ادعای طالبان درباره کاهش کشت خشخاش چقدر صحت دارد؟

بنفشه سام گیس- «ادعای طالبان در مورد کاهش کشت خشخاش در افغانستان، به هیچ‌وجه مورد قبول ما نیست چون تمام شواهد و ارقام، گویای افزایش میزان کشت در این کشور است.» این جملات، جدیدترین واکنش ایران در قبال ادعای طالبان است. درحالی که افراطیون طالب، مدعی‌اند که از فروردین پارسال و به دنبال اجرای فرمان هبت‌الله آخوند‌زاده (سرکرده طالبان) درباره ممنوعیت تجارت مواد، به امحای مزارع کشت خشخاش و جلوگیری از تولید تریاک و هرویین مشغول شده‌اند، اسکندر مومنی؛ دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر؛ هفته گذشته با اعلام موضع رسمی این نهاد وابسته به ریاست‌جمهوری ایران، ادعای طالبان را رد کرد.

به گزارش اعتماد، ایران، تنها کشوری نیست که طی ماه‌های گذشته، صحت ادعای طالبان بابت توقف کشت خشخاش و جلوگیری از تولید و قاچاق مواد را زیر سوال برده. محور گفت‌وگوهای نشست دوحه که اردیبهشت امسال با حضور نمایندگان سازمان همکاری اسلامی و سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اروپا برگزار شد، مذاکرات سه ماه قبل رییس دفتر سیاسی طالبان با هیات‌های اعزامی انگلیس و امریکا به قطر، مشروح گزارش اخیر دفتر منطقه‌ای مبارزه با مواد مخدر و جرم ملل متحد UNODC در یازدهمین نشست امنیتی هرات و همچنین، بیانیه‌های اخیر کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و سازمان پیمان امنیت جمعی درباره افزایش قاچاق شیشه (مت آمفتامین) حشیش، کوکایین و مواد روانگردان از افغانستان به آسیای میانه نشان می‌دهد که جامعه جهانی به طالبان اعتماد ندارد و به همین سبب «وضعیت تولید و قاچاق مواد افغانستان به عنوان یک تهدید جهانی و منطقه‌ای» همچنان موضوع اصلی بسیاری از نشست‌های بین‌المللی است‌....

بیشترین خسارت قاچاق مواد افغانستان برای شمال و غرب آسیا

از دهه ۱۹۸۰ میلادی و با آغاز قاچاق گسترده تریاک، مرفین و هرویین افغانستان به مقصد اروپای شمالی، سه مسیر اصلی قاچاق از مبدا تا مقصد شناسایی شده است؛ «مسیر بالکان» که قدیمی‌ترین مسیر قاچاق مواد افغانستان است و از مرز ایران و ترکیه شروع می‌شود و از بلغارستان، رومانی، مجارستان، جمهوری چک، یونان، ایتالیا، آلبانی و یوگسلاوی به اروپای شمالی می‌رسد. «مسیر شمالی» و معروف به «راه ابریشم» که از مرز افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی آغاز می‌شود و از تاجیکستان، قرقیزستان، ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان و مرز روسیه به اروپای شمالی می‌رسد. «مسیر جنوبی» که از مرز پاکستان آغاز می‌شود و از آب‌های آزاد، خاورمیانه، شمال، شرق، جنوب و غرب آفریقا به اروپا می‌رسد.

