به گزارش اکوایران ،‌سرزندگی شهری بیش از هر چیز بر تحرک و پویایی در حیات و حوزۀ عمومی شهری دلالت داشته و معرف حسی از زنده بودن و نشاط در شهروندان است.

سرزندگی مفهوم جامعی ست که بسیاری از مفاهیم اجتماعی مرتبط با زیست شهری همچون پایداری -اجتماعی فرهنگی، زیست پذیری مشارکت اجتماعی و... را در خود مستتر داشته و می تواند آنها را در خود بازنمایی کند.

در پژوهش انجام شده با عنوان «سنجش و ارزیابی سرزندگی شهری با رویکرد ورزشی - فراغتی که در سال ۱۴۰۱ در مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران انجام شد نتایج نشان داد که شاخص «سرزندگی شهری در تهران از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده به نحوی که در مجموع 80.8درصد از شهروندان تهرانی سرزندگی پایینی را گزارش کردند.

سرزندگی شهری نامطلوب علاوه بر آنکه نماینگر نشاط اجتماعی پایین و یا حتی نارضایتی عمومی است می تواند آسیب ها و مسائلی همچون بزهکاری، جرم، اعتیاد ، فحشاء و... را نیز در سطح شهر توسعه دهد از این رو ضروری است که بهبود و ارتقاء سرزندگی شهری با فوریت بیشتری در دستور کار مدیریت شهری تهران قرار گیرد.

یکی دیگر از پرسش های مطرح شده میزان لذت از محل زندگی بوده است . این لذت در رابطه با گویه‌های متفاوتی نظیر لذت از وقت‌گذرانی با دوستان و خانواده، لذت از محیط زندگی و فضاهای موجود و لذت از قدم زدن در محله حاصل شده است. 82.6 درصد از افراد که بیش‌ترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند، لذت از زندگی بالایی را ابراز کرده اند، 16.1 درصد به میزان متوسط و 1.3 درصد نیز لذت از زندگی پایینی را اذعان کرده اند .   لذت از زندگی در میان شهروندان تهرانی در وضعیت بسیار مطلوبی قرار دارد. 

میزان رضایت از زندگی منتج از گویه‌های رضایت از وضعیت سلامتی، اقتصادی، رضایت از خود، محله خود و رضایت کلی از زندگی بوده است. 56 درصد از پاسخگویان به میزان متوسطی از زندگی خود رضایت دارند. 36.4 درصد به میزان کمی از وضعیت خود رضایت داشته و 7.6 درصد رضایت از زندگی زیادی را ابراز کردند.

  یکی از پرسش ها از شهروندانی که در این نظرسنجی شرکت کرده اند چگونگی گذراندن  اوقات فراغت است که بر اساس  یافته‌های پژوهش نشان‌دهنده آن است که بیش‌ترین تمایل شهروندان با 63.6 درصد مربوط به وقت‌گذرانی در طبیعت است. پس از آن سفر رفتن، استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و گپ و گفت با دوستان در فضاهای شهری به ترتیب با 61.7، 44.3 و 41.4 درصد فراوانی در مراتب بعدی تمایل قرار گرفته است.

شاخص نشاط اجتماعی از مجموع 4 مولفه «احساس امنیت»، «لذت از زندگی»، «امید به آینده» و «رضایت از زندگی» حاصل شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن بوده است که میزان نشاط اجتماعی در میان 51.3 درصد از شهروندان تهرانی در سطح متوسط برآورد شده است. نشاط اجتماعی در میان 41.1 درصد از افراد مورد بررسی در سطح کم و تنها در میان 7.7 درصد از آنان به میزان زیادی برآورد شده است. در مجموع میزان شاخص نشاط اجتماعی در میان شهروندان تهرانی در سطح متوسط و رو به افول ارزیابی شده است.

شاخص سرزندگی ورزشی- فراغتی از مجموع مولفه‌های «فعالیت و مشارکت ورزشی»، «سلامت جسمانی و روانی» و «رضایت از خدمات ورزشی- فراغتی» حاصل شده است. نتایج نشان‌دهنده آن است که 60.1 درصد از پاسخگویان در حوزه ورزشی سرزندگی پایینی داشته‌اند، 36.9 درصد به میزان متوسط، و تنها 3.1 درصد به میزان بالایی در حیطه ورزشی-فراغتی، احساس سرزندگی نمودند.

در رابطه با شاخص کلی سرزندگی نیز که حاصل ابعاد «نشاط اجتماعی»، «سرزندگی ورزشی- فراغتی»، «فضای همگانی»، «برگزاری رویدادهای جمعی» و «محیط زیست» است؛ نتایج بیانگر آن است که 80.8 درصد از پاسخگویان در مجموع سرزندگی پایینی داشته‌اند. سرزندگی شهری در میان 18.9 درصد از شهروندان تهران در سطح توسط و تنها 0.3 درصد سرزندگی بالایی را ابراز نمودند. بطور کلی شاخص سرزندگی در شهر تهران در وضعیت بسیار نامطلوبی برآورد شده است.

