(عکس) «بیوه ساز»، پرنده مرگبار ارتش آمریکا که بیش از همه آمریکایی کشته!

هواگرد V – ۲۲ Osprey که در خدمت نیروی دریایی، نیروی هوایی و تفنگداران ویژه دریایی ایالات متحده است، یکی از توانمندترین هواپیما‌های برخاست و فرود عمودی در جهان است. اما این قابلیت با هزینه همراه است: این هواگرد نرخ حادثه‌ای بیش از سه برابر همتای کم توان خود یعنی UH – ۶۰ Blackhawk دارد.

به گزارش روزیاتو، بر اساس بیانیه ۶ دسامبر فرماندهی عملیات ویژه نیروی هوایی ایالات متحده (AFSOC)، پس از حادثه اخیر – که در ۲۹ نوامبر در ساحل کاگوشیما در جنوب ژاپن رخ داد و هر هشت خدمه آن کشته شدند – نیروی هوایی و نیروی دریایی، ناوگان V – ۲۲ خود را زمینگیر کرده اند. در ۷ دسامبر، فرماندهی سیستم‌های هوایی نیروی دریایی بیانیه خود را منتشر کرد مبنی بر اینکه تمام انواع V – ۲۲ Osprey را به خاطر «هشدار‌های فراوان» زمین گیر خواهد کرد.

یک شاهد عینی محلی در سانحه ۲۹ نوامبر به خبرگزاری NHK ژاپن گفته است که این هواگرد در حال پرواز وارونه بود که آتش سوزی در بال چپ آن رخ داد. پس از آن انفجاری رخ داد که آسپری بی آن که به سمت جلو برود، مستقیما به سمت پایین و دریا رفت. NHK بعدا گزارش داد که این هواپیما از پایگاه هوایی ایواکونی متعلق به نیروی دریایی آمریکا به سیمت پایگاه هوایی کادنا در جزیره اوکیناوا پرواز می‌کرده است. این هواپیما مقصد خود را به فرودگاه یاکوشیما در جزیره یاکوشیما تغییر داد، اما در مسیر سقوط کرد.

هشت خدمه‌ای که کشته شدند، از پرسنل نیروی هوایی آمریکا بودند که به دسته سی و نهم عملیات ویژه، مستقر در پایگاه هوایی یوکوتا تعلق داشتند. بقایای هر هشت نفر پیدا شده است.

نیروی هوایی ایالات متحده این پرواز را به عنوان “ماموریت آموزشی معمول” توصیف کرده است. به گفته نیروی هوایی، بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که «نقص بالقوه در اجزای هواپیما باعث این حادثه ناگوار شده است، اما علت اصلی این نقص در حال حاضر مشخص نیست».

هواگرد V – ۲۲ Osprey در سال ۱۹۸۹ به عنوان اولین پرنده نظامی تیلت روتور یا روتور کج عملیاتی جهان رونمایی شد. دوران توسعه این هواپیما حدود ۱۸ سال به طور انجامید که بسیار غیرمعمول بود و سرانجام در سال ۲۰۰۷ وارد سرویس نیروی دریایی آمریکا شد. MV – ۲۲ جایگزین هلیکوپتر‌های CH-۴۶ Sea Knight متعلق به دوران ویتنام به عنوان هواپیمای باربری متوسط برای تفنگداران دریایی شد و در حال حاضر حدود ۲۹۸ فروند از یک ناوگان ۳۶۰ فروندی برنامه ریزی شده، وارد سرویس شده اند. نیروی هوایی ۵۲ فروند CV – ۲۲ B Osprey را به عنوان یک سیستم حمل و نقل عملیات ویژه دوربرد در اختیار دارد، در حالی که نیروی دریایی ایالات متحده قصد دارد ۴۸ فروند از نوع CMV – ۲۲ B را به عنوان یک پرنده مخصوص حمل و نقل بر روی عرشه ناو‌های هواپیمابر خریداری کند و تدارکات را بین ناو‌های هواپیمابر پهلو گرفته و در حال حرکت جابجا کند.

دوره توسعه Osprey برای چندین تصادف شناخته می‌شود که سه مورد آن بین سال‌های ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۰ رخ داد و در مجموع ۳۰ نفر کشته شدند. این امر منجر به لقب «بیوه ساز» (The Widowmaker) این پرنده شد و هم از نظر ایمنی و هم از نظر هزینه مورد انتقاد شدید قرار گرفت.

