این داروها وزن شما را زیاد می‌کنند
گاهی دارو‌هایی که به طور متداول مصرف می‌کنید نقش مهمی در ابتلا به اضافه وزن و چاقی دارند. اضافه‌وزن یکی از عوارض جانبی بعضی داروها به‌حساب می‌آید. البته این موضوع دلیل نمیشود مصرف داروها را قطع کنید و سلامت‌تان را به خطر بیندازید.
اضافه‌وزن یکی از عوارض جانبی بعضی داروها به‌حساب می‌آید. البته این موضوع دلیل نمیشود مصرف داروها را قطع کنید و سلامت‌تان را به خطر بیندازید.
چرا داروها باعث افزایش وزن می‌شوند؟
داروها اغلب به خودی خود باعث چاقی نمی‌شوند بلکه عوارض جانبی شان با اضافه وزن همراه هستند. برای مثال بعضی داروها اشتها را افزایش می‌دهند و باعث می‌شوند در مصرف غذا زیاده روی کنید. بعضی دیگر نیز بر روند جذب و ذخیره سازی گلوکز توسط بدن تاثیر می‌گذارند و از این طریق باعث تجمع چربی در بخش میانی بدن می‌شوند.
بعضی‌ها نیز با ایجاد تغییر در متابولیسم بدن، سرعت سوخت وساز کالری‌ها را کاهش می‌دهند. گروهی دیگر نیز باعث افزایش تنگی نفس و خواب آلودگی می‌شوند و به این ترتیب ورزش کردن را دشوار می‌کنند. بعضی داروها هم باعث احتباس آب در بدن می‌شوند که البته این نوع اضافه وزن به دلیل افزایش بافت چربی اتفاق نمی‌افتد و فقط حاصل از تجمع آب است، بنابراین چنین اضافه وزنی دائمی نیست و هر زمان که دوره مصرف دارو به اتمام برسد و بیماری زمینه‌ای برطرف شود، وزن تان هم به میزان قبل بازمی گردد.
۱. قرص‌های دیابت
تعدادی از دارو‌های دیابت نوع دو باعث کاهش وزن و بعضی دیگر باعث افزایش وزن می‌شوند. دارو‌های حاوی سولفونیل اوره ازجمله دیابینیز، اینسولاز، گلیپیزاید، گلیبوراید، گلیمیپراید، کلرپروپامید و تولبوتامید باعث تحریک تولید و فعالیت انسولین می‌شوند. انسولین نیز کاهنده قندخون و افزایش دهنده اشتها است.
این داروها معمولا طی ۳ تا ۱۲ ماه اول درمان بیشتر از ۵کیلوگرم اضافه وزن ایجاد می‌کنند. تیازولیدین دیون (پیوگلیتازون) نیز از دیگر دارو‌های دیابت است که می‌تواند باعث افزایش وزن شود. اما در مقابل، دارو‌هایی همچون متفورمین، اگزناتاید، سیتاگلیپتین، پراملینتاید و آکاربوز به کاهش وزن کمک می‌کنند یا اینکه بر وزن بی اثر هستند.
۲. انسولین
انسولین‌هایی همچون لیسپرو، آسپارت و گلولیزین می‌توانند باعث افزایش وزن شوند، اما انسولین‌های طولانی اثر، تاثیر کمتری بر چاقی دارند. متاسفانه بسیاری از بیماران فکر می‌کنند که با تزریق انسولین می‌توانند هرقدر که می‌خواهند غذا بخورند؛ بنابراین بعضی آن‌ها در مدت ۶ ماه تا ۱۵کیلوگرم هم وزن اضافه می‌کنند! بعضی پزشکان هم برای کنترل قند خون بالای بیمار در ابتدای درمان، دوز بالایی از انسولین را تجویز می‌کنند و به همین دلیل فرد دچار علائم افت قندخون میشود، درنتیجه بیشتر از حد معمول مواد غذایی مصرف میکند و چاق میشود، درحالی که انسولین باید تدریجی تجویز شود.
۳. دارو‌های هورمونی و استروژن
در دوران یائسگی میزان ترشح هورمون استروژن در بدن خانم‌ها کاهش پیدا میکند، به همین دلیل فرد دچار علائمی، چون گرگرفتگی و عرق کردن‌های شبانه میشود. برای رفع این وضعیت پزشک معمولا هورمون درمانی با استروژن را تجویز میکند، اما این روش خود باعث احتباس آب و افزایش وزن میشود، با افزایش وزن، متابولیسم هم کند‌تر میشود، بنابراین کسانی که تحت هورمون درمانی هستند باید برنامه غذایی خود را تغییر دهند و به‌طور منظم ورزش کنند.
۴. دارو‌های مخصوص تشنج و میگرن
۵. داروی ضد افسردگی
آن‌ها همه به طور یکسان عمل نمی‌کنند، اما چیزی که می‌توان از بابت آن نگران بود، میزان سروتونین است که می‌تواند در برخی موارد خطرناک باشد مانند Prozac. این داروها می‌توانند باعث چاقی و افزایش وزن شما شوند چرا که با استفاده از ان‌ها میزان انرژی شما کاهش می‌یابد.
