حذف پلاستیکها و مسیری که آغاز شده است
استاندارد ملی پلاستیکهای زیستتخریبپذیر سرانجام پس یک سال ابلاغ در کشور به تصویب رسید استانداردی که توزیع پلاستیکهای با قطر کمتر از ۲۵ میکرون در کشور را ممنوع میکند تا بدین ترتیب مدیریت پسماند کشور از شر پلاستیکهایی که قابلبازیافت نیستند و در طبیعت رها میشدند راحت شود هرچند این ممنوعیت شروعی است برای گامهای بزرگتر در محیطزیست حذف پلاستیکها سالهاست در کشورهای پیشرفته کلید خورده است و در حال حاضر ۹۴ کشور ممنوعیتهایی را برای استفاده از کیسه پلاستیکی اعلام کردهاند و برخی کشورها نیز در ازای ارائه کیسه پلاستیکی مبالغی را دریافت میکنند. هرچند در ایران این ممنوعیت فعلا برای کیسههایی با قطر کمتر از ۲۵ میکرون آغاز شده اما باتوجهبه اینکه رتبه ایران در استفاده از کیسههای پلاستیکی بالاتر از حد متوسط جهانی است و سالانه بیش از ۳ میلیون تن پلاستیک در کشور تولید میشود این استاندارد و ممنوعیت را میتوان شروعی امیدوارکننده برای آغاز یک مسیر پر فراز و نشیب برای ممنوعیت پلاستیکها در کشور بدانیم.
طبق ماده ۶ این آییننامه تأکید شده دستگاههای مسئول حسب مورد و با همکاری اتاق ایران و انجمن ملی صنایع پلیمر ایران، موظفاند استانداردهای تخصصی مرتبط با کیسههای پلاستیکی زیستتخریبپذیر را تدوین و پس از طرح در کمیسیونهای فنی، جهت تصویب در کارگروه (کمیته) های ملی استاندارد به سازمان ملی استاندارد ایران ارائه نمایند و تولید تمامی کیسههای پلاستیکی منوط به تأیید سازمان ملی استاندارد خواهد بود.
طبق ماده ۳ آییننامه کاهش مصرف کیسههای پلاستیکی، توزیع رایگان کیسههای پلاستیکی به جز میوهفروشی، توزیع کیسههای پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از (۲۵) میکرون و کیسههای پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از (۶۰) میکرون در فروشگاههای زنجیرهای، ممنوع بوده و وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری وزارت کشور موظف است حسب مورد، در راستای کاهش تولید پسماند و محدود نمودن تولید، توزیع و مصرف کیسههای پلاستیکی، ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه، شیوهنامههای مربوط را تهیه و اجرا کند. ضمانتهای اجرایی این استاندارد عمدتا تشویقی است و در اجرای ماده ۲ آیین نامه، وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است ترتیبی اتخاذ نماید تا تولیدکنندگان کیسههای پلاستیکی با ضخامت کمتر از (۲۵) میکرون، از تاریخ ابلاغ این آیین نامه طی یک برنامه پنجساله، سالانه بیست درصد (۲۰%) از ظرفیت تولیدی خود را با کیسههای سازگار با محیطزیست یا زیستتخریبپذیر جایگزین کنند.
این آییننامه هرچند تازه در آغاز راه قرار دارد و همانطور که اشاره شد برخورد قانونی و جریمهای در آن لحاظ نشده است اما امید است که در آینده سختیگرانه تر پیگیری شود هرچند ذکر این نکته ضروری است که اقدامات فرهنگی و تشویق مردم به حذف پلاستیکها از زندگی روزمرهشان بهترین ابزار برای کاهش مصرف پلاستیکها و مدیریت پسماند در کشور است. اقدامات فرهنگی و آموزشی که آموزشوپرورش، رسانه، صداوسیما و جراید در شکلگیری نقش مهمی دارند نقشی که آن را دستکم گرفته و آن را بهخوبی ایفا نمیکنند.