قرص کلرفنیرامین چیست؟ معرفی، موارد و نحوه مصرف و عوارض تداخل

کلرفنیرامین دارویی آنتی هیستامین است که برای تسکین علائم آلرژی به کار می رود.

 کلرفنیرامین چیست؟

کلرفنیرامین(Chlorpheniramine) یا کلرفنامین داروی آنتی هیستامین است که جهت تسکین علائم آلرژی در پزشکی و دامپزشکی کاربرد دارد.داروی کلرفنیرامین با نام تجاری هیستادیک در بیماری موسوم به رینیت (التهاب مزمن بینی یا التهاب غشاهای مخاطی بینی) سرماخوردگی، آلرژی و کهیر استفاده می شود.

نحوه‎‌ی عملکرد کلرفنیرامین، به این صورت است که با تأثیر بر عروق خونی، دستگاه گوارش و تنفس از طریق رقابت با هیستامین سبب کاهش پاسخ حساسیت می شود.

داروی کلرفنیرامین در داروخانه با تجویز پزشک و یا بدون نسخه در اشکال قرص،شربت و آمپول تجویز می شود. قرص کلرفنیرامین با دوز 4 میلی گرم بیشترین استفاده در بزرگسالان دارد،شربت کلرفنیرامین با دوز 60 میلی لیتر برای کودکان تجویز می شود و آمپول کلرفنیرامین با دوز 10 میلی گرم برای موقعیت های اورژانسی، بكار می رود.

هشدار مصرف کلرفنیرامین

حساسیت: قبل از مصرف کلرفنیرامین، اگر به آن حساسیت دارید یا به دگزکلروفنیرامین؛ یا اگر آلرژی دیگری دارید با  پزشک خود در میان بگذارید.
• بارداری: مصرف کلرفنیرامین در بارداری در گروه B قرار دارد یعنی قابل استفاده در بارداری.استفاده از کلرفنیرامین در مادران به طور کلی منجر به افزایش خطر نقایص مادرزادی نشده است.از آنتی هیستامین ها برای درمان رینیت، کهیر و خارش همراه با بثورات در زنان باردار استفاده می شود اما در صورت نیاز به آنتی هیستامین نسل اول در دوران باردار ، از کلرفنیرامین در کمترین دوز موثر باید استفاده شود.در سه ماهه سوم بارداری تجویز نشود.
  
