بدنام ترین سلاح های فرانکنشتاینی تاریخ؛ از توپ Marder آلمان تا FrankenSAM اوکراین

اصطلاح «سلاح فرانکنشتاینی» (Franken Weapon) تصویری از تسلیحات عجیب و غریب را تداعی می کند – چیزی غیر طبیعی و حتی طنزآمیز. اما این سلاح های عجیب و غریب شوخی بردار نیستند.

برای مثال «سام فرانکشتاینی» (FrankenSAM) را در نظر بگیرید که توسط آمریکا و اوکراین توسعه یافته است. در شرایطی که اوکراین سرسختانه به دنبال راهی برای جلوگیری از بمباران بی وقفه موشکی و هوایی روسیه است، ایده این است که موشک های ضدهوایی ساخت آمریکا را با پرتابگرهای دوران شوروی اوکراین – که در اصل توسط روسیه برای ساقط کردن هواپیماهای آمریکایی توسعه داده شده بودند – ترکیب کند.

اگر این موضوع عجیب به نظر می رسد، به آن عادت کنید. با جنگ های اوکراین و خاورمیانه که سلاح ها و مهمات را بی وقفه می بلعند و ذخایر جهانی را خالی می کنند، سلاح های فرانکنشتاینی ممکن است به یک رویه معمول تبدیل شوند نه یک چیز عجیب.

یک دلیل عملی برای این موضوع وجود دارد. از آنجا که طراحی و ساخت خودروهای زرهی، هواپیماها و موشک ها هزینه بر است، منطقی به نظر می رسد که به جای سپردن تجهیزات قدیمی به زباله دان، تا حد امکان از ارزش آن ها استفاده کنیم.

به عنوان مثال، یک تانک در اصل یک تراکتور است که یک برجک و توپ بر روی آن نصب شده است. پس چرا برجک را حذف نکنیم و انواع و اقسام محموله ها را روی شاسی نچسبانیم و در نتیجه از موتور قدرتمند پلتفرم، حفاظت زرهی و تحرک آفرودی آن بهره نبریم؟ حتی یک تانک قدیمی هم می تواند به عنوان یک قاطر مکانیکی جان تازه ای بگیرد.

شاید یک تعریف خوب و موثر از «سلاح فرانکنشتاینی» سیستمی باشد که نه تنها عجیب، بلکه مجموعه ای غیرطبیعی از اجزایی است که اگر شرایط سخت و دشوار نبود، با هم ترکیب نمی شدند. زیرا هیچ کسی گلوله های ضد عمق را بر روی تانک سوار نمی کند، یا یک کشتی جنگی را به یک ناو هواپیمابر تک منظوره تبدیل نمی کند، مگر اینکه جنگ بد پیش برود.

«بیوتن پانزر» (Beutepanzer به معنای تانک های به غنیمت گرفته شده) به بخش مهمی از زرادخانه زرهی آلمان تبدیل شدند. آن ها همچنین سلاح های فرانکنشتاینی متعددی را در پی داشتند. باز هم ضرورت و نیاز کلید خلق این سلاح های فرانکنشتاینی بود.

سربازان آلمانی که به این باور رسیده بودند که سلاح های آن ها از سلاح های «ابتدایی» روس ها برتر هستند، شوکه شدند که می دیدند گلوله های توپ کالیبر متوسط آن ها پس از برخورد با تانک های T – ۳۴ و KV – ۱ با آن زره های ضخیم، در آن ها نفوذ نکرده و برگشت می خورند (سربازان ناراضی آلمانی به توپ ضدتانک ۳۷ میلی متری خود لقب “دربازکن” داده بودند).

کشتی های جنگی به ناوهای هواپیمابر

در نبردهای اولیه نبرد اقیانوس آرام مانند میدوی و گوادالکانال، بسیاری از ناوهای هواپیمابر آمریکایی و ژاپنی در اصل به عنوان ناوهای جنگی و ناوشکن های جنگی در دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ ساخته شده بودند. در میانه ساخت وساز، بدنه آن ها طوری تغییر داده شد تا به جای برجک های توپ، بتوانند عرشه های پرواز داشته باشند.

اما پس از اینکه بهترین ناوهای ژاپن در میدوی در سال ۱۹۴۲ نابود شدند و ناوهای هواپیمابر به عنوان پادشاهان جنگ دریایی جایگزین کشتی های جنگی شدند، نیروی دریایی امپراتوری ژاپن نیز به همین راه حل روی آورد – اما با دو پیچش. ناوهای جدید از ناوهای جنگی از پیش ساخته شده قبلی می آمدند.

و این کشتی ها در حالی که هنوز برخی از برجک های توپ اصلی خود را حفظ می کردند، دارای باند پرواز نیز شدند، در نتیجه به کشتی-ناوهای جنگی هیبریدی تبدیل می شدند – ناوهایی که می توانستند هواپیماها را به پرواز درآورند و نبردهای سطحی انجام دهند.

