یک قصه جذاب از دل تاریخ؛ رکورد‌ ۴۳‌ساله‌ دختر‌ اهل‌ میانه

سال 1343 سازمان ورزش ایران تصمیم بزرگی می‌گیرد. فرستادن سه دونده زن به المپیک توکیو. سیمین صفامهر، ‌نازلی بیات ماکو و ژولیت گئورگیان. صفامهر در دوی صدمتر و پرش طول، بیات ماکو در پرش ارتفاع و گئورگیان در پرتاب وزنه .

در دهه سی مسابقات آموزشگاهی دختران سروسامان گرفته بود و رشته‌هایی مثل دوومیدانی و والیبال و بسکتبال دارای مسابقات منظمی شده بودند. هرچند عموما به مدارس مناطق مرفه تهران اختصاص داشتند که از امکانات ورزشی خوبی برخوردار بودند. در خوزستان و در شهرهای آبادان و خرمشهر هم این ماجرا به چشم می‌خورد. در تهران تیم تاج و تیم انجمن بانوان سکانداران اصلی ورزش زنان بودند.

سال 1338 تیم دختران فنرباغچه ترکیه به تهران آمدند و مقابل تیم منتخب دانشگاه تهران بازی کردند. سرمربی تیم عبدالمنعم کمال بود. سال 42 هم تیم والیبال  زنان ژاپن به ایران آمد و دوبار مقابل یک تیم ملی ایرانی بازی کرد. و در دو بازی و شش ست،‌ تنها 19 امتیاز در مجموع به حریف ایرانی داد. سال 43 والیبال ایران یک سفر خارجی کرد و در مقدماتی المپیک  با سه شکست رو‌به‌رو شد اما توانستند هند را با نتیجه سه بر دو مغلوب کنند.

در همین سال 43 است که آن سه دونده به توکیو می‌روند.(حواستان هست که دارم از چه سال‌هایی حرف می‌زنم. 42 و 43. سال‌های بسیار مهم از تاریخ سیاسی ایران) خب نتایجشان بسیار بد بود. و در همان دورهای مقدماتی با قرار گرفتن در مکان‌های آخر حذف شدند. صفامهر 100 متر را بیشتر از  13 ثانیه دوید و در پرش طول هم کمی بیشتر از 5 متر پرید. بیات ماکو هم در سد یک متر و 55 درجا زد. گئورگیان هم 9 متر و نیم وزنه انداخت و سی و پنج متر هم دیسک پرتاب کرد. از این سه پیشاهنگ الان فقط گئورگیان زنده است.

بیات ماکو در سال 97 درانگلیس و در سن 73 سالگی درگذشت و خانم صفامهر هم در سال 1395 در تهران  و در سن 68 سالگی. در سال 1345 تیم والیبال بانوان ایران در بازی‌های آسیایی بانکوک  شرکت کرد و توانست از سد برمه و تایلند و فیلیپین بگذرد و با دو شکست مقابل کره‌جنوبی و ژاپن به برنز آسیا برسد.

امامی و هادی‌زاده پاسورهای تیم بودند و دو تا دکتر یعنی خانم فتحی و خانم ملک توپگیر بودند و تت و خرازی و شکوفی و فردی و پند‌نواز آبشارزن‌ها بودند. از این جمع خانم دکتر فتحی دو ماه پیش درگذشت. این‌ها اولین مدال بگیرهای بانوان در آسیا بودند.

والیبال دختران ما در بازی‌های آسیایی 1970 هم اعزام شدند و اتفاقا توانستند تیم‌هایی مثل چین، ‌اندونزی، تایلند و فیلیپین را هم شکست بدهند اما سه شکست مقابل کره‌جنوبی و ژاپن و کامبوج آنها را از تکرار مدال دور نگه داشت. آنها یک نتیجه بسیار بد 15 بر صفر مقابل کامبوج و دوتا 15 بر یک مقابل ژاپن و کره را بر جای گذاشتند.

حادثه مهم در سال‌های 52 و 53 رخ داد.  مریم صدارتی دختر مشهدی دو‌ومیدانی ایران در رشته پرش ارتفاع در قهرمانی آسیا در مانیل، ‌با یک متر و 58 به مدال برنز آسیا رسید. اولین مدال انفرادی خانم‌ها. یک ماه بعد مهوش شفائی دختر خرمشهری در شمشیربازی قهرمانی  آسیا که در تهران برگزار شد به مدال طلای آسیا دست یافت. اما خب اولین دوره مسابقات بود و تعداد تیم‌ها خیلی زیاد نبود.

سال بعد بازی‌های آسیایی در تهران برگزار می‌شد و توقعات هم بسیار بالا بود. خب نسل جدید دختران والیبالیست با چهار شکست سنگین در میان 5 تیم، پنجم شدند. در 12 ست که بازی کردند در هیچ ست از 7 امتیاز بیشتر نگرفتند و چند تا 15 بر صفر و 15 بر یک برجای گذاشتند.

بسکتبال و دوومیدانی هم به هیچ نتیجه‌ای نرسیدند. در دوومیدانی توران شادپور نوستاره ایرانی در پرش طول  به مقام ششم رسید و مریم صدارتی هم در پرش ارتفاع به مقام هفتمی دست یافت. بسکتبالیست‌ها با اختلاف شصت امتیاز به ژاپن و کره شمالی باختند. اما شمشیربازها سنگ تمام گذاشتند و دو طلای تیمی و  دو نقره و برنز انفرادی به دست آوردند که نقره حاصل کارخانم شفائی بود.

در سال‌های بعدی  تا انقلاب، ‌ورزش بانوان ما به هیچ موفقیت مهمی نرسید. آن استارت بزرگ دهه چهل مثل بقیه عناصر فرهنگی و اجتماعی آن دهه طلایی،‌ در میانه  دهه پنجاه به رکود رسید. هیچ راه موفقیتی هم در جلو روی ورزش بانوان به چشم نمی‌خورد. تنها توران شادپور دختر 26 ساله اهل میانه آذربایجان شرقی بود که در سال 56 همچون یک فوق ستاره درخشید و رکوردهای پرش طول و دوهای صدمتر و دویست متر را در اختیار خود گرفت و در چهارصدمتر هم برنده طلا شد.

چهار طلا در قهرمانی ایران.  رکوردهای او در صد متر و دویست متر سه دهه بعد توسط مریم طوسی شکسته شدند. در سال 1386. مریم طوسی می‌گوید که خانم شادپور که آن دوران نایب رئیس فدراسیون بود از شکستن رکوردهایش چندان خوشحال نبود. توران شادپور اما در همان سال 86 و در سن 56 سالگی بر اثر سرطان می‌میرد. او بانی نسل طلایی دوومیدانی ایران بود. با ظهور چهره‌هایی مثل  لیلا ابراهیمی و مریم طوسی و الناز کمپانی. رکورد پرش طول توران شادپور تا سال 1399 پایدار بود. 43 سال. تا عاقبت ریحانه مبینی توانست سه سانتی‌متر این رکورد را افزایش دهد.

منبع: هفت صبح