پایان دهه ۱۳۸۰ وبسایت مرکز بین‌المللی مطالعات صلح، گزارشی درباره تاثیر قاچاق مواد افغانستان بر کشورهای آسیای میانه منتشر کرد که در بخشی از این گزارش آمده بود: «... موقعیت جغرافیایی آسیای مرکزی شرایط مساعد انتقال مواد مخدر افغانستان به منطقه و تقویت گروه‌های مجرم و سازمان‌های تروریستی را فراهم کرده تا با ترانزیت این مواد به تقویت خود پرداخته و بی‌ثباتی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را تشدید کنند. تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان، مناطقی جذاب و مناسب برای قاچاق مواد مخدر به حساب می‌آیند. این کشورها در میان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مواد مخدر و مناسب‌ترین بازارهای مصرف یعنی اروپای غربی واقع شده‌اند و از یک‌طرف در همسایگی هلال طلایی (افغانستان، پاکستان و ایران) قرار دارند و از طرف چین به مثلث طلایی (برمه، لائوس و تایلند‌- بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان غیرقانونی تریاک) وصل می‌شوند. تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان با افغانستان مرز مشترک دارند. فروپاشی شوروی و آزاد شدن این کشورها مجموعه‌ای از مشکلات را برای آنها به ارث گذاشته که چالش‌های مرزی مهم‌ترین آنهاست. نامشخص بودن مرزها فرصت مناسبی را برای قاچاقچیان مواد مخدر فراهم کرده تا در نبود یک توافق جامع بر سر مرزها بتوانند اهداف خود را پیگیری کنند. فقر و بی‌سوادی در منطقه باعث شده تا گروه‌های مختلف قاچاق شکل بگیرد. با افزایش تدابیر امنیتی ازسوی کشورهایی چون پاکستان و ترکیه و به ویژه ایران، آسیای مرکزی به عنوان مهم‌ترین مسیر عبور غیرقانونی به حساب می‌آید که مطابق آمارهای سازمان ملل (سال 2010) ۲۱درصد مواد مخدر تولیدشده در افغانستان از طریق مسیر شمالی قاچاق می‌شود. طبق گفته مقامات محلی قزاقستان، مهم‌ترین ابزارهای انتقال مواد از طریق این کشور، مسیر ریلی و از طریق افراد بزرگسال و در درون بسته‌های مسافرتی به مقصد مسکو است و به علت فقدان ترتیبات مناسب بانکی و کمبودهای زیرساختی، پولشویی نیز به عنوان بال مکمل قاچاق عمل می‌کند. در قرقیزستان، اکثر گروه‌های درگیر در قاچاق مواد مخدر، تریاک افغانستان را بسته‌بندی مجدد کرده و به شیوه‌های مختلف به روسیه و اروپای غربی ارسال می‌کنند. تاجیکستان، بهترین مسیر برای انتقال مواد مخدر افغانستان به سمت روسیه و اروپاست. ترکمنستان نیز مسیر ترانزیتی مهمی برای گذر مواد مخدر افغانستان به روسیه و غرب به حساب می‌آید. به گفته مقامات ترکمنستان، هتل‌ها و کازینوهای این کشور دراختیار گروه‌های تروریستی است که پولشویی قاچاق را هم انجام می‌دهند. ازبکستان هم بخشی از مسیر غیرمستقیم اما مهم برای قاچاق مواد به مقصد روسیه و اروپا و در واقع، مسیر عبور مواد مخدر ترانزیت شده از قرقیزستان و تاجیکستان است که کشفیات زیادی از مواد افغانستان را گزارش کرده است. آمارها نشانگر افزایش تعداد زنان درگیر در قاچاق از 3 به 10درصد است. قاچاق مواد مخدر در این کشورها رابطه مستقیمی با فقر دارد و خانواده‌های فقیر، بیشترین تعداد قاچاقچی را تشکیل می‌دهند. موقعیت‌های محدود توسعه اقتصادی نیز وضعیت را تشدید کرده و این کشورها را در مقابل فعالیت‌های مجرمانه بسیار آسیب‌پذیر کرده است. مطابق آمارهای بین‌المللی (سال 2010) بیش از یک میلیون نفر در آسیای مرکزی هرویین افغانستان را مصرف می‌کنند. رشد استفاده از هرویین به شیوه تزریقی و استفاده از سوزن مشترک، عامل اصلی گسترش ایدز در منطقه بوده و آمارها نشان می‌دهد که 52 هزار نفر در منطقه مبتلا به ایدز هستند. افزایش جرایم مرتبط با مواد مخدر از دیگر هزینه‌های اجتماعی است که تاثیرات فزاینده‌ای برای دولت‌ها به همراه آورده است. قزاقستان و ازبکستان بالاترین میزان جرایم مرتبط با قاچاق مواد مخدر را دارند و قاچاق مواد پیامدهای منفی برای ثبات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و قانونی و فرآیند اصلاحات دموکراتیک

در پی آورده است...»

