کرد.

بمب افکن ها می توانند تسلیحات بازدارنده بسیار موثری نیز باشند، که در بحبوحه افزایش تنش ها، اغلب به اندازه ناوگروه های تهاجمی موثر هستند. البته بمب افکن ها می توانند حساسیت زا و تنش زا هم باشند و بارها پتانسیل دردسرسازی و افزایش تنش ها را داشته اند. در اواخر اکتبر ۲۰۲۳، یک جت جنگنده J-11 چینی بیش از حد به یک بمب افکن بی-۵۲ آمریکایی نزدیک شد، بمب افکنی که به ادعای وزارت دفاع ایالات متحده در حال انجام ماموریت های معمول در آب های بین المللی در دریای چین جنوبی بود. این حرکت جنگنده چینی متخاصمانه بود، اتفاقی که در چنین رویارویی هایی رخ می دهد، پیش از اینکه بمب افکن آمریکایی را به حال خود گذاشته و از آن دور شود.

پس یک ناوگان بمب افکن فعال و توانمند، بسیار بیشتر از اینکه دردسرساز و آشوب زا باشد، برای ارتش های امروزی به شدت لازم و بنیادین است. به همین دلیل است که B-52 به هفتادمین سالگرد خدمت فعال خود نزدیک می شود که بسیار قابل توجه است. همچنین این موضوع توضیح می دهد که چرا چندین نمونه از بمب افکن ها در ارتش ایالات متحده وجود دارد و چرا گزینه جدید این نیرو، بمب افکن تازه رونمایی شده B-21 Raider ساخت کمپانی نورثروپ گرومن، باعث حیرت همگان شده است.

بمب افکن Boeing B-52 Stratofortress

همه بحث ها در مورد بمب افکن ها باید با این گانگستر قدیمی شروع شود، بمب افکن افسانه ای B-52 Stratofortress ساخت بوئینگ. این بمب افکن غول پیکر در سال ۱۹۵۵ وارد سرویس شد و بعد از آن در طی نزدیک به هفت دهه تولید مداوم، ۷۴۲ فروند از آن ساخته شده است، در حالی که تنها ۷۲ فروند از آن ها در سرویس باقی مانده اند. این مدل به طور مداوم روزآمد شده و برای تمامی درگیری های با حضور ایالات متحده از اوایل دوران جنگ سرد سازگار شده است.

دیرپایی و عمر دراز B-52 را می توان به طراحی اورجینال بسیار قوی و فضای داخلی سازگار با روزآمدسازی نسبت داد که جایگزینی کامل سیستم ها را امکان پذیر می سازد. در طی سال ها، این پرنده بیش از ۴۸.۷ متری با طول بال های بیش از ۵۶.۳ متر، که با لقب BUFF- Big Ugly Fat Fella به معنای رفیق زشت چاق بزرگ- شناخته می شود، سلاح های جدیدی دریافت کرده است، از جمله موشک های کروز و موشک های هسته ای که وارد محفظه سلاح های آن شده اند و هنگامی که موشک های هایپرسونیک وارد خدمت شوند، آن ها را نیز دریافت خواهد کرد. آویونیک، سیستم ارتباطات و شبکه های آن نیز به طور مرتب روزآمد شده و این هواپیما قرار است کابین خلبان دیجیتال جدید خود را از ۵ سال آینده دریافت خواهد کرد. در سال جاری، نیروی هوایی ایالات متحده نصب سیستم آرایه اسکن الکترونیکی فعال- که توسط جت های جنگنده مدرنی مانند اف-۲۲ برای رهگیری بسیار دقیق و چند هدف همزمان استفاده می شود- برای جایگزینی رادار متعلق به دهه ۱۹۶۰ که اکنون روی ناوگان بمب افکن های بی-۵۲ نصب است را آغاز خواهد کرد.

اما با فاصله ای زیاد، اصلی ترین و مهم ترین روزآمدسازی که روی این بمب افکن اعمال شده، برنامه تغییر موتور نیروی هوایی ارتش ایالات متخده برای هشت موتور B-52 خواهد بود. ایده مدرن سازی این موتورها به خاطر هزینه هایی که دارد و این ایده که B-52 ها در آینده ای نه چندان دور بازنشسته خواهند شد، بحث برانگیز شده است. اما نیروی هوایی ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ تایید کرد که موتورهای اورجینال توربوفن Pratt & Whitney TF33-P-3/103 این بمب افکن را با موتورهای بزرگ تر، کم صداتر و کارآمدتر Rolls-Royce F130 جایگزین خواهد کرد. بمب افکن B-52 در ظاهر شبیه یک هواپیمای باری نیست و بدنه آن بسیار باریک و فشرده به نظر می رسد، اگر چه بال های بلندش این موضوع را جبران کرده اند. اما این موتورهای جدید، ظاهر کلی B-52 را برجسته تر خواهند کرد و ترسناکی آن را به مرحله جدیدی خواهند برد.

