تحلیل بال پژوهشی مجلس؛ چاره‌ای جز افزایش سن بازنشستگی نیست
به گزارش اکو ایران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی به بررسی ابعاد مصوبه افزایش سن بازنشستگی در برنامه هفتم توسعه پرداخته است. افزایش سن بازنشستگی از مصوبات برنامه هفتم توسعه است که اواخر آبان سال جاری در مجلس تصویب شد و واکنش‌های زیادی را برانگیخت. این قانون راه‌حلی برای ناترازی شدید صندوق‌های بازنشستگی است که در سال‌های اخیر تبدیل به مشکل بزرگی برای دولت شده است. در بودجه 1403 برای این صندوق‌ها که نوعی بیمه برای تامین معیشت افراد در دوران کهنسالی هستند، مبلغ 400 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که وابستگی زیاد آن‌ها به بودجه عمومی دولت را نشان می‌دهد.
دلایل متفاوتی برای ناترازی صندوق‌های بازنشستگی ذکر می‌شود که یکی از آن‌ها تغییرات جمعیتی است. در سال‌های اخیر نرخ سالمندی در کشور افزایش و نرخ باروری کاهش یافته است. همچنین امید به زندگی نیز در این سال‌ها بیشتر شده است. افزایش سن بازنشستگی راه‌حلی است که با توجه به این ملاحظات برای این حل وضعیت پیشنهاد شده است. مرکز پژوهش‌های مجلس با بررسی این قانون و سن بازنشستگی در چند کشور پیشرفته به این نتیجه رسیده که افزایش سن اگرچه نمی‌تواند راه‌حلی کافی برای حل مشکل صندوق‌های بازنشستگی باشد، اما آن را با توجه به وخامت وضعیت این صندوق‌ها که در سال‌های آینده ممکن است به یکی از بحران‌های اصلی کشور تبدیل شود، راه‌حلی کارشناسی دانسته است.
گره کور صندوق‌های بازنشستگی در ایران
صندوق‌های بازنشستگی نوعی بیمه رفاهی برای تامین افراد در دوران پیری هستند. یعنی افرادی که تحت پوشش این بیمه‌ها قرار دارند، در هر ماه مقداری از دستمزد خود را به این بیمه‌ها می‌پردازند تا پس از بازنشستگی همچنان از یک مستمری برخوردار باشند. در حال حاضر 17 صندوق بازنشستگی در کشور وجود دارد. چهار صندوق اصلی، صندوق سازمان تامین اجتماعی، بازنشستگی کشوری، تامین اجتماعی نیروهای مسلح و بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر هستند و 13 صندوق نیز اختصاصی برای صنف‌های مختلف است.
مهم‌ترین معضل این صندوق‌ها پایداری منابع مالی آن‌ها است به طوری که اغلب قادر به پرداخت حقوق بازنشستگان نیستند و برای این منظور از منابع دولت استفاده می‌کنند، به طوری که مقدار اعتبارات دریافتی فقط چهار صندوق در سال 1402 بالغ بر 331 هزار میلیارد تومان بوده است. وابستگی این صندوق‌ها به بودجه عمومی در حال حاضر 15 درصد است و پیش‌بینی می‌شود تا بیست سال آینده به 50 درصد برسد؛ و این یعنی نصف بودجه کشور خرج حقوق بازنشستگان شود که عمق فاجعه‌ای را که در انتظار این صندوق‌ها خواهد بود نشان می‌دهد.
به باور کارشناسان مشکل صندوق‌های بازنشستگی بسیار گره خورده و پیچیده شده است و حل آن نیازمند اصلاحات کارشناسی و دقیق است. به این منظور یکی از اقداماتی که مجلس شورای اسلامی قانون آن را به تازگی به تصویب رسانده است افزایش پلکانی سن بازنشستگی با توجه به میزان سال‌های سابقه کار و پرداخت حق بیمه است.
مرکز پژوهش‌های مجلس در بررسی خود این قانون را با توجه به وضعیت فعلی صندوق‌ها و بررسی تجربه جهانی صحیح و لازم دانسته است.
منبع: ecoiran-54917