• شیردهی: باید از مصرف کلرفنیرامین در شیردهی توسط مادر خودداری شود.کلرفنیرامین در شیر مادر ترشح می شود. خواب آلودگی و تحریک پذیری در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند در معرض آنتی هیستامین ها گزارش شده است. به طور کلی ، اگر نوزاد شیرخوار از طریق شیر مادر در معرض آنتی هیستامین نسل اول قرار بگیرد ، باید از نظر تحریک پذیری یا خواب آلودگی کنترل شود. در صورت نیاز به درمان با آنتی هیستامین در مادر شیرده ، آنتی هیستامین های نسل دوم ترجیح داده می شوند.
• کودکان: کلرفنیرامین در کودکان اغلب به جای خواب آلودگی می تواند هیجان ایجاد کند.کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو حساسیت بیشتری نشان دهند.قبل از مصرف کلرفنیرامین برای کودکان، با پزشک مشورت کنید. مرگ به علت سوء مصرف دارو‌های سرما خوردگی در کودکان، بسیار رایج است.
• سالمندان: کلرفنیرامین در سالمندان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به خصوص خواب آلودگی، گیجی، یبوست یا مشکل در ادرار حساسیت بیشتری نشان دهند. خواب آلودگی و گیجی می‌تواند خطر زمین خوردن را افزایش دهد.
• افزایش حساسیت به نور: مصرف داروی کلرفنیرامین حساسیت پوست شما را نسبت به نور آفتاب بیشتر می کند لذا در مدت مصرف از کرم های ضدآفتاب و عینک دودی استفاده نمایید.
• خواب آلودگی: داروی کلرفنیرامین می تواند موجب خواب آلودگی شود لذا تا زمانی که اثر دارو برطرف نشده،از رانندگی و کار با ابزاری که نیاز به احتیاط دارند خودداری نمایید.همچنین از مصرف همزمان این دارو با سایر داروهای خواب آور خودداری نمایید.
• الکل: هم زمان با مصرف داروی کلرفنیرامین الکل ننوشید. الکل عوارض جانبی دارو را افزایش می‌دهد.
• سابقه بیماری:قبل از مصرف کلرفنیرامین سابقه يا ابتلا به اختلالات كبدى،گلوكوم(آب سياه)،مشكلات پروستات يا سابقه ى مشكل در دفع ادرار،سابقه ى انسداد روده و صرع به پزشك يا داروساز خود اطلاع دهيد.
• احتیاط: داروی کلرفنیرامین در بیماران با افزایش فشار داخل چشمی ، هیپر تیروئیدی ، مشکلات قلبی-عروقی یا کلیوی ، افزایش فشار ، آسم برونشیال ، احتباس ادرار ، هیپر پلازی پروستات ، انسداد گردن مثانه یا زخمهای گوارشی با احتیاط مصرف شود.
• جراحی: در صورت مصرف کلرفنیرامین قبل از جراحی یا دندانپزشکی به پزشک خود اطلاع دهید.
• لیست داروها: پيش از شروع مصرف کلرفنیرامین ليست داروهاى مصرفى خود را در اختيار داروسازتان قرار دهيد تا در صورت وجود تداخل دارويى ،توصيه هاى لازم به شما ارائه گردد يا داروى مناسب ترى برای شرايط شما پيشنهاد داده شود.
• در صورت بروز اختلال در تمرکز،معده درد، مشکل در دفع ادرار،اختلال خلق و خو و افزایش حساسیت روحی به پزشک خود اطلاع دهید.
• علائم رفتار آلرژیک عبارتند از: کهیر، بثورات پوستی، خس خس کردن، تنگی نفس، تورم گلو، صورت و زبان. در صورت بروز این علائم، مصرف را قطع و سریعا به پزشک مراجعه کنید.
• در صورتی که قرار است تحت عمل جراحی یا پروسه ی درمانی خاصی قرار بگیرید یا آزمایش دهید،درمانگر خود را در جریان مصرف آنتی هیستامین ها قرار دهید تا در صورت نیاز به قطع دارو، به شما اطلاع داده شود.
• قبل از مصرف داروهای مربوط به سرماخوردگی، سرفه، آلرژی یا خواب آور، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.آنتی هیستامین ها در بسیاری از داروهای ترکیبی وجود دارند که مصرف برخی از ترکیبات خاص همزمان با هم ممکن است باعث مصرف بیش از حد یک داروی خاص شود. قبل از مصرف هر دارو بروشور آن را بررسی نمایید تا از داروهای آنتی هیستامین به کار رفته در آن مطلع شوید.
• از گرم شدن و کم آب شدن بیش از حد بدن طی ورزش و در آب و هوای گرم اجتناب نمایید. کلرفنیرامین می تواند تعریق را کاهش دهد، به همین خاطر ممکن است بیشتر در معرض شوک گرمایی قرار گیرید.

• محصولات مایع ممکن است حاوی آسپارتام، شکر و یا الکل باشند.

• در صورت ابتلا به دیابت، وابستگی به الکل، بیماری کبدی، فنیل کتونوریا (PKU) یا هر بیماری دیگری که نیاز به محدود کردن یا اجتناب از این مواد در رژیم غذایی داشته باشید.

 کاربردهای کلرفنیرامین

قرص کلرفنیرامین برای درمان علائم آنفولانزا و سرماخوردگی استفاده می‌شود.
• شربت کلرفنیرامین علائم آلرژی مانند آبریزش بینی، عطسه، خارش و اشکی شدن چشم را کنترل می‌کند.
• داروی کلرفنیرامین برای درمان کهیر،آنژیوادم،خارش،ملتحمه‌ی آلرژیک تجویز می شود.
• آمپول کلرفنیرامین جهت درمان علائم حساسيت هاى شديد در موقعیت های اورژانسی كه به آن ها آنافيلاكسى گفته می شود، بكار می رود.
• کلرفنیرامین دامی می‌توان جهت کنترل خارش در سگها و گربه‌ها مفید باشد.
•  داروی کلرفنیرامین می‌تواند تا حدودی در درمان لیس زدن و تمیز کردن بیش از حد گربه‌ها و درماتیت ارزنی مفید باشد.
•  کلرفنیرامین برای سل گربه ها نیز درمان بخش بوده است.

