كشور مستقل قم!
«واتيكان» كوچك‌ترين كشور جهان كه در واقع مجموعه‌اي از كليساهاي درون شهر رم پايتخت ايتاليا است و قلمرو دنيوي پاپ، رهبر كاتوليك‌هاي جهان، محسوب مي‌شود، اين روزها به نمونه‌اي جذاب براي برخي روحانيون تبديل شده است. سال گذشته حجت‌الاسلام احمد «علم‌الهدي» چنين پيشنهادي داده بود و ديروز هم «احمد زادهوش». اولي امام جمعه مشهد است و دومي مدير «جامعه‌المرتضي قم». طرح بحث ايجاد شبيه واتيكان در ايران در شرايطي است كه واتيكان دولت‌شهري مستقل درون شهر رم در کشور ايتالياست. واتيكان محل اقامت پاپ، رهبر كاتوليك‌هاي جهان و مركز كليساي كاتوليك است. واتيكان به معناي امروزي بعد از پايان قرون وسطا و آغاز دوره رنسانس، قدرت‌گرفتن خاندان‌هاي پادشاهي كه بعدها دولت‌شهرها را تشكيل دادند، همچنين به‌دنبال تحولات سياسي، فكري و اجتماعي در غرب شكل گرفت. واتيكاني كه مي‌شناسيم در واقع ثمره كاهش قدرت كليسا از سيطره بر قاره اروپا و قلمرو محدودشده مسيحيت كاتوليك بود. اين روزها اگر قواعد مسيحيت كاتوليكي در محدوده قلمرو واتيكان سفت‌وسخت اجرا مي‌شود، اما در بيرون از مرزهاي واتيكان، قواعد دنياي سكولاريسم حاكم است. واتيکان دولت‌شهري مستقل است که در سال ۱۹۲۹ با توافق مقامات كليساي كاتوليك و بنيتو موسوليني، نخست‌وزير وقت ايتاليا، بنيان نهاده شد. واتيكان دوم روز گذشته حجت‌الاسلام والمسلمين احمد زادهوش، مدير جامعه‌المرتضي، در يادداشتي در كانال تلگرامي نامه‌هاي حوزوي، پيشنهاد تشکيل کشوري به نام قم و تبديل حوزه علميه قم به کشوري مستقل مانند واتيکان را داده است. او حتي پيش‌بيني بودجه و مخارج كشور قم را هم كرده و گفته مجلس تصويب كند كه يك پتروشيمي‌اي چيزي در قم احداث شود. در متن يادداشت او آمده است: «زمان آن فرارسيده است که حوزه علميه قم به کشوري مستقل تبديل شود. کشوري با مرزهاي جغرافيايي مشخص، پرچمي مخصوص، قانون اساسي، پذيرفته‌‌شده در مجامع بين‌المللي و پذيرنده سفيران کشورهاي مختلف. منظور از حوزه علميه قم مجموعه‌اي از تشکيلات و نظام مديريت حوزه، شوراي عالي، شوراي گسترش، نهاد مرجعيت، جامعه مدرسين، نهادهاي اقماري حوزه مثل جامعه‌المصطفي (ص) و مديريت حوزه‌هاي خواهران است. استقلال حوزه علميه در قالب يک کشور مستقل (مانند واتيکان) اين امکان را فراهم مي‌سازد تا حوزه علميه قم به نظام رهبري ديني شيعيان جهان تبديل شود و ارتقا يابد». او نوشته است: «با توجه به اينکه حوزه‌ها و تشکلات اهل سنت مثل الازهر و جامع مکه و... به علت وابستگي شديد به حکومت‌ها و نيز اختلافاتي که دارند هنوز به چنين بلوغي نرسيده‌اند، «کشور مذهبي قم» با پذيرش سفيران خارجي و نظام ديپلماسي مستقل مي‌تواند در واقع نقش رهبري ديني در دنياي اسلام را ايفا کند». بعد هم گفته كه اعلام استقلال «کشور قم» هيچ تعريض و مخالفتي با نظام مقدس جمهوري اسلامي ندارد. او معتقد است كه اين اعلام استقلال در چهلمين سالروز پيروزي انقلاب ظرفيتي جديد و پشتوانه‌اي معنوي است که فارغ از محظورات و محدوديت‌هاي خارجي و داخلي جمهوري اسلامي است كه مي‌تواند به ترويج و گسترش فرهنگ اسلام و اظهارنظر در شئون انساني و تعامل با نهادهاي مهم مسيحيت بپردازد و از مزاياي يک کشور مستقل براي حضور در مجامع بين‌المللي بهره‌مند شود. در ادامه يادداشت او آمده است: «در هنگام استقلال «کشور قم» که طبعا بايد در مجلس شوراي اسلامي به تصويب برسد يا حتي به رأي مردم مستند شود، اختصاص يک يا چند واحد اقتصادي مانند پالايشگاه يا پتروشيمي به اين کشور بخشي از نيازهاي مالي آن را تأمين مي‌کند که البته با استقلال حوزه علميه شيعه، جذب مشارکت‌هاي مردمي و اتکا به وجوهات شرعيه و بريه امکان بيشتري مي‌يابد». زادهوش در انتهاي يادداشت خود فراخوان زده