طبیعت با ما در سخن است

جواد لگزیان

برای حس و درک زندگی بهترین راه گوش‌سپردن به نجوای طبیعت است. طبیعتی که با زبانی شایسته و زیبا با ما در گفت‌وگوست. راشل کارسون در کتاب «حس شگفتی» از ما می‌خواهد تا به کودکان آشتی و آشنایی و صمیمیت با طبیعت را بیاموزیم و با آنها در این مسیر نورانی همراه و همگام شویم. هرچند کتاب به‌نوعی راهنمایی برای والدین است تا شریک تجربیات لذت‌بخش کودکان از بودن در طبیعت باشند، با این حال برگ‌برگ آن همراه با تصاویر بی‌نظیری که از عناصر طبیعت رام‌نشدنی پیش چشم می‌گذارد‌ و با نثری سرشار از جنگل و دریا و شعر و موسیقی هر بیننده و خواننده‌ای را به لحظاتی درنگ و مکاشفه‌ای درونی فرامی‌خواند. در این کتاب می‌خوانیم: «انسان‌ها در طی تاریخ زیست خود بر زمین، یاد گرفتند که چگونه با دنبال‌کردن نشانه‌ها و نمادها، آنچه را که می‌خواهند از طبیعت برگیرند و چگونه با خطراتش روبه‌رو شوند. با گسترش سیطره‌گونه انسان بر زمین، آن پیوند دیرین خالی از احساس شد. با‌این‌حال هنوز هم طبیعت با ما در سخن است. زبان طبیعت برای سخن‌گفتن با ما همان تجربیات نابِ طبیعت است». پیشنهاد «راشل کارسون» (۲۷ مه ۱۹۰۷ - ۱۴ آوریل۱۹۶۴) نویسنده پیشرو محیط‌ زیست در این کتاب این است که هنگام تجربه‌ورزی، با تمام حواس و هنگام رویارویی با پدیده‌ها و کشف‌وشهود شورمندانه طبیعت، دست در دست کودک و پابه‌پای او قدم در دنیای شگفت‌انگیزی بگذاریم که در همین نزدیکیِ هریک از ماست و این ارزشمندترین هدیه‌ای است که می‌توان به کودکی داد تا شکوه لمس طبیعت و لذت همیشه پایدار آن در تمام زندگی‌اش او را به پیش ببرد؛ بی‌آنکه عجولانه در پی یاددادن آموخته‌هایی به او باشیم، چراکه کودک خودبه‌خود در مسیر یادگیری آنها قرار خواهد گرفت. ابتدا این کشش و شیفتگی به پدیده‌هاست که ما را در گام بعدی، به فراگیری دانش درباره آنها ترغیب و تشویق خواهد کرد. «حس شگفتی» نوشته راشل کارسون با ترجمه عباس فقهی و نگار گودرزی به‌عنوان هشتمین کتاب مجموعه «کودک و تجربه طبیعت» را انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد رهسپار بازار کتاب کرده است. راشل کارسون که در ناحیه‌ای روستایی در پنسیلوانیای آمریکا متولد شد در ایام زندگی خود با علاقه و پشتکار از نگاه یک زیست‌شناس از لزوم همزیستی انسان و طبیعت نوشت و الهام‌بخش هزاران گروه طرفدار محیط زیست شد. کارسون سال ۱۹۵۲ کتاب دریای پیرامون ما را منتشر کرد که برنده جایزه اقیانوس‌شناسی شد. «بهار خاموش» کتاب دیگر این نویسنده هشداری است درباره آلاینده‌های ساخته دست بشر که بسیار درخشید.