13 نکته درباره نحوه استفاده از کلرفنیرامین

1. بروشور داروی کلرفنیرامین را قبل از شروع درمان با دقت مطالعه کنید تا اطلاعات کاملی راجع به دارو به‌دست آورید و از عوارض جانبی این دارو آگاه شوید.
2. دوز مصرفی شما براساس سن، شرایط پزشکی و پاسخ به درمان است.دوز خود را افزایش ندهید و اگر وضعیت شما ادامه یافت یا بدتر شد، یا اگر فکر می‌کنید ممکن است یک مشکل پزشکی جدی داشته باشید به پزشک مراجعه کنید.
3. كلرفنيرامين را دقيقا طبق دستور توصيه شده توسط پزشک يا داروساز مصرف نماييد.مقدار مصرف معمول اين دارو بصورت زير مى باشد:
   در افراد بالاتر از 12 سال 4 ميلى گرم هر 4-6ساعت 
   كودكان 6تا11سال 2ميلى گرم هر 4-6ساعت
   كودكان 2-5سال 1ميلى گرم هر 6-4ساعت
   كوكان 1سال تا 23ماه 1ميلى گرم هر 12ساعت 
4. حداكثر مصرف روزانه 24 ميلى گرم مى باشد در افراد زير 65 سال 12ميلى گرم در افراد بالاى 65سال و زير 12 سال 6 ميلى گرم در كودكان2-5سال مى باشد.
5. قرص و شربت کلرفنیرامین همراه با غذا یا بدون آن مصرف کنید.
6. از خرد کردن، شکستن و جویدن قرص های آهسته رهش بپرهیزید و کل قرص را ببلعید. شکستن این نوع از قرص ها ممکن است باعث شود دارو در یک زمان، بیش از حد آزاد شود.
7. اگر از شربت کلرفنیرامین استفاده می‌کنید، از دستگاه اندازه گیری دارو برای اندازه گیری دقیق دوز تجویز شده استفاده کنید. از قاشق خانگی استفاده نکنید.
8. اگر شربت کلرفنیرامین به صورت سوسپانسیون است، بطری را قبل از هر دوز به خوبی تکان دهید.
9. می توانید مصرف کلرفنیرامین را با برطرف شدن علائم حساسیت قطع نمایید.
10. حداکثر مدت مصرف داروی کلرفنیرامین 7 روز است. اگر بعد از 7 روز احساس بهبود نداشتید یا دچار سردرد و ورم پوستی شدید، به پزشک مراجعه کنید.
11. در صورت خشکی دهان در مدت مصرف داروی کلرفنیرامین می توانید از آدامس ها یا آبنبات های بدون قند استفاده نمایید.
12. برای به حداقل رساندن سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده، به آرامی بلند شوید.
13. در صورت بروز سردرد مایعات به مقدار کافی مصرف نمایید و از داروساز خود در مورد داروی ضد درد مناسب سوال بفرمایید.در صورتی که سردرد ادامه دارشد یا شدید شد،مصرف کلرفنیرامین را قطع نموده و به پزشک خود اطلاع دهید

 اشکال دارویی کلرفنیرامین 

قرص کلرفنیرامین

قرص کلرفنیرامین 4 برای درمان علائم آنفولانزا و سرماخوردگی و علائم آلرژی مانند آبریزش بینی، عطسه، خارش برای بزرگسالان تجویز می شود.به طور معمول مقدار و نحوه مصرف قرص کلرفنیرامین در افراد بزرگتر از 12 سال به شیوه ای زیر تجویز می شود: 

• روش اول: یک عدد قرص كلرفنيرامين 4 میلی‌گرم هر 4 یا 6 ساعت
• روش دوم: یک عدد قرص آهسته رهش كلرفنيرامين 8 یا 12 میلی‌گرم دو یا سه بار در روز
• حداکثر مقدار مجاز: حداکثر دوز روزانه كلرفنيرامين در بزرگسالان 24 میلی‌گرم است.