طالبان تا چند وقت به ادعای خود مفتخر خواهد بود؟

دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد UNODC در گزارشی که نوامبر امسال، همزمان در وین و کابل منتشر شد، ادعای طالبان درباره کاهش کشت خشخاش و تولید تریاک و هرویین را تایید و اعلام کرد که براساس گزارش منطقه‌ای و تصاویر ماهواره‌ای، کشت خشخاش در افغانستان نسبت به سال 2022 حدود 95درصد کاهش یافته که این کاهش، بر تولید تریاک و هرویین و همچنین، درآمد خشخاش‌کاران هم تاثیر گذاشته است. این گزارش و مهر تایید سازمان ملل بر ادعای طالبان درحالی منتشر شده که نوامبر پارسال، سازمان ملل در گزارش خود از افزایش 32درصدی کشت خشخاش در افغانستان، آن‌هم در اولین سال اشغال دوباره این کشور توسط طالبان خبر داد و اعلام کرد: «در سال 2022 وسعت مزارع خشخاش افغانستان با افزایش 56 هزار هکتاری نسبت به سال 2021 به 233 هزار هکتار رسیده اما به دلیل خشکسالی گسترده در افغانستان، میزان تولید تریاک کاهش یافته به این معنا که در سال 2021 از هر هکتار 38.5 کیلو تریاک به دست می‌آمد اما سال 2022 میزان برداشت تریاک از هر هکتار به 26.7 کیلو رسیده و بنابراین، مجموع تولید تریاک در سال 2022 حدود 6200 تن و میزان تولید هرویین حدود 350 تا 580 تن (با خلوص مرفین 50 تا 70درصد) است اما با وجود کاهش تولید، درآمد کشاورزان از فروش تریاک از 425 میلیون دلار در سال 2021 به یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار در سال 2022 افزایش پیدا کرده است.»

حالا با گذشت یک سال، سازمان ملل در گزارش جدید خود یافته‌های متفاوتی درباره وضعیت تولید تریاک در افغانستان ارایه داده است؛ طبق این گزارش و مستند به مشاهدات ثبت‌شده تا نوامبر 2023، در 13 ولایت افغانستان، وسعت مزارع خشخاش به کمتر از 1000 هکتار رسیده و فقط در دو ولایت بدخشان و قندهار، وسعت مزارع خشخاش بالای 1000 هکتار است، 19 ولایت به طور کامل از کشت خشخاش پاک شده‌اند، در ولایت هلمند که طی دهه اخیر، قطب کشت خشخاش افغانستان بوده، وسعت مزارع خشخاش از 122 هزار هکتار به 150 هکتار، در ولایت قندهار، از 29 هزار هکتار به 3500 هکتار و در ولایت فراه از 16 هزار هکتار به 150 هکتار رسیده، وسعت مزارع خشخاش در کل کشور از 233 هزار هکتار در سال 2022 به 10800 هکتار در سال جاری رسیده و با درنظر گرفتن کاهش 95درصدی کشت خشخاش، اگر از هر هکتار حدود 31 کیلو تریاک برداشت شود، امسال مجموع تریاک تولیدشده در افغانستان حدود 333 تن و مجموع هرویین تولیدشده حدود 24 الی 38 تن (با خلوص مرفین 50 تا 70درصد) است که در این صورت، درآمد خشخاش‌کاران هم به حدود 110 میلیون دلار کاهش خواهد یافت.

