اگزوز پاک؛ مخترع جوان مشهدی سعی دارد آلودگی هوا را در نطفه خفه کند

هوا مقوله‌ای بی‌رنگ است که با اینکه همه‌جا هست اما با چشم دیده نمی‌شود، ولی به لطف خودروهای موجود در شهرها شما می‌توانید هوا را با رنگ سیاه یا خاکستری در فضای شهر مشاهده کنید. براساس آمارهای موجود، آنچه موجب سیاهی آسمان شده است و به تازگی به‌عنوان آلودگی هوا از آن یاد می‌شود، بیشتر ذرات معلق هستند، ذراتی که ۷۰درصدشان از طریق خودروها ایجاد می‌شود. در این بین، خودروهای سواری شخصی تنها ۴/ ۱ درصد سهم دارند و این در شرایطی است که تقصیر اصلی بر گردن خودروهای سنگین با سهم ۴/ ۲۲ درصدی است. این خودروها آلودگی بسیار زیادی را به وجود می‌آورند، به‌‌ویژه آنکه بخش قابل توجهی از آن‌ها فرسوده هستند و چند برابر آلودگی ایجاد می‌کنند. در چنین شرایطی اما محمود خردمند، مخترع جوان مشهدی، برای مقابله با بحران آلودگی هوای این روزهای کشور، وسیله جالبی به نام اگزوز پاک اختراع کرده است. حل مسائل عادی محمود خردمند ٢٨ سال سن دارد و دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی است. او چند سالی‌است که در قالب حل مشکلات شهری و کشوری دست به اختراع می‌زند. اختراع آخر او می‌تواند حال و هوای شهرها را بهتر کند. به گفته خودش از کنار مسائلی که سال‌هاست برای مردم به امری عادی تبدیل شده‌است به راحتی عبور نمی‌کند و دو سال است که روی ایده اگزوز پاک زمان گذاشته است تا آلودگی هوا را به میزان زیادی در نطفه خفه کند.خردمند می‌گوید: راهکارهای زیادی را مورد بررسی قرار دادم، مانند دستگاه‌های تصفیه هوایی که در کنار خیابان‌ها گذاشته می‌شود. در نهایت به این نتیجه رسیدم که اگر ابتدا اجازه بدهیم آلودگی وارد محیط زیست بشود و سپس سعی در مهار آن داشته باشیم، عملی اضافه است. به همین دلیل این ایده در ذهنم شکل گرفت که قبل از ورود آلودگی به محیط زیست جلوی آن را بگیرم. از آنجایی که آمارها نشان می‌داد حدود ٧٠ درصد آلودگی مربوط به خودروهاست، در این حوزه متمرکز شدم و به‌صورت اختصاصی سیستم تخلیه دود و اگزوز خودرو‌ها را مورد بررسی قرار دادم. متوجه شدم که در این سیستم مخزن انتهایی خودرو با وجود حجم زیادی که به خود اختصاص می‌دهد، کاربرد زیادی در تصفیه هوا ندارد و بیشتر به منظور کاهش صدا به‌کار می‌رود. سپس من این قسمت را برای اجرای طرح خود انتخاب کردم. حذف آلودگی به کمک پوست میوه او کارکرد دستگاه خود را این‌گونه شرح می‌دهد که از ساختار شیمیایی که در درون انباره اگزوز قرار داده است برای تصفیه هوا استفاده می‌کند. موادی که در این نوع از اگزوز استفاده می‌شود به شدت علاقه‌مند به ترکیب با گازهای مضر موجود در دود خودرو مانند CO و CO٢ هستند. این گازهای سمی و آلوده در این مواد گرفتار می‌شوند و از اگزوز خارج نمی‌شوند، به نوعی این مواد نقش کاتالیزگر را ایفا می‌کنند و میزان آلودگی را تا ٩٠ درصد کاهش می‌دهند. جالب است بدانید مواد مورد استفاده در این ساختار شیمیایی در طبیعت به وفور یافت می‌شود و از جنس پوست میوه‌های سخت پوست مانند نارگیل و پسته است که در شرایط خاص ساخته می‌شود و سپس در این اگزوز مورد استفاده قرار می‌گیرند. ﷯ افزایش توان خودرو محمود خردمند نمونه‌های اولیه خود را روی یک خودروی نیسان نصب می‌کند و راهی مرکز معاینه فنی می‌شود تا حاصل کار خود را بسنجد. نتایج مرکز معاینه فنی از کاهش میزان آلاینده‌ها توسط اگزوز پاک نسبت به اگزوز اصلی نیسان خبر می‌دهد. همچنین آزمایش خودرو در شرایط و سرعت‌های مختلف نشان می‌دهد که این اختراع به علت اینکه موجب برنگشتن گازهای خروجی به موتور می‌شود نه تنها تأثیر منفی روی آن نمی‌گذارد بلکه موجب تنفس بهتر موتور و