• میزان مصرف در کودکان متفاوت بوده و باید توسط پزشک تعیین گردد.

شربت کلرفنیرامین

شربت کلرفنیرامین برای کودکان با دوز 60 میلی لیتر( با غلظت 2 میلی‌گرم در 5 میلی‌لیتر) توسط پرشک تجویز می شود و برای درمان حساسیت در کودکان به شیوه زیر تجویز می شود: 

در کودکان 6 تا 11 سال:

دو میلی‌گرم شربت كلرفنيرامين هر 4 یا 6 ساعت
• حداکثر مقدار مجاز: حداکثر دوز روزانه كلرفنيرامين در این گروه 12 میلی‌گرم است.

در کودکان 2 تا 5 سال:

روش اول: یک میلی‌گرم شربت كلرفنيرامين هر 4 یا 6 ساعت
• روش دوم: تزریق آمپول كلرفنيرامين با دوز 87.5 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن کودک هر 6 ساعت. نوع تزریقی كلرفنيرامين در موارد آلرژی شدید تجویز می‌شود.
• حداکثر مقدار مجاز: حداکثر دوز روزانه كلرفنيرامين در این گروه 6 میلی‌گرم است.

در کودکان یک تا 2 سال:

• یک میلی‌گرم شربت كلرفنيرامين هر 12 ساعت

آمپول کلرفنیرامین

آمپول کلرفنیرامین با تشخیص پزشک جهت درمان علائم حساسيت هاى شديد در موقعیت های اورژانسی استفاده می شود و معمولا یک دوز 5 تا 40 میلی‌گرمی از آمپول كلرفنيرامين به صورت عضلانی، وریدی یا زیرجلدی تزریق می شود.

 دستور مصرف کلرفنیرامین

دستور مصرف کلرفنیرامین به سن، وزن، نوع بیماری، سابقه پزشکی و شدت بیماری بستگی دارد. اما دوز مصرفی کلرفنیرامین بر اساس سن به شیوه ای زیر تجویز می شود:

دوز مصرفی کلرفنیرامین برای بزرگسالان: 4 میلی گرم هر 6 تا 6 ساعت
• دوز مصرفی کلرفنیرامین برای کودکان:

 3تا 5 ماه: 5/0 میلی گرم هر 12 ساعت
6تا 18 ماه: 1 میلی گرم هر 12 ساعت
 9 تا 18ماه:1 تا 5/1 میلی گرم هر 12 ساعت
18 ماه تا 6 سال: 2 میلی گرم هر 12 ساعت
 6 تا 11 سال: 2 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت
12 سال به بالا: 4 میلی گرم هر 4 تا  ساعت

جدول نحوه مصرف کلرفنیرامین بر اساس نوع بیماری

 عوارض کلرفنیرامین

اگر پزشک کلرفنیرامین را برای شما تجویز کرده است، به یاد داشته باشید که سود شما بیش از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند.

عوارض شایع کلرفنیرامین

عوارض شایع کلرفنیرامین در بیش تر از 10 درصد افرادی که این دارو را مصرف می کنند تجربه شده است و اگر این عوارض ادامه داشت، برطرف نشد یا تشدید پیدا کرد با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید.

خواب آلودگی
• سرگیجه
• یبوست
• ناراحتی معده
• تاری دید 
• خشکی دهان، بینی و گلو

عوارض جانبی کلرفنیرامین

عوراض جانبی کلرفنیرامین در کمتر از 10 درصدی افرادی که استفاده می کنند تجربه می شود و در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی ، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید، از جمله:

تغییرات ذهنی و خلقی (مانند بی قراری، گیجی) 
• مشکل در ادرار کردن
• ضربان قلب سریع و نامنظم

عوارض جانبی نادر کلرفنیرامین 

عوارض جانبی نادر کلرفنیرامین یا واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو بعید است ، اما در صورت بروز سریعاً به دنبال مراقبت پزشکی باشید.علائم یک واکنش آلرژیک جدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

بثورات پوستی
• خارش ، تورم (به خصوص در صورت / زبان / گلو) 
• سرگیجه‌ی شدید
• مشکل تنفس

با توجه به اینکه لیست عوارض داروی کلرفنیرامین کامل نیست ممکن است با عارضه‌ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

منع مصرف کلرفنیرامین

کلرفنیرامین در بیمارانی که حملات حاد آسم دارند نباید استفاده شود.