بمب افکن Rockwell B-1 Lancer

بمب افکن Rockwell B-1 Lancer یک پرنده بسیار نادر است. نیروی هوایی ایالات متحده ترکیبی منحصربفرد از توانایی ها را به این بمب افکن داده و تنها ۱۰۰ فروند از آن تولید کرده است. این هواپیما دوران تکامل پرتنش و طولانی را تجربه کرد که با کنسل شدن قاطع برنامه توسع در سال ۱۹۷۷ و از سرگیری غیرمنتظره آن در سال ۱۹۸۱ همراه بود و چندین تغییر در طراحی اولیه و محصول نهایی نیز اعمال شد.

نتیجه نهایی یک بمب افکن سنگین برد بلند بود که می توانست با سرعت حداکثر ۱.۲۵ ماخ پرواز کند، تا ۱۰,۴۰۰ کیلومتر برد داشت و می توانست تا بیش از ۳۴ تن بمب های متعارف، سلاح های هسته ای یا راکت ها و موشک ها، از جمله موشک های بالدار پنهانکار AGM-158 JASSM با کلاهک نفوذ در زره را حمل کند.

این هواگیما دارای طراحی کشیده و شیب دار است که شکمی پهن تر و کابینی شیب دار برای خلبانان دارد و بال های با قابلیت تغییر شیب دارد که در عرصه مهندسی هوافضا بسیار نادر و بحث برانگیز بود اما به آن امکان می دهد تا بین بمباران با سرعت و ارتفاع پایین و پرواز سوپرسونیک در ارتفاع بالا در حال تغییر باشند.

ابوالعفیه می گوید: «B-1 واقعاً عجیب است. این بمب افکن محصول دهه ۶۰ است، در دهه ۸۰ ساخته شده، بسیار گرانقیمت است، پیش از دوران پنهانکاری است و یک نمونه از آن آخرین تلاش ها در میان نوآوری های ترسناک اتفاق افتاده در قلب جنگ سرد است». اما علیرغم عجیب بودنش، این بمب افکن قابلیت های خاص زیادی دارد. ابوالعفیه در این باره نیز تصریح می کند: «این تنها هواپیمایی است که تا جایی که من می دانم توانسته به نحوی برد، محموله و سرعت را با هم ترکیب کند». به همین دلیل، این بمب افکن در ماموریت های متعددی ایفای نقش کرده است، از جمله اخیراً که صدها پرواز بر فراز افغانستان و سوریه داشته است. به لطف یک سری روزآمدسازی ها در آویونیک، سیستم های هدفگیری و توانمندی های حمل محموله، نیروی هوایی ایالات متحده قصد دارد B-1 را تا دستکم سال ۲۰۳۶ در خدمت نگه دارد، وقتی که به طور کامل با B-21 جایگزین شود.

بمب افکن Northrop Grumman B-2 Spirit

وقتی در سال ۱۹۹۷ بعد از ۱۶ سال توسعه و تست وارد سرویس شد، بمب افکن B-2 Spirit ساخته نورثروپ گرومن که لقب بمب افکن پنهانکار را یدک می کشد، به خاطر نامرئی بودن تقریباً کامل برای رادارهای دشمن و همچنین ساختار بال پرنده اش، یک پیشرفت نظامی بزرگ به شمار می رفت. قابلیت اول نتیجه دهه ها تحقیقات و توسعه یک تکنولوژی «کمتر قابل دیده شدن» بود و دومی از طریق کنترل های پرواز دیجیتال پیچیده ممکن می شد که به صورت اتوماتیک ثبات هواپیما را در حال پرواز حفظ می کرد.

به دلیل تولید دشوار و هزینه های عملیات، اما نیروی هوایی ایالات متحده تعداد فروندهایی که از این بمب افکن خواهد خرید را از ۱۳۰ فروند به تنها ۲۱ فروند کاهش خواهد داد (یک فروند در جریان یک سانحه از بین رفت و ۲۰ فروند دیگر در سرویس هستند). اما B-2 خود را در طی ۲۵ سال سرویس ثابت کرده است، و در کمپین های بمباران در کوزوو، جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱، عملیات آزادی پیادار در افغانستان، جنگ عراق و نبرد علیه داعش و بسیاری دیگر حتی یک بار هم به سمت آن شلیک نشد که نشان از پنهانکاری بالای آن است. این بمب افکن معمولاً برای عملیات ها مستقیماً از پایگاه هوایی وایتمن در میزوری به پرواز درآمده و به سمت هدفش می رود و به مدت بیش از ۳۰ ساعت، حدود ۲۴,۰۰۰ کیلومتر را طی می کند، و در این مدت چند بار در آسمان سوختگیری مجدد انجام می دهد (این بمب افکن از پایگاه های دیگری نیز بلند شده است، از جمله نقاطی نزدیک تر به میدان نبرد در درگیری های مختلف). این بمب افکن بیش از ۱۸.۱ تن بمب های متعارف و کلاهک های هسته ای را در دو محفظه داخلی خود جای می دهد.

