بدون مهناز افشار پاسخ منوچهر هادی به انتقادات از سریال «دل» و سبک فیلمسازی‌اش
منوچهر هادی با سه فیلم اجتماعی نام خودش را به عنوان یک کارگردان جوان در لیست کارگردان‌های سینمای ایران ثبت کرد. پس از آن اما او «من سالوادور نیستم» را ساخت که با بازی رضا عطاران و یکتا ناصر توانست عنوان پرفروش‌ترین فیلم سال ۹۴ را از آن خود کند و بعد از این فیلم منوچهر هادی هر چه ساخت با استقبال مخاطب روبه‌رو شد. هرچند از طرف طیف مخاطب جدی‌تر سینمای ایران با انتقادات بسیاری روبه‌رو شد. منوچهر هادی که سال پیش با سریال «عاشقانه» بخت خود را در شبکه نمایش خانگی آزموده بود و بعد با «رحمان۱۴۰۰» باز هم می‌رفت تا رکورد پرفروش‌ترین فیلم سال را بزند، در این روزها که به خاطر شیوع کرونا استقبال از وی‌اودی‌ها و سریال‌های نمایش خانگی بالا رفته، سریال «دل» را به مخاطب عرضه کرده و به گفته خودش سریالش در هر قسمت رکورد قسمت قبل خود را می‌شکند. این درحالی‌است که این سریال هم با انتقادات بسیاری روبه‌رو شده است. از ریتم کند تا انتخاب بازیگران سریال مواردی هستند که اغلب مخاطبان این سریال در شبکه‌های اجتماعی درباره‌اش می‌نویسند. در این گفت‌وگو که در قالب گفت‌وگوی لایو کافه‌خبر انجام شد سعی کردیم بخش زیادی از این انتقادات را با منوچهر هادی در میان بگذاریم و پاسخ او را بشنویم.
قبلا در یک گفت‌وگو درباره اینکه چطور فیلم و سریال پربیننده می‌سازید اشاره‌ای به فرمول امیر قلعه‌نویی داشتید.
این مثال را یادم هست که یک مربی مثل آقای قلعه‌نویی که یک زمانی در هر تیمی که می‌رفت نتیجه می‌گرفت؛ اولین تیمی که رفت تیم خوبی هم همراهش بود.هم مربی‌هایی که در کنارش بودند، هم مشاوران باشگاه و هم بازیکن‌های خوب همه باعث موفقیتش شدند. بعد از آن وقتی که می‌خواست به تیم دیگری برود اطرافیانش و حتی چندتا از بازیکن‌ها را با خودش می‌برد یا سراغ تیمی می‌رفت که بازیکن‌هایی در آن سطح داشته باشند و با تفکرات و اندیشه‌هایی که داشت آن تیم را هم اول می‌کرد. از نظر من چون فوتبال هم بازی می‌کنم، فوتبال و سینما تشابهات زیادی دارند. بیشتر از همه تایم فیلم سینمایی است که ۹۰دقیقه است و فوتبال هم ۹۰دقیقه است. بعضی فیلم‌ها ممکن است طولانی‌تر شوند، فوتبال هم ممکن است به وقت اضافه بکشد. در سینما حرفه‌ای‌ها کار می‌کنند، در فوتبال حرفهای هم حرفه‌ای‌ها هستند و این رقابت را سخت می‌کند؛ به خصوص در بخش مدیریت، هدایت، کارگردانی یا مربیگری. من فعلا فیلم تجاری می‌سازم و سریال برای مردم می‌سازم، در این راه وقتی برنده‌ای که مخاطب داشته باشی. نمی‌گویم صرفا کسی که مخاطب داشته باشد برنده است. اصلا این جمله را قبول ندارم. خیلی از فیلمسازهایی که فیلم‌هایشان فروخته پشت همین فروش و مخاطب پنهان می‌شوند درصورتی‌که باید اشکالات کار را هم ببینیم. ممکن است یک فیلمی بسازی که بی‌محتوا و بی‌مغز باشد هیچ جنبه آموزشی هم نداشته باشد اما بفروشد. ممکن است در یک فیلم از فاکتورهایی استفاده کنی که صرفا برای فروش باشد. من موافق این نیستم. من می‌گویم فیلم هم باید بفروشد هم چیزی برای ارائه به مخاطب داشته باشد. جنبه آموزشی و سرگرمی خوب و مفرح داشته باشد یا اگر عاشقانه می‌سازی عاشقانه‌ای باشد که بالاخره دو نکته داشته باشد. وقتی فیلم می‌سازی «سالوادور»، «آینه بغل» و «رحمان ۱۴۰۰»، سریال می‌سازی «دلدادگان»، «عاشقانه»، «خداحافظ بچه» و «دل» و همه اینها پرمخاطب می‌شوند، شاید غریزی در وجود من است یا علمش را دارم، بالاخره یک چیزی هست. یک موقع هست یک فیلم از تو می‌فروشد شاید یک اتفاق باشد مثل یک سالی که ما کره جنوبی را ۶-۲ بردیم. یک دوره‌ای بود که بهترین دوره تیم ملی بود و جماعتی اتفاقی دور هم جمع شده بودند که هیچ دوره‌ای اینقدر بازیکن فوتبال خوب با هم نداشتیم.