قبل از مصرف کلرفنیرامین اگر شرایط یا بیماری های زیر را دارید، پزشک را مطلع کنید:

نوزادان
• بارداری
• شیردهی
• تشنج 
• بیماری کبد
• فشار خون بالا
• تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید) 
• گلوکوم (آب سیاه)
• مشکلات قلبی
• مشکلات تنفسی (مانند آمفیزم)
• مشکلات معده و روده (مانند زخم، انسداد)
• مشکل در ادرار کردن (مانند بزرگ شدن پروستات)
• حساسیت بیش از حد به کلرفنیرامین مالئات یا هر یک از اجزای فرمولاسیون
• انسداد گردن مثانه
• هیپرتروفی علامت دار پروستات

تداخل دارویی کلرفنیرامین

تداخل دارویی کلرفنیرامین با سایر داروها، ممکن است تاثیر آنها را تغییر دهد یا باعث افزایش بروز عوارض جانبی شود. برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از:

آنتی هیستامین هایی که مصرف پوستی دارند؛ مانند کرم دیفن هیدرامین، پماد، اسپری.
• داروهای ضدسرفه‌ مانند کدئین و هیدروکدون
• الکل
• ماری جوانا و ترکیبات گیاه شاهدانه
• داروهای خواب یا ضد اضطراب مثل آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم
• داروهای شل‌کننده عضلات مانند کاریزوپرودول، سیکلوبنزاپرین 
• داروهای آنتی‌هیستامین و ضد حساسیت مثل سیتریزین، دیفن هیدرامین

 جدول تداخل دارویی کلرفنیرامین

جدول تداخل دارویی کلرفنیرامین کامل نیست و اگر دارویی مصرف می کنید حتما با پزشک مشورت کنید. همچنین داروی کلرفنیرامین ممکن است در برخی آزمایشات آزمایشگاهی (از جمله تست پوست آلرژی) تداخل داشته باشد، که احتمالا باعث نتایج کاذب می‌شود.

مصرف بیش از حد کلرفنیرامین

مصرف بیش از حد کلرفنیرامین با علائمی چون مردمک بزرگ،گرگرفتگی، تب، توهم، ضعف، لرزش،کشیدگی عضلات،از دست دادن هوشیاری، تشنج همراه است که با مشاهده این علائم با با اورژانس تماس بگیرید.

فراموش کردن مصرف یک نوبت  کلرفنیرامین

اگر مصرف یک نوبت کلرفنیرامین را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید.اگر نزدیک به زمان دوز بعدی است، از دوز فراموش شده صرف نظر کنید.دوز بعدی را در زمان معین مصرف کنید.دوز را برای جبران دو برابر نکنید.

شرایط نگهداری از دارو کلرفنیرامین

1. داروی کلرفنیرامین دور از نور خورشید و در دمای کمتر از 30 درجه سانتیگراد نگهداری شود.
2. شربت و آمپول کلرفنیرامین به هیچ عنوان نباید منجمد شود.
3. داروی کلرفنیرامین در ظرفی در بسته و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه داری کنید.

اطلاعات تخصصی درباره کلرفنیرامین

مکانیسم اثر

 سخن آخر

کلرفنیرامین داروی  آنتی هیستامین است که برای تسکین علائم آلرژی در پزشکی و دامپزشکی کاربرد دارد و با عوارضی چون خواب آلودگی، سرگیجه،تاری دید همراه است. همچنین این دارو با داروهای ضد سرفه‌،خواب،  شل‌کننده عضلات و سایر داروهای آنتی‌هیستامین تداخل دارویی دارد.ما در مطلبی به معرفی شربت دیفن هیدرامین چیست؟ موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی پرداختیم که در صورت تمایل می توانید مطالعه کنید.اگر درباره کلرفنیرامین، نحوه مصرف، عوارض و تداخل دارویی آن سوالی دارید در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید و یا تجربه خود را از مصرف این دارو با سایرین به اشتراک بگذارید.