این هواگرد کج روتور در زمان معرفی تا دهه ۲۰۱۰ از نرخ ایمنی نسبتاً خوبی برخوردار بود و تنها هفت حادثه مهم با آن رخ داد، اما این اواخر حوادث مرگبار زیادی رخ داده است. چهار تفنگدار دریایی در ماه مارس ۲۰۲۲ در نروژ در سانحه‌ای که به خطای خلبان نسبت داده شد کشته شدند. پنج تفنگدار دریایی در ژوئن ۲۰۲۲ در جنوب کالیفرنیا کشته شدند که به نقص کلاچ هواپیما نسبت داده می‌شود. سه نفر در یک تصادف در استرالیا در اوت ۲۰۲۳ در حادثه‌ای که هنوز در دست بررسی است کشته شدند.

طبق اعلام نیروی دریایی در ژوئیه ۲۰۲۲، Osprey نرخ تصادف “کلاس A” برابر با ۳.۶۱ در هر ۱۰۰،۰۰۰ ساعت پرواز را داشته است. این قبل از دو حادثه آخر در استرالیا و ژاپن بوده است. پنتاگون حوادث کلاس A را چنین توصیف می‌کند: «حادثه مستقیمی که در مجموع ۲،۵۰۰،۰۰۰ دلار یا بیشتر هزینه دارد، حادثه‌ای که منجر به مرگ یا از کارافتادگی کلی دائمی یا انهدام هواپیمای وزارت دفاع می‌شود».

در مقام مقایسه، نرخ سانحه هلیکوپتر تهاجمی متوسط UH – ۶۰ Black Hawk در خدمت ارتش آمریکا در سال ۲۰۲۱ تنها ۰.۸۷ بوده است. با این حال، این مقایسه تا حدودی قیاس مع الفارغ است، زیرا قیمت هر Osprey حدود ۸۴ میلیون دلار است، در حالی که قیمت شاهین سیاه ۱۹ میلیون دلار است. به طور کلی، هواپیما‌های گران قیمت‌تر معمولا هزینه خسارت بیشتری را متحمل می‌شوند و حادثه‌ای که برای اوسپری کلاس A است می‌تواند یک کلاس B (کم‌تر از ۲.۵ میلیون دلار، شامل ناتوانی دائمی، یا سه آسیب) یا حتی کلاس C (کم‌تر از ۶۰۰ هزار دلار خسارت) برای بلک هاوک باشد. با این حال، بدون شک میزان تصادفات کلاس A هواگرد آسپری نزدیک به چهار برابر بیشتر از UH – ۶۰ است.

این هلیکوپتر از زمان جنگ جهانی دوم تا زمانی که نیروی دریایی آمریکا در سال ۱۹۸۹ با خرید MV – ۲۲ Osprey موافقت کرد، اصلی‌ترین نوع هواپیما‌های عمود پرواز و فرود بود. طراحی تیلت روتور که شامل دو موتور توربوشفت با دو پروانه بزرگ است، به این هواگرد اجازه می‌دهد تا مانند یک هلیکوپتر به صورت عمودی پرواز کند و سپس پروانه‌ها را ۹۰ درجه بچرخاند تا مانند یک هواپیمای معمولی پرواز کند. Osprey اولین هواپیمای عملیاتی شده بود که می‌توانست در هر پرواز به هر دو حالت پرواز کند.

قابلیت چند منظوره به Osprey بهترین‌های هر دو سیستم را داد. این پرنده می‌توانست از کشتی‌های تهاجمی آبی خاکی یا پد‌های فرود تعبیه شده روی زمین بلند شود و فرود بیاید، در حالت معمولی با سرعت ۲۶۰ گره (در مقابل ۱۵۲ گره برای UH – ۶۰ M Black Hawk) پرواز کروز داشته باشد و تا ۲،۱۰۰ مایل دریایی (۱،۰۷۱ مایل برای Black Hawk) پرواز نماید. همچنین Osprey می‌تواند سریع‌تر و دورتر از هلیکوپتر‌های معمولی پرواز کند و انعطاف پذیری بیشتری در ماموریت‌ها داشته باشد و شانس بیشتری برای غافلگیر کردن دشمن داشته باشد.

سانحه مرگبار ماه نوامبر آسپری، تازه‌ترین مورد از چهار تصادف در کم‌تر از دو سال گذشته است. در حالی که یک سانحه به خطای خلبان نسبت داده شد، حداقل یک سانحه دیگر علت مکانیکی داشته است. هواگرد Osprey ممکن است قابلیت‌های بیشتری را در اختیار نیرو‌های جنگی آمریکا قرار دهد,، اما ممکن است کمی خطرناک‌تر نیز باشد.