وقتی کارنامه‌ات را مرور می‌کنیم به نظر می‌رسد شاید سلیقه فیلمسازی خودت این مدل فیلم‌ها نیست و اگر قرار باشد مطابق سلیقه خودت بسازی شاید «کارگر ساده نیازمندیم» بسازی ولی چندسالی است که بیشتر تجاری می‌سازی.
هر فیلمسازی دوست دارد فیلم هنری بسازد. برای اعتبارش و نشان دادن همه استعدادهایش. ولی متاسفانه شاید این چیزی که می‌خواهم بگویم احساس شود که توجیه فیلم‌هایی مثل «عاشقانه» و «سالوادور» باشد که به موقع از اینها هم دفاع می‌کنم و می‌گویم چقدر سخت‌تر است کار کمدی بسازی یا سریال بسازی و پربیننده‌ترین سریال تاریخ نمایش خانگی باشد. چه «عاشقانه» و چه «دل». می‌توانید از فیلیمو بخواهید آمار تماشای سریال را به شما بدهد. رقبای ما هم همه رقبای خوبی هستند. این حتما یک فرمولی دارد، اندیشه‌ها و تفکراتی پشتش است. من به عنوان فیلم اول «قرنطینه» را ساختم، بعد از آن ۲۰تا تلفیلم ساختم که همه اجتماعی بود و جز بهترین تلفیلم‌های تلویزیون بود. خیلی پیشنهاد داشتم از طرف تهیه‌کننده‌ها. هر فیلمسازی دوست دارد اجتماعی کار کند و معضلات اجتماعش را بازگو کند اما سرمایه‌گذار شخصی برای کار اجتماعی به راحتی جذب نمی‌شود. اگر سرمایه‌گذار بخواهی بیاید باید به او دروغ بگویی. در این روزها یک فیلم اجتماعی خوب با بازیگرهایی مثل حامد بهداد، شهاب حسینی، نوید محمدزاده، پریناز ایزدیار، ترانه علیدوستی و ...هزینه بالایی دارد. با یک گروه حرفهای با یکی دو بازیگر در این سطح یک فیلم اجتماعی شش تا هفت میلیارد هزینه‌اش می‌شود. سرمایه‌گذارها پیش من می‌آیند و می‌گویند اصل پولمان هم برگردد ما راضی هستیم ولی یک درصد اگر بخواهم به دروغ وعده‌ای بدهم این کار را نمی‌کنم. با اینکه چه در کار کمدی و چه در کار اجتماعی بلدم چه کنم که پول سرمایه‌گذار دربیاید. مگر اینکه اتفاقی غیرقابل پیش‌بینی رخ بدهد. صبح فیلم روی پرده باشد، بعدازظهر کل ایران فیلم را پایین بکشند. ولی من نمی‌روم به سرمایه‌گذار بگویم یک فیلمنامه اجتماعی می‌نویسم که مثلا ۴۰میلیارد بفروشد یا تو ۷میلیارد هزینه کن، فیلم من حتما ۲۱ میلیارد می‌فروشد که اصل پولت برگردد. وگرنه فیلم اجتماعی بلدم و ساختم. «کارگر ساده نیازمندیم»، «زندگی جای دیگری‌است» و «یکی می‌خواد باهات حرف بزنه» که جایزه کارگردانی جشنواره بین‌الملل گرفتم و یکتا سیمرغ گرفت و کلی هم جشنواره خارجی رفتم و آمدم. بنابراین من هم بلدم اجتماعی بسازم، البته تو باید آنقدر توانایی داشته باشی مثل این دوست جدید و جوانمان که «شنای پروانه» را ساخت محمد کارت، دمش گرم، یا مثل سعید روستایی، محمدحسین مهدویان، یا آقای اصغر فرهادی که اجتماعی می‌سازند و فروش هم دارند. دمشان گرم. سخت‌ترین کار دنیا را انجام می‌دهند. بخش خصوصی، فیلم اجتماعی بسازی و اینقدر هم مخاطب داشته باشی. دارم تلاش می‌کنم فیلمنامه خوب و درجه یکی به دستم بیاید که مطمئن باشیم هم در جشنواره موفق می‌شود و هم در گیشه. تقریبا سوژه‌اش را هم پیدا کردم، فیلمنامه هم آماده است. در بخش خصوصی می‌سازم. فیلم دولتی هم نمی‌سازم. با بودجه فارابی، اوج و ... یا هر پول بیت‌المال دیگری فیلم نمی‌سازم.
