به گزارش اکوایران، گزارش تولید ناخالص داخلی کشور تا پایان تابستان 1402 منتشر شده است. این گزارش نشان می‌دهد رشد تولید ناخالص داخلی ایران (GDP) در این فصل برابر با 7.1 درصد بوده که جزء بیشترین رشدهای اقتصادی پس از سال 1396 است. رشد اقتصادی به معنای افزایش تولید کالا و خدمات در یک کشور است. بنابراین انتظار می‌رود اثر رشد بالای اقتصادی به صورت افزایش درآمد خانوارها و شاخص‌های رفاهی برای جامعه قابل لمس شود. اما به نظر می‌رسد که چنین امری رخ نداده و آمار رشد با احساس افراد نسبت به وضعیت اقتصاد کشور همخوانی ندارد. 

 یک راه برای درک بهتر ارقام تولید ناخالص داخلی اقتصادی کشور محاسبه آن‌ها بر حسب ارزش دلاری است. در این گزارش تولید ناخالص داخلی کشور بر حسب میانگین فصلی قیمت دلار در تابستان سال‌های 1392 تا 1402 محاسبه شده است. این محاسبات نشان می‌دهد در تابستان 1402 ارزش دلاری تولید ناخالص داخلی کشور برابر با 97 میلیارد 230 میلیون دلار بوده که نسبت به تابستان سال گذشته 12.5 درصد کاهش یافته است.

 همچنین در سال‌هایی که نرخ ارز به دلیل تشدید تحریم‌ها یا انتظارات تورمی جهش داشته به ویژه سال‌های 1397، 1399 و 1402 ارزش دلاری تولید ناخالص داخلی کشور با افت همراه بوده است.

مقایسه ارزش حقیقی و ارزش دلاری

تولید ناخالص داخلی کشور از مجموع ارزش افزوده تولید شده در بخش‌های مختلف اقتصاد به دست می‌آید. این مقدار به دو شیوه مختلف گزارش می‌شود؛ تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری و تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت. تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری ارزش کالاها و خدمات تولید شده را به قیمت‌های موجود در بازار ثبت می‌کند، بنابراین تورم را هم در خود دارد، در حالی که در تولید ناخالص داخلی به قیمت‌ ثابت ارزش تولیدات و خدمات را بر حسب قیمت‌های یک سال پایه گزارش می‌کند و بنابراین اثر تورم تا حد زیادی در آن تعدیل می‌شود. بنابراین این نوع از تولید ناخالص داخلی تغییرات حقیقی تولید را اندازه می‌گیرد.

 مقایسه تولید ناخالص داخلی حقیقی با ارزش دلاری تولید ناخالص داخلی که در این گزارش بر حسب میانگین قیمت دلار محاسبه شده است، فهم عمیق‌تری از تغییرات اقتصاد می‌تواند به دست دهد. این بررسی مشخص می‌کند که چه میزان از رشد اقتصادی به دلیل افزایش حقیقی تولیدات در اقتصاد بوده و چه میزان از ارزش آن به دلیل تورم کاسته شده است. 

بررسی ارزش تولید ناخالص داخلی دلاری در سال‌های 1392 تا 1396 نشان می‌دهد ثبات نسبی دلار در این سال‌ها سبب شده ارزش تولید ناخالص داخلی حقیقی با ارزش دلاری آن هم‌راستا باشد.

سال‌های 1400 و 1401؛ ثبات اقتصاد و رشد تولید

 میانگین قیمت ارز در تابستان سال 1400 26 هزار و 86 تومان و در تابستان سال 1401 به 30 هزار و 953 تومان رسید که نشان می‌داد یک ثبات نسبی به وضعیت ارزی کشور بازگشته است.

 در نتیجه این ثبات ارزش حقیقی و دلاری تولیدات کشور رشد کرد. به طوری که تولید ناخالص داخلی حقیقی در تابستان 1400 با 6.3 درصد رشد به 198 هزار میلیارد تومان و در تابستان 1401 با 3.4 درصد رشد به 205 هزار میلیارد تومان رسید. ارزش دلاری این تولیدات نیز در تابستان سال 1400 با 49.4 درصد رشد به 84 میلیارد دلار و در تابستان سال 1401 با 32.6 درصد رشد به 110 میلیارد دلار رسید.

 همراهی رشد تولید ناخالص داخلی حقیقی و دلاری در این دو سال به این معناست که هم حجم تولیدات در اقتصاد کشور رشد کرده و هم ارزش آن‌ها در نتیجه ثبات ارزی افزایش یافته است.

 با این حال رشد مجدد فضای نااطمینانی در کشور سبب شد ارزش تولیدات کشور در تابستان سال 1402 تحت تاثیر قرار گیرد.

1402؛ رشد نااطمینانی و افت ارزش تولید

 در سال 1402 ارزش حقیقی تولید ناخالص داخلی کشور 7.1 درصد نسبت به تابستان سال گذشته رشد کرد و به 219 هزار میلیارد تومان رسید. با این حال با احتساب میانگین قیمت دلار در این فصل برابر با 49 هزار و 400 تومان ارزش دلاری تولیدات کشور برابر با حدود 97 میلیارد دلار به دست می‌آید که نسبت به موقعیت مشابه سال قبل 12 درصد کاهش یافته است.

بنابراین با وجود افزایش حجم تولیدات در کشور ارزش دلاری آن‌ها کاهش یافته است. که این کاهش ارزش به صورت گرانی این کالاها پدیدار می‌شود. می‌توان گفت با توجه به اینکه اقتصاد ایران در وضعیت کنونی به شدت به نرخ ارز وابسته شده است، علت اینکه اثر رشد اقتصادی در زندگی خانوارها چندان حس نمی‌شود، این است که با وجود رشد، ارزش دلاری کیک اقتصاد ایران کاهش یافته است. در نتیجه نیز مردم افزایش محسوسی را در قدرت خرید و رفاه شان حس نمی‌کنند.

photo_2024-02-20_17-02-23