اگر چه بر اساس برنامه ریزی ها، B-2 به طور تدریجی از سال ۲۰۲۷ با B-21 Raider جایگزین خواهد شد، نیروی هوایی ایالات متحده تعهد درازمدتی به بی-۲ دارد و میلیاردها دلار را صرف روزآمدسازی ناوگان این بمب افکن خواهد کرد و این بمب افکن دستکم تا سال ۲۰۳۲ این روزآمدسازی ها را دریافت خواهد کرد. در نهایت، این بمب افکن به خاطر تغییر اولویت های نیروی هوایی آمریکا به یاد آورده خواهد شد. ابوالعفیه در این باره گفته است: «B-1 می توانست پروازهای سوپرسونیک با سرعت بالا را با برد و قدرت حمل بار بالایی انجام دهد، اما در مورد B-2 گفتیم که این سه چیز را نمی خواهیم. ما اکنون به دنبال برد، حمل بار و پنهانکاری بودیم، نه سرعت. و البته B-21 پارامترهای مشابهی خواهد داشت».

بمب افکن Northrop Grumman B-21 Raider

در حالی که ناوگان متنوع و رنگارنگ بمب افکن های ایالات متحده با هر معیاری بهترین در جهان است و رقیبی ندارد، هنوز هم شکاف هایی بین این بمب افکن ها وجود دارد. اول از همه و مهم ترین آن ها هزینه هاست: یک هواپیما باید بتواند به عمق خاک دشمن نفوذ کند بدون اینکه با هر ساعت پرواز، هزینه ای کمرشکن داشته یا نیاز به ساعت های بی پایانی تعمیر و نگهداری بین ماموریت ها داشته باشد. وقتی B-21 Raider برای اولین بار در نوامبر ۲۰۲۳ به طور رسمی به پرواز درآمد، نسل جدیدی از عملکرد و تکنولوژی پنهانکاری را به زرادخانه بمب افکن های آمریکا معرفی کرد. این هواپیما در زمینه مقرون به صرفه بودن، به دلیل عملکرد بسیار خوب در زمینه مصرف سوخت، بسیار بهتر از بمب افکن B-2 Spirit است و وزارت دفاع ایالات متحده امیدوار است، کارآیی بسیار بهتری نیز داشته باشد.

به لطف هزینه های تعمیر و نگهداری و ساختار ذاتاً ناکارآمد موتوری، هزینه عملیات بمب افکن قدیمی B-2 Spirit برای هر ساعت ۱۵۰,۰۰۰ دلار است، زیرا طراحی موتور طوری است که هواپیما پنهانکارتر باشد و به همین خاطر طراحان ۴ موتور قدرتمند آن را در داخل بدنه قرار داده اند تا دیسک های فن و ردپای گرمایی آن ها مخفی بماند. B-21 اما این مشکل را حل کرده است. ابوالعفیه در این باره گفته است: «در زمینه نوآوری های جدید هنوز هیچ چیزی در عمل تایید نشده است اما یک چالش استفاده از موتورهای توربوفن با عملکرد بای پس بالا استکه می تواند در زمینه مصرف سوخت و بنابراین برد عملکرد بهتری داشته باشد. تا به امروز نمی توانستید این موضوع را با قابلیت پنهانکاری سازگار کنید. در مورد B-2، ورودی های هوای بسیار بزرگتری دارد و ظاهراً راهی برای خلق ورودی و داکت پنهانکار پیدا کرده اند که امکان نصب یک موتور بای پس بزرگ تر را در داخل هواپیما میسر کرده است».

ابوالعفیه می گوید که این بمب افکن نوآوری های مهم دیگری نیز دارد، از جمله پیشرفت ها در زمینه مواد و فرآیندهای تولید، الکترونیک های داخلی، عایق های پنهانکار و بسیاری چیزهای دیگر. همچنین این بمب افکن می تواند موشک های هایپرسونیک را حمل و شلیک کرده و با هدف گیری پهپادی و پهپادهای جاسوسی و نظارتی هماهنگ شود.

نیروی هوایی ایالات متحده انتظار دارد تا بیش از ۱۰۰ فروند بمب افکن B-21 را خریداری کند که در زمینه چالش های تعداد فروندهای خریداری شده ای که باعث بالا رفتن هزینه عملیات B-2 شد (زیرا تنها ۲۱ فروند از آن ها ساخته شد) نیز بسیار مفید خواهد بود. طول عمر مورد انتظار بمب افکن B-21 هنوز فاش نشده است اما آنطور که مسائل پیش می رود، ممکن است این بمب افکن جدید پیش از مرخص شدن B-52 بازنشسته شود.

منبع: روزیاتو