بطور کلی به لحاظ ویژگی‌های جمعیتی‌شناختی تقریبا نیمی از پاسخگویان در گروه سنی 25 تا 44 سال قرار دارند. در حدود نیمی از جامعه آماری از مردان تشکیل شده است و نیمی دیگر از زنان، 66 درصد از پاسخگویان متاهل و 34 درصد از آن‌ها مجرد بوده‌اند.

در رابطه با تحصیلات، در حدود 42 درصد از پاسخگویان که بیش‌ترین فراوانی را تشکیل داده اند دارای دیپلم بوده، پس از آن افراد با تحصیلات لیسانس با 25 درصد بیش‌ترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. قومیت فارس بیش‌ترین نمونه مورد بررسی را تشکیل داده است. در حدود نیمی از پاسخگویان از قومیت فارس تشکیل شده است.

درآمد ماهیانه 44.4 درصد از افراد6 میلیون تومان نا 11 میلیون و 990 هزار تومان (در سال انجام نظرسنجی1401)بوده است. با توجه به این‌که خانوارهای 4 نفره بیش‌ترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند و بر اساس برآوردهای وزارت کشور نرخ فقر در شهر تهران برای خانوارهای 4 نفره برابر با 14.7 میلیون تومان بوده است؛ به نظر می‌رسد نیمی از پاسخگویان دارای درآمدی پایین‌تر از خط فقر در شهر تهران هستند.

در حدود نیمی از پاسخگویان به میزان متوسطی در شهر تهران احساس امنیت داشته‌اند. در رابطه با لذت از زندگی که حاصل مولفه‌های وقت‌گذرانی با دوستان و خانواده، لذت از محیط زندگی و فضاهای موجود و لذت از قدم زدن در محله بوده است بیش از 82 درصد از افراد لذت از زندگی بالایی را اذعان داشته اند.

در رابطه با امید به آینده محل زندگی شامل منطقه، محله و شهر، 44 درصد از پاسخگویان به میزان کمی به آینده امیدوار بوده‌اند. 56 درصد از افراد از زندگی خود (وضعیت سلامتی، اقتصادی، رضایت از خود، محله خود و رضایت کلی از زندگی) به میزان متوسطی رضایت داشتند.

میزان رضایت از خدمات ورزشی- فراغتی در میان شهروندان تهرانی در سطح متوسطی است. در رابطه با تمایل به انواع فعالیت‌های ورزشی- فراغتی؛ بیش‌ترین تمایل شهروندان با 63.6 درصد مربوط به وقت‌گذرانی در طبیعت است. پس از آن سفر رفتن، استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و گپ و گفت با دوستان در فضاهای شهری در مراتب بعدی تمایل قرار گرفته است.  کم‌ترین تمایل شهروندان با 74.2 درصد فراوانی مربوط به گذران اوقات فراغت از طریق بازی‌های یارانه‌ای و الکترونیکی است. میزان برگزاری رویدادهای جمعی از نظر 57 درصد از پاسخگویان در سطح پایینی برآورد شده است.

52 درصد از پاسخگویان از وضعیت محیط زیست محل زندگی خود رضایت پایینی داشته‌اند. وضعیت فضاهای همگانی از نظر 69 درصد از افراد در وضعیت نامطلوبی بوده است. مولفه‌هایی نظیر تنوع مغازه‌ها، فعالیت شبانه آن‌ها، امکانات مناسب جهت تردد تمامی گروه‌های سنی، وجود المان‌ها و عناصر فضایی و چشم‌اندازهای مختلف طبیعی و مصنوعی جهت سنجش فضاهای همگانی مورد بررسی قرار گرفتند.

در مجموع شهروندان تهرانی به لحاظ میزان نشاط اجتماعی که از مجموع 4 مولفه «احساس امنیت»، «لذت از زندگی»، «امید به آینده» و «رضایت از زندگی» حاصل شده است؛ در سطح متوسطی قرار دارند. میزان سرزندگی ورزشی- فراغتی (ترکیب مولفه‌های «فعالیت و مشارکت ورزشی»، «سلامت جسمانی و روانی» و «رضایت از خدمات ورزشی- فراغتی») در سطح نامطلوبی ارزیابی شده است. در نهایت شاخص سرزندگی شهری در میان شهروندان این منطقه در سطح بسیار نامطلوبی بوده است. بطوری که بیش از 80 درصد از پاسخگویان سرزندگی شهری پایینی داشته‌اند.