با این وجود وقتی شما احساس گرسنگی می‌کنید، سعی به استفاده از کربوهیدرات‌ها و محصولات قندی می‌کنید و اگر استفاده از این داروها برای مدت زیادی طول بکشد ممکن است افزایش وزن بیش از حدی داشته باشید در نتیجه شما نیاز به اراده، تمرین و ورزش کردن دارید.
۶. دارو‌های ضد حساسیت
۷. دارو‌های کاهنده فشارخون
بتابلوکر‌ها مثل آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول که برای درمان فشارخون بالا به کار می‌روند هم می‌توانند باعث افزایش وزن شوند. برای مثال افرادی که از آتنولول استفاده می‌کنند در ماه‌های اول مصرف به طور متوسط ۵/۲کیلوگرم به وزن شان اضافه میشود. درواقع این داروها سرعت سوزاندن کالری را کاهش داده و باعث خستگی و حس رخوت می‌شوند. افزایش مصرف موادغذایی فیبردار و کم کالری می‌تواند در تعدیل اثرات جانبی این داروها موثر باشد.
۸. دارو‌های ضد بارداری
این داروها باعث آزادسازی هورمون پروژسترون در بدن می‌شوند. پروژسترون منجر به افزایش اشتهامی شود. ضمنا دارو‌های ضدبارداری، باعث احتباس آب در بدن می‌شوند.
۹. کورتیکوئید‌ها
این قرص‌ها یکی از قوی‌ترین قرص‌های ضد التهابی می‌باشند و اغلب برای بیماران مبتلا به روماتیسم، آسم و حتی افرادی سرطانی تجویز می‌شوند و همچنین می‌توانند باعث چاقی شما شوند. این عوارض جانبی منفی می‌توانند بسیار قابل توجه باشند. آن‌ها اشتها را افزایش می‌دهند؛ بنابراین اگر بیش از حد از این داروها استفاده نمایید کار سختی است که سموم ایجاد شده توسط این قرص‌ها را حذف کنید. به همین دلیل مهم است که مایعات را در رژیم خود قرار دهید؛ که در نتیجه می‌تواند باعث چاقی و افزایش وزن شما شوند.
۱۰. دارو‌های قلبی
نکته مهم
اگر فکر می‌کنید دارویی که استفاده می‌کنید که سبب چاقی میشود بدون راهنمایی گرفتن از پزشک متخصص به قطع کردن آن نپردازید. در یکسری از موارد شما می‌توانید داروی دیگری را مصرف کنید و حتی یک سری از دارو‌های جایگزین را برای لاغری استفاده کنید. اگر شما نتوانستید دارویی را جایگزین کنید حتماً از پزشک خود برای جبران اضافه وزن راهنمایی بگیرید.
چرا داروها باعث افزایش وزن می‌شوند؟
داروها اغلب به خودی خود باعث چاقی نمی‌شوند بلکه عوارض جانبی شان با اضافه وزن همراه هستند. برای مثال بعضی داروها اشتها را افزایش می‌دهند و باعث می‌شوند در مصرف غذا زیاده روی کنید. بعضی دیگر نیز بر روند جذب و ذخیره سازی گلوکز توسط بدن تاثیر می‌گذارند و از این طریق باعث تجمع چربی در بخش میانی بدن می‌شوند.
بعضی‌ها نیز با ایجاد تغییر در متابولیسم بدن، سرعت سوخت وساز کالری‌ها را کاهش می‌دهند. گروهی دیگر نیز باعث افزایش تنگی نفس و خواب آلودگی می‌شوند و به این ترتیب ورزش کردن را دشوار می‌کنند. بعضی داروها هم باعث احتباس آب در بدن می‌شوند که البته این نوع اضافه وزن به دلیل افزایش بافت چربی اتفاق نمی‌افتد و فقط حاصل از تجمع آب است، بنابراین چنین اضافه وزنی دائمی نیست و هر زمان که دوره مصرف دارو به اتمام برسد و بیماری زمینه‌ای برطرف شود، وزن تان هم به میزان قبل بازمی گردد.
۱. قرص‌های دیابت
تعدادی از دارو‌های دیابت نوع دو باعث کاهش وزن و بعضی دیگر باعث افزایش وزن می‌شوند. دارو‌های حاوی سولفونیل اوره ازجمله دیابینیز، اینسولاز، گلیپیزاید، گلیبوراید، گلیمیپراید، کلرپروپامید و تولبوتامید باعث تحریک تولید و فعالیت انسولین می‌شوند. انسولین نیز کاهنده قندخون و افزایش دهنده اشتها است.
این داروها معمولا طی ۳ تا ۱۲ ماه اول درمان بیشتر از ۵کیلوگرم اضافه وزن ایجاد می‌کنند. تیازولیدین دیون (پیوگلیتازون) نیز از دیگر دارو‌های دیابت است که می‌تواند باعث افزایش وزن شود. اما در مقابل، دارو‌هایی همچون متفورمین، اگزناتاید، سیتاگلیپتین، پراملینتاید و آکاربوز به کاهش وزن کمک می‌کنند یا اینکه بر وزن بی اثر هستند.