کارشناسان سازمان ملل در این گزارش بدون رد یا تایید ادعای طالبان، شکست این گروه افراطی در مقابله با کشت خشخاش را هم پیش‌بینی و تاکید کرده‌اند که امحای مزارع خشخاش در افغانستان، درحالی صورت گرفته که کشت جایگزین ازجمله پنبه و بامیه و نخودفرنگی و ذرت با توجه به محدودیت فصل کاشت، به اندازه فروش تریاک درآمدزایی نداشته و حتی سود برداشت از دو میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار مزرعه گندم هم در مقایسه با خشخاش چشمگیر نبوده به‌خصوص که میزان گندم به دست آمده در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲ کاهش ۸درصدی داشته. کارشناسان سازمان ملل در این گزارش اعلام کرده‌اند که با وجود اختصاص 68درصد مزارع خشخاش در ولایات هلمند، قندهار، فراه و ننگرهار به کشت جایگزین همچون ذرت و پنبه و سبزیجات، واداشتن هزاران کشاورز به پیروی از این وضع با دوام نیست چون علاوه بر اینکه شرایط اقلیمی و جغرافیایی افغانستان اجازه ترویج کشت جایگزین در تمام ولایات را نمی‌دهد، اختلاف فاحش درآمد کشت جایگزین در مقایسه با سود چند برابری کشت خشخاش، عامل سرپیچی عن‌قریب بسیاری از کشاورزان خواهد بود، چراکه به عنوان نمونه، درآمد به دست آمده از محصول هر هکتار مزرعه گندم در سال جاری ۷۷۰ دلار بوده درحالی که تولید تریاک از هر هکتار مزرعه خشخاش ۱۰ هزار دلار درآمد دارد.

انبارهای افغانستان همیشه لبریز از «کوکنار» است

با وجود گزارشی که سازمان ملل به تازگی درباره کاهش 95درصدی کشت خشخاش در افغانستان ارایه داده، همسایگان شمالی و غربی افغانستان حاضر به پذیرش ادعای طالبان نیستند، چون واقعیتی که طی ماه‌های اخیر با آن مواجه بوده‌اند، خلاف این ادعاست. شهریور امسال، سازمان ملل در گزارشی گفته بود که 19 کشور در آسیای میانه، شرق و جنوب و غرب آسیا، اقیانوسیه، شرق و جنوب غربی آفریقا، اروپای مرکزی و شمالی، به بازارهای عرضه شیشه افغانستان تبدیل شده‌اند چنانکه میزان کشفیات مت آمفتامین در این کشورها در فاصله سال‌های 2017 تا 2021، با افزایش 12 برابری، به 29.7تن رسیده و شواهد نشان می‌دهد که در مناطق مختلف افغانستان، کارگاه‌های تولید شیشه در حال افزایش است. درحالی که کاهش کشت خشخاش در افغانستان می‌تواند پوشش استتاری برای روند رو به افزایش تولید مواد روانگردان در این کشور محسوب شود، طالبان طی ماه‌های اخیر در واکنش به اعتراض دولت‌های ایران و آسیای میانه درباره غیرواقعی بودن ادعای کاهش کشت خشخاش و تولید مواد به دلیل تداوم کشفیات مخدرها، مدعی شده که از فروردین پارسال برای مقابله با تجارت مواد، بیش از 5700 عملیات مبارزه با مواد مخدر انجام داده، بیش از 4700 متهم به تولید و قاچاق مواد مخدر دستگیر کرده، بیش از ۶۰۰ کارخانه بزرگ و کوچک تولید هرویین از بین برده، بیش از ۳ هزار تن انواع مواد مخدر، شامل تریاک، شیشه، هرویین و حشیش کشف و ضبط کرده و بنابراین، کشفیات همسایگانش، محموله‌هایی از ذخایر انبارهای افغانستان بوده و تولید جدیدی در افغانستان اتفاق نیفتاده است....