در کل درباره انتخاب بازیگران سریال «دل» انتقادات زیادی به شما می‌شود.
تو ممکن است به عنوان کارگردان برای هر نقش چهار، پنج گزینه داشته باشی. البته در این سریال اکثر بازیگرها گزینه‌های ابتدایی ما بودند و اگر دوباره هم می‌خواستم این سریال را بسازم انتخاب‌هایم همین‌ها بود. این دفاع الکی نیست، دیالوگ توجیهی هم نیست. الان اشکال کار انتخاب بازیگرهای ما چیه؟ انتخاب بازیگر سلیقه است. یک سری مثلا می‌نویسند ساره بیات برای این نقش مناسب نبود. از نظر ما بود. به حرفشان احترام می‌گذاریم ولی تو اگر بخواهی یک فیلم بسازی فراخوان بدهی و از کل مردم نظرسنجی کنی که فلانی برای این نقش مناسب است یا نه که نمی‌شود. ما ساره بیات را برای این نقش مناسب دانستیم و کارش را هم درست انجام داده و خیلی هم برای این نقش زحمت کشیده اما به ذائقه بخشی از مخاطب‌ها خوش نیامده. کما اینکه سریالی که من کارگردانی کردم خیلی‌ها دوست ندارند.
با سعید راد، بیژن امکانیان و خانم بایگان کار کردید که بخشی از نوستالژی سینمای دهه پنجاه و شصت هستند.
در هر صورت برای نقش پدرها و مادرها باید بازیگرهایی انتخاب می‌کردیم که سنشان به بازیگرهای جوان ما بخورد. نزدیکی‌شان به نقش هم مهم بود. فیلمنامه را هم دادیم خواندند دوست داشتند و انتخاب ما هم بودند و بازی کردند. خیلی هم با خاطره خوب کار را تمام کردیم.
از این تجربه راضی بودی؟
خیلی. اینکه کار دیده می‌شود مهم است.
بیژن امکانیان بعد از مدت‌ها یکی از بهترین نقش‌ها را ایفا کرده است.
برای اینکه خیلی برای کارش زحمت کشید و خیلی برایش جدی بود. همه بازیگرها همین بودند. من که خودم از انتخاب بازیگرها و نتیجه کار تا اینجا راضی بودم و مطمئنم در ادامه همانطور که تا الان پیش‌بینی کرده بودم رفته به رفته مخاطبمان بیشتر شده و میزان رضایت بالا رفته از اینجا به بعد هم همینطور باشد و این سریال فکر می‌کنم سریال تاریخی برای مخاطب این مدیوم باشد.
در این روزهای شیوع کرونا گفته می‌شود که فروش دی وی دی خیلی پایین آمده. این به فروش شما ضربه زده؟
هر هفته دی وی دی منتشر می‌شود و مخاطب خودش را دارد. از طرفی در وی او دی مخاطب بیشتر شده. اساسا این اتفاق باعث شد که بازار وی‌اودی‌ها رونق بگیرد و استقبال از آن بیشتر شود. رفته رفته فروش دی‌وی دی منسوخ می‌شود.
چند قسمت از سریال مانده؟
به نیمه کار رسیدیم و فکر کنم نوزده، بیست قسمت مانده.
با «عاشقانه» چه می‌کنید. فصل دوم را می‌سازید؟
از قبل برای ساخت فصل دوم «عاشقانه» متعهد هستیم و قرارداد داشتیم. در حال نگارش فیلمنامه هستند. یک مقدار حساسیت روی آن سریال بالاست. ارشاد هم لطف کردند نهایت همکاری را با ما داشتند و از طرف شورا هم یک مشاور به ما دادند که از ابتدا کنار ما باشد که ان‌شالله کار را شروع کنیم. اولین کاری که به صورت جدی در دست داریم «عاشقانه» است.
با توجه به مشکلات خانم افشار تغییر بازیگر خواهید داشت؟
برای نقش ایشان صددرصد. ایشان خودش قصد ندارد به ایران برگردد. اساسا باید اول به ایران بیاید ببینیم تکلیف خودش چه می‌شود. فعلا قصد ندارد به ایران بیاید تا زمانی که آماده بشویم اگر مشکلش حل شد که خودش بازی می‌کند اگر هم حل نشد که بازیگر جایگزین می‌گذاریم.