ناو جنگی ژاپنی Hyūga بعد از آسیب شدید در جریان حمله هوایی از جانب هواپیماهای که از روی ناوهای هواپیمابر آمریکایی برخاسته بودند در سپتامبر ۱۹۴۵

به دوش کشیدن بمب افکن ها و جنگنده ها

یکی از عجیب ترین سلاح های فرانکنشتاینی، Mistel (به معنای گیاه دارواش) آلمان نازی بود. محرک این سلاح نیاز به یک راه بهتر برای غرق کردن کشتی ها توسط هواپیما بود. لوفت وافه تخمین زده بود که حدود ۲۵ هواپیما را برای غرق کردن تنها یک کشتی از دست می دهد و با از دست دادن کنترل آسمان ها در سال ۱۹۴۳، این نسبت برای آلمان بدتر نیز می شد.

یک عضو گروه نیروهای یگان ۴۳۹ نیروی هوایی ایالات متحده در حال نگاه کردن به یک هواپیمای دوش بر Junkers آلمانی در پایگاهی هوایی در فرانسه در ۴ می ۱۹۴۵

همانند دیگر سلاح های شانس آخر هیتلر، واقعیت ناامیدکننده بود. بمب افکن – جنگنده روی هم قرار گرفته بسیار ناکارآمد و در برابر رهگیرهای متفقین آسیب پذیر بود. همچنین این ترکیب عجیب از لحاظ ثبات و قابل اعتماد بودن نیز مشکل داشت. یکی از افسران لوفت وافه، بر اساس کتابی در مورد Mistel گفته بود: « اگر هیچ مشکلی وجود نداشت، همه چیز به شدت بر اساس شانس بود. اکثر اوقات ناامیدی رخ می داد، از نداشتن کنترل و ثبات و گلنگدن های انفجاری که عمل نمی کردند».

شاید بزرگ ترین مشکل این بود که Mistel خیلی دیر از راه رسید .در سال ۱۹۴۴ حدود ۲۵۰ فروند از آن ها ساخته شده و علیه کشتی های متفقین در نرماندی به کار گرفته شدند و همچنین بر علیه پل های کلیدی، در شرایطی که ارتش شوروی به درون خاک آلمان پیشروی می کرد. اما خسارت وارده توسط این فرانکنشتاین ها اندک بود.

سلاح های فرانکنشتاینی روسی

اگر چه روسیه جنگ اوکراین را با ناوگان بزرگی از تانک های مدرن آغاز کرد, اما تلفات سنگین این کشور را مجبور کرد تا انبارهای خودروهای فرسوده اش را خالی کرده و به خودروهای فرانکنشتاینی متوسل شود .

بر اساس گزارش کی یف پست اوکراین, آن ها اغلب از تراکتور زرهی MT – LB دوران شوروی استفاده می کنند. MT – LB که توسط یک وبسایت علاقه مند به خودروهای زرهی به یک چاقوی ارتش سوئیس اما شنی دار تشبیه شده, شبیه به یک شاسی تانک است. در واقع این خودروی شبیه تخته سنگ که ۱.۸ متر ارتفاع و ۱۲ تن وزن دارد, براساس تانک سبک PT – 76 ساخته شده است. از دهه ۱۹۷۰, روسیه از MT – LB برای همه چیز، از حمل توپخانه و تجهیزات گرفته تا خدمت به عنوان آمبولانس و پست فرماندهی استفاده کرده است.

یک سرباز از کنار یک خودرو زرهی سبک MT-LB مجهز شده به هوویتزر در نزدیکی نووسلیوکا پرشا عبور می کند، در ۴ دسامبر ۲۰۲۳

روسیه همچنین MT – LB ها را به برجک های توپ ۲۵ میلی متری مسلح کرده است که در اصل به عنوان سلاح های ضدهوایی برای کشتی ها طراحی شده اند. هم روسیه و هم اوکراین – که از تجهیزات زیادی متعلق به دوران شوروی استفاده می کنند – MT – LB ها را به لانچرهای موشک هواپیما مسلح کرده اند.

آینده سلاح های فرانکنشتاینی

در حالی که بسیاری از مناطق جهان در حال جنگ یا آماده شدن برای آن هستند، احتمالاً تقاضای شدیدی برای سلاح وجود داشته باشد. ممکن است ظرفیت جهانی کافی برای پاسخگویی به این تقاضا وجود نداشته باشد، به خصوص در شرایطی که جنگ های مدرن، همانطور که در کشتار متقابل جنگ روسیه و اوکراین مشهود است، منجر به فرسایش شدید می شود.

این نشان می دهد که ملت ها ممکن است نیاز داشته باشند تا به سوی هر تکه و قطعه نظامی که در دست دارند دست دراز کنند تا سلاح های فرانکنشتاینی بسازند. با این حال، در بهترین حالت یان یک راه حل ناکامل و دارای نقص است. قطعات متعدد از کشورهای مختلف، که هرگز برای کار با یکدیگر طراحی نشده اند، در تعمیر و نگهداری، قطعات یدکی و یافتن مهمات مناسب با چالش هایی مواجه می شوند.

همانند ساخته دکتر فرانکنشتاین، سلاح های فرانکنشتاینی هم زنده هستند. اما با یک بهای سنگین.

منبع: روزیاتو