گزارش‌های دهه اخیر سازمان ملل البته صحت این پاسخ طالبان را مخدوش می‌کند. از سال 2001 و بعد از حمله نظامی امریکا و نیروهای ناتو به افغانستان و روی کار آمدن دولت مرکزی در این کشور، کشت خشخاش و تولید تریاک و هرویین در ولایاتی رونق گرفت که از اختیار دولت مرکزی خارج بود و به اشغال طالبان، شبه‌نظامیان تروریست و مخالفان دولت درآمده بود. طی 22 سال اخیر، انبارهای افغانستان هیچ‌گاه از تریاک خالی نشد و حتی در سال‌هایی که آفت‌زدگی مزارع خشخاش به کاهش تولید تریاک منجر شد، انبارهای افغانستان خالی نبود. به نظر می‌رسد، ترفند طالبان در اعلام و اجرای «مبارزه با تجارت مواد» مرهون خاطرات همان سال‌هاست؛ سال‌هایی که تنها منبع تغذیه مالی طالبان و هم پیمان‌های مخالف دولت مرکزی، قاچاق تریاک و هرویین افغانستان بود و هرخیز قیمت، مساوی بود با درآمد بیشتر. تریاک موجود در انبارهای افغانستان که در واقع، تریاک خشک محسوب می‌شود، نسبت به تولید جدید، هم مرغوب‌تر است و هم گران‌تر. به عنوان مثال، در سال 2013 قیمت هر کیلو تریاک خشک 159 دلار و قیمت هر کیلو تریاک نو (تولید جدید)

143 دلار و در سال 2018، قیمت هر کیلو تریاک خشک 118 دلار و قیمت هر کیلو تریاک نو 98 دلار بوده و بنابراین، خالی شدن انبارها، نه تنها یک رخداد منفی نیست بلکه در معادلات بازار غیرقانونی تجارت مواد تاثیر مثبت دارد که به نظر می‌رسد افراطیون طالب هم برخلاف ادعاهایی که طی 20 ماه اخیر مطرح کرده‌اند، به دنبال همین مقصود بوده‌اند که سازمان ملل هم به صورت غیرمستقیم این واقعیت را در گزارش اخیر خود تایید کرده وقتی در توضیح قیمت خرده‌فروشی تریاک در افغانستان اعلام می‌کند: «قیمت تریاک معمولا از پویایی بازار پیروی می‌کند و با عرضه مرتبط است. طی سال‌های اخیر، تولید بالای تریاک در افغانستان، کاهش قیمت را به دنبال داشت. سال 2010 به دنبال کاهش برداشت تریاک، قیمت افزایش داشت (سال 2011 قیمت هر کیلو تریاک به بیش از 300 دلار رسید و در این سال کشاورزان افغانستان بیش از یک میلیارد و 400 میلیون دلار از فروش تریاک درآمد داشتند که این رقم درآمد، بی‌سابقه بود و در سال‌های پس از آن هم دیگر تکرار نشد) در‌حالی که طی سال‌های 2017 تا 2021 با عکس این اتفاق مواجه بودیم (در سال 2017 وسعت زمین‌های زیر کشت خشخاش 328 هزار هکتار بود که طی 43 سال اخیر، بالاترین وسعت کشت خشخاش افغانستان محسوب می‌شود و در این سال بیش از

9 هزار تن تریاک در افغانستان تولید شد اما در سال 2017 درآمد خشخاش‌کاران به حدود 420 میلیون دلار تنزل پیدا کرد) بعد از اعلام ممنوعیت کشت خشخاش از آوریل 2022 بین ماه‌های آگوست و اکتبر امسال هم قیمت‌ها افزایش یافته که احتمالا واکنش جدید به کاهش شدید کشت خشخاش و الزام کشاورزان به ممنوعیت کشت است. در بهار و اوایل تابستان امسال، قیمت تریاک اندکی کاهش داشت و هر کیلو تریاک حدود 325 دلار فروخته شد اما از آگوست 2023، قیمت هر کیلو تریاک به 408 دلار افزایش یافته که این قیمت طی 20 سال اخیر بی‌سابقه است و در سپتامبر 2023، قیمت هر کیلو تریاک در افغانستان به بیش از 450 دلار رسیده که نسبت به سپتامبر 2021 حدود 5برابر گران‌تر شده است.»