افزایش توان خودرو هم می‌شود. خردمند بیان می‌کند عمر مواد به کاررفته در اگزوزپاک به نوع آلودگی بستگی دارد و پیش‌بینی می‌کند در بدترین حالت ۶ ماه و در بهترین حالت ١۴ماه کاربرد دارد و پس از آن می‌توان مواد آن را تعویض کرد. اتفاق جالبی که در این بین رخ می‌دهد امکان بازیافت مواد موجود در دود خروجی موتور خودرو مانند ماده ارزشمند گوگرد است که حالا با مواد موجود در اگزوزپاک ترکیب شده‌است. اگزوزپاک برای رسیدن به نمونه اولیه قابل دفاع طی دو سال گذشته ١٠ میلیون هزینه روی دست محمود خردمند می‌گذارد. او بیان می‌کند بیشتر درآمد خود را که از طریق کارگزاری در املاک به‌دست می‌آورد صرف اختراع هایش کرده‌است. اما حالا قیمتی که برای اختراع خود پیش‌بینی می‌کند براساس نوع خودرو از ١۵٠ تا ٣٠٠ هزارتومان متفاوت است و برای شارژ مواد‌شیمیایی نیز نصف این قیمت قابل پرداخت‌است. ﷯ حمایت نکردن از ساخت ایران اما هراختراعی برای اینکه به موفقیت کامل برسد باید به تولید انبوه دست پیدا کند و مورد استفاده مشتریان هدف قرار بگیرد. در همین‌باره محمود خردمند که هنگام ثبت اختراع خود گواهی کاربردپذیری و یکتا بودن دستگاه خود را از ایران‌خودرو دریافت کرده‌است، به‌عنوان اولین گزینه پیش‌روی خود به این خودروساز داخلی مراجعه می‌کند. او می‌گوید با اینکه ایران‌خودرو اختراع من را تأیید کرده‌است اما آن را قابل تجاری‌سازی نمی‌داند و وقتی علت را جویا شدم بیان کردند ما به دنبال کاهش آلودگی خودروهای صفر نیستیم و اگر طرحی برای فروش بیشتر خودرو دارید پا پیش بگذارید. او می‌گوید: با مدارکی که پیش از این با آزمایش اگزوز پاک خود توسط مرکز معاینه فنی تهیه کرده بودم به سراغ مرکز سازمان پایش آلاینده‌های شهرداری مشهد رفتم و به ارائه اختراع خود اقدام کردم. در آنجا با بیان اینکه ما نتایج آزمایش‌های مراکز معاینه فنی را قبول نداریم، دوباره اگزوزپاک روی یکی از خودروهای سنگین سازمان مپ قرار گرفت و با دستگاه‌های پیشرفته آزمایش شد. طبق اندازه‌گیری‌های انجام شده، دستگاه آن‌ها حدود ٩٠ درصد کاهش آلاینده‌ها را در این اگزوز نشان داد. اما وقتی از آن‌ها خواستم نتایج آزمایش را در اختیار من قرار دهند، با بیان اینکه ارائه نتایج این آزمایش‌ها برای ما ایجاد دردسر می‌کند، از ارائه آن خودداری و بیان کردند برای عملیاتی‌کردن این طرح نمی‌توانیم با شما همکاری داشته باشیم. ﷯ از شعار تا عمل خردمند که در تقویم کوچکش با قراردادن تصویری از یک کارخانه اگزوزسازی، تولید انبوه این محصول را هدف‌گذاری کرده است، می‌گوید: من سال‌هاست که در راه اجرایی‌کردن اختراعاتم جواب نه می‌شنوم اما به این راحتی‌ها پا پس نخواهم کشید و از طریق سازمان‌های مختلف پیگیر اجرا و جذب سرمایه برای صنعتی‌کردن دستگاه خود هستم. در این بین برای شرکت خودروسازی BMW هم طرح خودم را ارسال کردم که برخلاف مسئولان داخلی آن‌ها با احترام از این طرح استقبال کردند و خواهان ارائه جزئیات بیشتری از آن شده‌اند. هر چند که انجام ندادن خدمت سربازی مانع از خروج من از کشور خواهد شد به همین دلیل اکنون خیلی پیگیر ارائه اختراعم به خارج از کشور نیستم. در انتها باید گفت شعار مدیریت شهری "مشهد، شهر هوشمند" است و یکی از سرفصل‌های اصلی شهر هوشمند دستیابی به محیط زیست پاک و کاهش مصرف انرژی است و به نظر می‌رسد حمایت از این دست اختراعات اولین قدم حرکت به سوی شهر هوشمند باشد. مدیران شهری می‌توانند با رفتارهای هوشمندانه و فاصله گرفتن از حاشیه امنیت خود در قبال این گونه طرح‌ها که قابلیت اجرای خود را ثابت کرده‌اند به رفع چالش‌های شهری به صورت نوآورانه و خلاقانه اقدام و شعار هوشمند کردن شهر را در عمل نیز ثابت کنند.