۲. انسولین
انسولین‌هایی همچون لیسپرو، آسپارت و گلولیزین می‌توانند باعث افزایش وزن شوند، اما انسولین‌های طولانی اثر، تاثیر کمتری بر چاقی دارند. متاسفانه بسیاری از بیماران فکر می‌کنند که با تزریق انسولین می‌توانند هرقدر که می‌خواهند غذا بخورند؛ بنابراین بعضی آن‌ها در مدت ۶ ماه تا ۱۵کیلوگرم هم وزن اضافه می‌کنند! بعضی پزشکان هم برای کنترل قند خون بالای بیمار در ابتدای درمان، دوز بالایی از انسولین را تجویز می‌کنند و به همین دلیل فرد دچار علائم افت قندخون میشود، درنتیجه بیشتر از حد معمول مواد غذایی مصرف میکند و چاق میشود، درحالی که انسولین باید تدریجی تجویز شود.
۳. دارو‌های هورمونی و استروژن
در دوران یائسگی میزان ترشح هورمون استروژن در بدن خانم‌ها کاهش پیدا میکند، به همین دلیل فرد دچار علائمی، چون گرگرفتگی و عرق کردن‌های شبانه میشود. برای رفع این وضعیت پزشک معمولا هورمون درمانی با استروژن را تجویز میکند، اما این روش خود باعث احتباس آب و افزایش وزن میشود، با افزایش وزن، متابولیسم هم کند‌تر میشود، بنابراین کسانی که تحت هورمون درمانی هستند باید برنامه غذایی خود را تغییر دهند و به‌طور منظم ورزش کنند.
۴. دارو‌های مخصوص تشنج و میگرن
- آمی تریپتیلین
- نورتریپتیلین
- والپروئیک اسید‌ها
۵. داروی ضد افسردگی
آن‌ها همه به طور یکسان عمل نمی‌کنند، اما چیزی که می‌توان از بابت آن نگران بود، میزان سروتونین است که می‌تواند در برخی موارد خطرناک باشد مانند Prozac. این داروها می‌توانند باعث چاقی و افزایش وزن شما شوند چرا که با استفاده از ان‌ها میزان انرژی شما کاهش می‌یابد.
با این وجود وقتی شما احساس گرسنگی می‌کنید، سعی به استفاده از کربوهیدرات‌ها و محصولات قندی می‌کنید و اگر استفاده از این داروها برای مدت زیادی طول بکشد ممکن است افزایش وزن بیش از حدی داشته باشید در نتیجه شما نیاز به اراده، تمرین و ورزش کردن دارید.
۶. دارو‌های ضد حساسیت
- سیتریزین
- دیفن هیدرامین
- لوراتادین
- فکسوفنادین
۷. دارو‌های کاهنده فشارخون
بتابلوکر‌ها مثل آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول که برای درمان فشارخون بالا به کار می‌روند هم می‌توانند باعث افزایش وزن شوند. برای مثال افرادی که از آتنولول استفاده می‌کنند در ماه‌های اول مصرف به طور متوسط ۵/۲کیلوگرم به وزن شان اضافه میشود. درواقع این داروها سرعت سوزاندن کالری را کاهش داده و باعث خستگی و حس رخوت می‌شوند. افزایش مصرف موادغذایی فیبردار و کم کالری می‌تواند در تعدیل اثرات جانبی این داروها موثر باشد.
۸. دارو‌های ضد بارداری
این داروها باعث آزادسازی هورمون پروژسترون در بدن می‌شوند. پروژسترون منجر به افزایش اشتهامی شود. ضمنا دارو‌های ضدبارداری، باعث احتباس آب در بدن می‌شوند.
۹. کورتیکوئید‌ها
این قرص‌ها یکی از قوی‌ترین قرص‌های ضد التهابی می‌باشند و اغلب برای بیماران مبتلا به روماتیسم، آسم و حتی افرادی سرطانی تجویز می‌شوند و همچنین می‌توانند باعث چاقی شما شوند. این عوارض جانبی منفی می‌توانند بسیار قابل توجه باشند. آن‌ها اشتها را افزایش می‌دهند؛ بنابراین اگر بیش از حد از این داروها استفاده نمایید کار سختی است که سموم ایجاد شده توسط این قرص‌ها را حذف کنید. به همین دلیل مهم است که مایعات را در رژیم خود قرار دهید؛ که در نتیجه می‌تواند باعث چاقی و افزایش وزن شما شوند.
۱۰. دارو‌های قلبی
- آسبوتولول
- آتنولول
- پروپرانولول
- متوپرولول
نکته مهم
اگر فکر می‌کنید دارویی که استفاده می‌کنید که سبب چاقی میشود بدون راهنمایی گرفتن از پزشک متخصص به قطع کردن آن نپردازید. در یکسری از موارد شما می‌توانید داروی دیگری را مصرف کنید و حتی یک سری از دارو‌های جایگزین را برای لاغری استفاده کنید. اگر شما نتوانستید دارویی را جایگزین کنید حتماً از پزشک خود برای جبران اضافه وزن راهنمایی بگیرید.