یک تقلید ناشیانه

یک فرض دیگر هم می‌توان در این میان متصور شد؛ سرکرده جدید طالبان قصد دارد «ملا عمر» شود؛ جولای سال 2000 ملا عمر در یک پیام رادیویی از کشاورزان افغانستان خواست که کشت خشخاش و تولید تریاک را متوقف کنند و تداوم این ممنوعیت را به حمله و مداخله نظامی امریکا مشروط کرده بود. تا سپتامبر 2001 وسعت مزارع خشخاش در افغانستان از 82 هزار هکتار به 7600 هکتار و میزان تریاک تولید شده به کمتر از 190 تن رسید که به دنبال حمله امریکا و متحدانش به افغانستان و پس از سقوط طالبان، این ممنوعیت هم طبق وعده ملا عمر نقض شد. اگر آخوندزاده چنین قصدی را دنبال می‌کند، نه امروز، سال 2000 است و نه آخوندزاده به جای ملا عمر فرض می‌شود. امروز و در عصر ارتباطات که فساد جنسی سران طالب، کمتر از یک هفته در صدر اخبار شبکه‌های اجتماعی می‌نشیند، به نظر می‌رسد اقدام آخوندزاده، چه فرمانی که فروردین پارسال برای ممنوعیت تجارت مواد داد و چه تبلیغاتی که اعوانش در این ۲۰ ماه راه انداخته‌اند، بهایی است که طالبان می‌خواهد بابت کسب مقبولیت دیپلماتیک در جامعه جهانی بپردازد درحالی که انزوای سیاسی و اقتصادی طالبان در این دور جدید از حکمرانی، حتی با دوران ملاعمر قابل مقایسه نیست. تغییرات اقلیمی، کمر افغانستان را شکسته و خشکسالی و تبعات آن، کل کشور را فراگرفته و حیات این کشور متکی به اقتصاد تک‌محصولی، به رشته‌ای در حال گسستن بند است اما جامعه جهانی در واکنش به موج مرگ و فقری که بر افغانستان سایه گسترده، فقط یک خواسته دارد؛ طالب‌های دیکتاتور از قدرت ساقط شوند. نمود بارز همبستگی جهان در تحریم یکپارچه نسل جدید طالبان را در روزهای بعد از زلزله مهیب مهر ماه امسال می‌توان مشاهده کرد؛ بعد از زمین‌لرزه‌های بالای 5.5 و 6 ریشتر در ولایات غرب، شمال و شرق افغانستان که ویرانی گسترده و بیش از 11 هزار کشته و مصدوم داشت، نه تنها هیچ دولتی برای اشغالگران افغانستان پیام تسلیت نفرستاد، معدودی از سران دولت‌های اروپا، آسیا، خاورمیانه و آفریقا هم در پیام‌های خود به صراحت با «ملت افغانستان» ابراز همدردی کردند... .

ممنوعیت تجارت مواد در افغانستان ارتفاع موج فقر را افزایش خواهد داد

ویلیام برد، تحلیلگر موسسه صلح ایالات‌متحده، در گزارشی که 8 ژوئن ۲۰۲۳ منتشر شد با ابراز نگرانی از تاثیرات منفی توقف تولید تریاک برای افغانستان و جهان نوشت: «تصاویر ماهواره‌ای و تحقیقات دیوید منسفیلد، محقق مستقلی که بیش از 25 سال در مورد اقتصاد و تولید تریاک در افغانستان کار کرده، نشان می‌دهد که فرمان ممنوعیت کشت خشخاش از آوریل 2022 به طرز چشمگیری موفق بوده و افغانستان ممکن است

