مشمولان سهام عدالت چه باید بکنند؟
ماجرای لایحه ساماندهی سهام عدالت با موضوع اصلاح مواد ۳۴ تا ۳۸ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی پس از تصویب هیات وزیران جهت طی تشریفات قانونی در ۱۸ دی ۱۳۹۶ به مجلس شورای اسلامی ارسال شد.
اما با گذشت حدود دو سال از ارسال لایحه ساماندهی سهام عدالت به مجلس شورای اسلامی، این لایحه همچنان در انتظار بررسی در صحن علنی مجلس و تصویب مجلس‌نشینان بود تا نحوه آزادسازی و چگونگی انتقال آن مشخص شود. در نهایت اوایل زمستان سال ۱۳۹۸ بود که خبری به نقل از علیرضا صالح - رئیس سازمان خصوصی‌سازی - مطرح شد مبنی بر اینکه "سهام عدالت حداکثر تا آبان سال ۹۹ آزادسازی میشود و در اختیار مردم قرار می‌گیرد".
در نهایت و در تاریخ ۱۳ بهمن سال گذشته علیرضا صالح، رییس سازمان خصوصی‌سازی در پاسخ به سوال ایسنا درمورد آزادسازی سهام عدالت توضیح داد:رییس جمهور و وزیر اقتصاد به مقام معظم رهبری برای کسب اجازه ایشان نامه نوشته‌اند و ما منتظر پاسخ این نامه هستیم؛ یعنی ممکن است اصلا به مجلس شورای اسلامی نرسد و از طریق اجازه مقام معظم رهبری این کار را انجام دهیم. سازوکار در قالب شرکتهای سرمایه گذار استانی یا صندوقهای سرمایه گذاری معامله‌پذیر و منطقه‌ای انجام خواهد شد. اگر تا پایان امسال (۱۳۹۸) اجازه رهبری را کسب کنیم تا پایان آبان‌ماه سال آینده (۱۳۹۹) سهام عدالت را آزاد خواهیم کرد.
اما آزادسازی سهام عدالت به آبان ماه نرسید و سه شنبه هفته جاری مقام معظم رهبری با صدور ابلاغیه‌ای ضمن با درخواست رییس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت موافقت کردند.
تشریح دو راه پیش روی سهام داران
پس از آن و از صبح روز چهارشنبه در سامانه سهام عدالت به نشانی SMANSE.IR گزینه ای تحت عنوان "آزادسازی سهام عدالت" اضافه شد تا مشمولین با ورود به آن بتوانند طرح آزادسازی خود را انتخاب کنند.
به طور کلی دو راه پیش روی این افراد قرار دارد. راه نخست این است که فرد مدیریت و مالکیت سهام را به دست گرفته و نسبت به فروش سهام خود اقدام کند. البته به نظر می رسد در این راه محدودیت هایی برای فرد وجود دارد. برای مثال ممکن است فقط اجازه فروش ۳۰ درصد از سهام خود را در هر دوره داشته باشد.
در راه دوم مشمولان می توانند به صورت غیرمستقیم و از طریق شرکتهای سرمایه‌گذار استانی اقدام کنند. در این راستا درصورتی که مشمولان سهام عدالت خود را نفروشند و اختیار اداره و مدیریت آنها را به شرکتهای سرمایه گذاری استانی سهام عدالت بدهند، سازوکاری فراهم می شود که در آینده مشمولان مالک واحدهای صندوقهای قابل معامله این شرکتها شوند.
البته مشمولین می توانند برای تصمیم گیری تا زمانی که شورای عالی بورس درخصوص جزییات هرکدام از روش ها تصمیم گیری کند(که بازه زمانی ۱۰ روزه برای آن مشخص شده است) منتظر بمانند. همچنین باید توجه داشته باشند عدم مراجعه آن ها به سامانه تا مهلت تعیین شده به این معنی است که نمی خواهند مدیریت سهام خود را به صورت مستقیم انجام دهند.
در این میان، یکی دیگر از اتفاقاتی که برای مشمولین سهام عدالت رخ خواهد داد، صدور کد بورسی برای ان دسته از مشمولینی است که کد ندارند. موضوعی که وزارت امور اقتصادی و دارایی در اولین جلسه کمیته اجرایی آزادسازی سهام عدالت به آن اشاره و اعلام کرد که طبق آن، مقرر شد تا با سرعت لازم نسبت به صدور کد بورسی برای همه دارندگان سهام عدالت اقدام شود.
بر اساس این گزارش، طبق آخرین آمار ۴۹ میلیون و ۱۵۲ هزار و ۷۴۱ نفر مشمول سهام عدالت هستند که از این تعداد ۴۶ میلیون و ۵۶۷ هزار و ۳۴۹ نفر در قید حیات هستند. بر این اساس وراث مشمولینی که در قید حیات نیستند در صورتی می‌توانند از این طرح استفاده کنند که فرایند انتقال را انجام داده باشند.