و از حوزويان خواسته كه «با حمايت‌هاي نظري و تکميل اين طرح» او را در تحقق چنين اتفاق مبارکي ياري كنند و سهيم شوند. علي‌اکبر گل‌قندشتي، روحاني پژوهشگر در حوزه دين، فلسفه و سياست و دانشجوي دکتراي فلسفه غرب، ديروز در توييتي در واكنش به ايده كشور مستقل قم نوشته بود: «نزديک به يک ميليون نفر در قم زندگي مي‌کنند و کمتر از يک‌پانزدهم آن روحانيون هستند. مصلحت مردم قم مقدم است. دوم، بخشي زيادي از روحانيون با تقسيم مردم مخالف و در کنار مردم هستند. سوم، اگر بيت‌المال نباشد اين افراد حوزه‌هاي خود را هم نمي‌توانند اداره کنند». فرودگاه و رديف بودجه جدا براي قم آيت‌الله مكارم‌شيرازي هم از مراجع تقليدي است كه در سال‌هاي اخير خواستار توجه ويژه به قم شده است. مانند رديف بودجه و فرودگاه مجزا. تاجايي‌كه از اخبار هم برمي‌آيد، پروژه ساخت فرودگاه قم در دست اجراست. اين در حالي است كه فرودگاه بين‌المللي امام خميني در فاصله يك ساعتي و مهرآباد در فاصله دو ساعتي اين شهر زيارتي قرار دارد. آيت‌الله مكارم ديروز هم در ديدار با مدير كل ارشاد قم از بي‌توجهي دولت به قم گلايه كرده و گفته است: «اگر بناست که قم مرکزي باشد که علم از آن صادر شود، بايد توجهات لازم صورت گيرد و برنامه‌ريزي دقيق شود، اما توجهي به اين مسائل نيست که جاي تأسف زياد دارد، چون مسئولان از اهميت قم به‌ويژه از منظر سياسي و اجتماعي غافل هستند». وي با بيان اينکه مسئولان به قم به صورت يک شهر معمولي نگاه مي‌کنند، ابراز كرد: هنوز نتوانسته‌ايم به دولتمردان توجه بدهيم که اگر فرودگاه قم زودتر ايجاد شود چهره اين شهر را در بعضي جهات تغيير مي‌دهد. او پيش‌تر هم گفته بود كه وظيفه دولت در قبال قم اين است که يک رديف بودجه خوبي را براي اين شهر در نظر بگيرد و دراين‌باره ساير شهرها نبايد معترض باشند، چراکه قم با بقيه شهرها متفاوت است. او درباره فرودگاه هم گفته بود: «مسئله فرودگاه قم بايد درست شود. با ساخت فرودگاه چهره قم عوض مي‌شود و از داخل و خارج به اين شهر مقدس سفر مي‌کنند و آبرويي براي قم مي‌شود؛ چرا بايد شهري مثل کاشان فرودگاه داشته باشد، اما کلان‌شهر قم که شهري زيارتي است، فرودگاه نداشته باشد؛ درواقع فرودگاه يک پرستيژ براي شهر مقدس قم است». گويا انتظار اين مرجع تقليد به ثمر نشسته و قرار است قم صاحب فرودگاه، آن هم از نوع بين‌المللي شود تا جايي كه علي لاريجاني هم سال گذشته از محل احداث فرودگاه قم بازديد و تأكيد كرده بود كه در مدت سه ماه آينده وضعيت فرودگاه قم تعيين‌تکليف شود. علي لاريجاني با بيان اينکه مسئله فرودگاه در استان قم موضوعيت داشته و بايد اجرائي شود، گفته بود: «قم شهري بين‌المللي است و فرودگاه مي‌تواند نيازهاي اين استان برای زائران خارجي و داخلي را مرتفع کند». واتيكان اول ايده نوعي خودمختاري از نوع واتيكان را اول از همه امام‌جمعه مشهد طرح كرد. علم‌الهدي سال گذشته در اعتراض به ماجراي كنسرت‌ها، حجاب و گردشگري در مشهد گفته بود: «کنسرت در ايران با ابتذال همراه است و در مشهد بي‌حرمتي و جسارت به امام رضا(ع) است. در همه دنيا هم ما نمونه‌اش را داريم؛ مگر شهر واتيکان ايتاليا، داراي يک شرايط، حدود و داراي مقياس‌هاي فرهنگي نيست؟ در همه دنيا، يک شهر مقدس به‌عنوان شهر زيارت، شرايط قداست خودش را دارد و همه افراد و جريان‌ها، هويت قداست آن شهر را حفظ مي‌کنند، اين شهر هم شهر زيارت است و قداست دارد». بعد از او امامان جمعه شش شهر ديگر هم در مخالفت با برگزاري کنسرت به علم‌الهدي پيوستند و حتي خواستار صدور مجوز اجراي کنسرت توسط مراجع تقليد شده بودند. ائمه جمعه شيراز، سيرجان، خواف، عنبرآباد، رامسر و اروميه هم هر يك به دلايلي خواستار محدوديت‌هايي براي برگزاري كنسرت در شهرهاي خود شده بودند.