بار دیگر و همچون سال 2001 به کاهش 90درصدی کشت نزدیک شود که یک دستاورد غیرقابل انکار است علاوه بر اینکه برخلاف ممنوعیت قبلی که فقط تولید تریاک را شامل می‌شد و تجارت مواد افیونی را مجاز می‌دانست، این‌بار نه فقط کشت خشخاش، بلکه تجارت و فرآوری مواد افیونی هم ممنوع شده اما این ممنوعیت برای افغان‌ها و جهان بد است. این ممنوعیت یک پیروزی در مبارزه با مواد مخدر نیست و پیامدهای منفی اقتصادی و انسانی خواهد داشت. طالبان با تکرار ممنوعیت مشابه موفق خود در سال 2001 دوباره ممنوعیت تقریبا کامل کشت خشخاش؛ مهم‌ترین محصول کشاورزی افغانستان را به اجرا درآورده اما باید از وسوسه مثبت نگری به ممنوعیت کنونی به دلیل وضعیت اقتصاد افغانستان و وضعیت انسانی این کشور اجتناب کرد. این ممنوعیت هزینه‌های اقتصادی و انسانی هنگفتی را بر افغان‌ها تحمیل می‌کند و چنانکه منسفیلد پیش‌بینی کرده احتمالا آمار مهاجرت به کشورهای اطراف و سپس به ترکیه و اروپا افزایش خواهد یافت. اگرچه ضروری است که اقتصاد مواد مخدر افغانستان در دراز‌مدت حذف شود تا حداقل، اعتیاد گسترده در این کشور هم مهار شود اما ممنوعیت فعلی، فاقد هرگونه استراتژی توسعه بوده و زمانی که اقتصاد افغانستان بسیار ضعیف است و هیچ منبع درآمد جایگزین هم برای کشاورزان و کارگرانی که از کشت خشخاش و تولید تریاک ارتزاق می‌کردند دیده نشده، این ممنوعیت حتی ممکن است به چالش‌های داخلی برای خود طالبان منجر شود علاوه بر اینکه در درازمدت، منافع پایداری از مبارزه با مواد مخدر در افغانستان یا در جامعه جهانی حاصل نمی‌شود.»

در بخش دیگری از این گزارش در توضیح خسارات ناشی از ممنوعیت فراگیر تجارت مواد افغانستان آمده است: «شوک اقتصادی ناشی از ممنوعیت تریاک بسیار زیاد است چنانکه طبق محاسبه منسفیلد، بدون احتساب اثرات نامطلوب بر فرآوری اولیه، تجارت، حمل و نقل و صادرات و اقتصاد روستایی، میزان خسارات ناشی از گرسنگی و سوءتغذیه و بیکاری و مشکل معیشتی هزاران کشاورز و کارگری که شغل‌شان را از دست داده‌اند، بیش از یک میلیارد دلار در سال برآورد شده و پیش‌بینی می‌شود که جمعیت فقیر و محروم افغانستان به مراتب بیش از سال قبل تحت فشار قرار بگیرند چون حتی اتکا به جایگزینی کشت گندم یا محصولات باغی و زراعی برای اقتصاد روستایی افغانستان و به خصوص برای کشاورزانی که مزارع کوچکی دارند و برای کارگرانی که اصلا زمینی برای کشاورزی ندارند، یک راهکار بی‌دوام است.»

برد گزارش خود را با این سوال به پایان می‌برد: «آیا ممنوعیت کشت خشخاش برای سال دوم ادامه خواهد یافت یا خیر؟ ممنوعیت تولید تریاک در طول سال‌های 2000 و 2001 موفقیت‌آمیز بود اگرچه همان زمان هم نشانه‌هایی از مقاومت در برابر این ممنوعیت وجود داشت که به نظر می‌رسد این مقاومت در تضعیف جایگاه سیاسی طالبان در مناطق روستایی و بستر‌سازی برای حضور نیروهای بین‌المللی بعد از 11 سپتامبر تاثیر داشت اما همین شواهد نشان می‌دهد که حتی در آن زمان هم تداوم این ممنوعیت دشوار بود و اگر طالبان در قدرت باقی می‌ماندند، این ممنوعیت دوام نداشت. حالا هم می‌توان انتظار داشت اجرای این ممنوعیت برای سال دوم با مقاومت فزاینده‌ای به خصوص از سوی تجار قدرتمند و مالکان مزارع وسیع خشخاش در نواحی جنوب و جنوب غربی کشور که خاستگاه اصلی طالبان محسوب می‌شود، مواجه باشد و مخالفان حتی علیه ادامه ممنوعیت تجارت مواد با یکدیگر متحد شوند و در غیراین صورت، تداوم ممنوعیت تا سال 2024 حتما به یک فروپاشی سیاسی در ساختار قدرت طالبان منجر می‌شود تا از این طریق، ممنوعیت تجارت مواد به‌طور کامل ملغی شود.»

منبع: etemadonline-644542